ملاقات کاردار سفارت آمریکا با امیرانتظام در خصوص f 14 و مقدمات دیدار با امام خمینی

شماره: ۱/۱۰۹۷۷
از: سفارت آمریکا در تهران
محرمانه ۲۳/۷/۵۸
به: واشنگتن - فوری
رونوشت: سفارت آمریکا در استکهلم ۱۲۵
جناب آقای امیرانتظام سفیر وزارت امور خارجه تهران - ایران
موضوع: مکالمه کاردار با سفیر امیرانتظام
۱- کل متن محرمانه است.
۲- خلاصه: کاردار ۴ در تاریخ ۱۳ اکتبر با سفیر ایران در سوئد، انتظام، ملاقات کرده تا درباره روابط ایران و آمریکا با او بحث کند. در طول بحث امیرانتظام به سوءظن ایرانیان اشاره کرد که آمریکا یک «بازی انتظار» را در پیش گرفته است و امیدوار است که دولت جدید ایران سقوط کند. او خواست که ایالات متحده ابتکار پیشنهاد برای حل مشکلات حکومت فعلی ایران مثل قسمتهای یدکی پیچیده ارتشی و قراردادهای تجاری را به دست گیرد. انتظام پیشنهاد کرد که کاردار کلیه تماسهای خود را با کلیه مشاوران حکومت فعلی ایران و دیگران از طریق وزیر خارجه یزدی برقرار کند، تا او قادر باشد به شکل صحیحی مشاوران را روشن کند. کاردار با حالت اعتراض اشاره کرد که کلیه تلفنهای بین سفارت و مشاوران حکومت فعلی ایران از طریق اداره تشریفات وزارت خارجه درخواست شده است. در پایان مکالمه امیرانتظام اشاره کرد که خمینی به ما اطمینان دارد (خودش، یزدی و بازرگان). اما اشاره کرد که این کمک بزرگی به این گروه است اگر آمریکا بتواند کمک کند تا آنها راه حلی برای مشکلات بین ایران و آمریکا پیدا کنند. (پایان خلاصه)
۳- کاردار از تاریخ ۱۳ اکتبر، ملاقاتی با امیرانتظام سفیر ایران در سوئد کرد که در اداره نخست وزیری بود (او به تازگی به اتاق هویدا نقل مکان کرده است) که این نشان می‌دهد که او به رابطه نزدیکش با بازرگان ادامه می‌دهد. فضای مذاکره در ابتدا سرد بود ولی در انتهای مذاکره به گرمی گراییده بود. انتظام در میان نقطه نظر دولت فعلی ایران انعطاف پذیری از خودش نشان نداد و نمی توانست با دیده اغماض از این جرم آمریکا بگذرد که اگر آمریکا می‌خواهد روابطش را با ایران بهبود بخشد باید یک روش اصلاحی در پیش گیرد. انتظام صریحاً خودش را از یک گروه نخبه مدرنیست ها (بازرگان، یزدی، چمران) می‌داند که مورد اعتماد خمینی هستند و کسانی هستند که رابطه ایران و آمریکا را حمایت می‌کنند و در برابر یک اکثریت محافظه کار.
۴- صدور تجهیزات نظامی: کاردار سر صحبت را با بیان قدردانی ما از صحبت های مفید انتظام با سفارت آمریکا در استکهلم باز کرد. او اشاره کرد به اتفاقات اخیر در روابط ایران و آمریکا با تأکید بر اینکه آمریکا می‌خواهد روابطش را با ایران بهبود ببخشد و بازی انتظار که امیرانتظام با سفارت ما در استکهلم مطرح کرده بود نبوده است. کاردار سپس به مسئله تجهیزات نظامی پرداخت با اشاره به اینکه اگر چه دکتر یزدی در نیویورک ما را متهم کرده بود که تحویل تجهیزات را به تأخیر می‌اندازیم، ولی بیشتر تأخیر به خاطر آماده نبودن وسایل حمل و نقل ایران بوده است.
۵ - انتظام بیان کرد که این برداشت او بود که یکی از مشکلات بزرگ حل نشده تحویل قطعات طبقه بندی شده نظامی به ایران بوده است. کاردار تشریح کرد که مسایلی در رابطه با مقررات ما وجود دارد که دلیل بر این تأخیر باشد و همچنین ما احتیاج داریم که از امنیت این تجهیزات مطمئن شویم. او گفت که ما هنوز مشکلات بزرگی در دسترسی ساده به - F ۱۴ها داریم. لازم است که این مسایل به طور مجزا بررسی شود. انتظام گفت که به نظر می‌رسد که شما منتظر نتیجه انقلاب هستید تا اینکه توطئه جدید بر علیه کشور مطرح کنید. انتظام گفت که او شخصاً درک می‌کند که این مسئله حقیقت ندارد، ولی این چیزی نیست که ملت ایران به طور کلی به آن اعتقاد دارند.
اگر آمریکا می‌خواهد ثابت کند که صداقت دارد، باید با پیشنهاداتی برای حل مشکلات اساسی پیش آید. دولت فعلی ایران فکر می‌کند که ایالات متحده در مورد قراردادهای نظامی دولت گذشته ایران را فریب داده است و اگر حالا دولت آمریکا در درخواستش برای بهبود در روابط صادق است باید این مشکلات را تصحیح کند.
۶- کاردار به خلاصه اعمالی که تا به حال انجام شده در جهت حل مسئله تجهیزات FMS نظامی از قبیل سرمایه گذاری مطمئن، تبادل اطلاعات و چیزهای دیگر پرداخت. او گفت که می‌فهمد که بعضی از ایرانی ها فکر می‌کنند که این تأخیرات از جهت حکومت آمریکا بوده است در حالی که در داخل خود آمریکا در بین مردم این انتقاد وجود دارد که هنگامی که جنگ در کردستان ادامه دارد دولت آمریکا به ایران قطعات یدکی می‌دهد.
۷- در این حال بارها مکالمه برمی گشت به مسئله تجهیزات FMS نظامی و هر وقت کاردار می‌خواست توضیح دهد که چه کارهایی در این مورد تا به حال انجام شده با این جواب انتظام رو به رو می‌شد که آمریکا باید خود را بیشتر مایل جلوه دهد. خصوصاً او درخواست نامه ای را می‌کرد که در آن مشخص شود که در چه مواردی دولت ایران خودش باعث تأخیر در دریافت این تجهیزات شده است. (سفارت مشغول تهیه خلاصه ای از این است) و درخواست کرد که آمریکا پیشنهاداتی در جهت رفع دیگر مشکلات نیز تهیه کند (به نفع دولت ایران). او چندین مرتبه درخواست کرد که جلسه ای برای ملاقات با طرفهای آمریکایی بعد از اینکه آنها پیشنهادات خود را تهیه کردند برگزار شود. اگرچه امیرانتظام نامه ای در جهت حل مسئله قطعات یدکی طبقه بندی شده می‌خواست کاردار تشریح کرد که مسایل باید به طور جداگانه ای هر کدام بررسی شوند. در چندین جا امیرانتظام توضیح داد که روس ها خیلی آماده برای همکاری بودند و با پیشنهادهای تازه به طور مداوم می‌آمدند در حالی که آمریکاییها هیچ پیشنهادی نداده بودند.
۸ - امور اقتصادی: در طول مکالمه امیرانتظام همان مطلب را نیز در مورد مسایل اقتصادی همانند معاملات نظامی بیان کرد. حکومت ایالات متحده می‌تواند خیلی بیشتر از آن چیزی که فعلاً انجام می‌دهد در جهت کمک به حکومت فعلی ایران در حل مسایل اقتصادی دادگاهی انجام دهد، امیرانتظام گفت که ما هر روز میلیون ها دلار برای این قراردادها ضرر می‌دهیم در حالی که حکومت آمریکا خیلی به کندی با ما پیش می‌آید. کاردار گفت که او نمی تواند این طرز بیان را بپذیرد. کاردار محدودیتهای ما را در انجام آنچه که از نظر قضایی از دست ما برمی آید (تحت نظام قضایی خودمان) توضیح داد و شرح مختصری از کارهایی که تا حال شده بود داد.
۹- مدارک و اسناد تماس های رسمی: در طول صحبت کاردار، زمینه‌های صحبتش با صباغیان در مورد اعدام سه سناتور را برای انتظام توضیح داد. او گفت که صحبت با صباغیان سودمند و جالب بوده است.
همچنین او گفت که ما متأسفیم که این مسئله برای عموم عنوان شده است. انتظام تکرار کرد که امیدوار است در آینده کاردار چنین تماس های اساسی را به یزدی و بازرگان و چمران محدود کند. اگر او بخواهد دیگر مقامات رسمی حکومت فعلی ایران را ببیند، باید ابتدا مستقیماً با یزدی مطالبش را مطرح کند. انتظام گفت که ما در اقلیت هستیم. اکثر رهبران دیگر حکومت فعلی ایران در واقع درک نمی کنند که چه موازنه حساسی را ایران باید بین آمریکا و شوروی حفظ کند. آنها ممکن است آنچه را که در ملاقات می‌گذرد بیشتر از حد خود جلوه دهند و مردم را از آن مطلع کنند. مسئله صباغیان، اگر با یزدی یا انتظام از ابتدا مشورت می‌شد، این به آنها فرصتی می‌داد تا مقامات رسمی مورد نظر را توجیه کند. او و یزدی نمی خواهند روابط کاردار را با مردم قطع کنند بلکه می‌خواهند مطمئن بشوند که مشکلی رخ نمی دهد. کاردار به طور مؤدبانه ای اعتراض کرد که کلیه قرار ملاقات های او از طریق اداره تشریفات وزارت امور خارجه است. او اشاره کرد که سفارت معتقد است که باید تماس های بیشتری با ایرانیان خصوصاً «رهبران اسلامی داشته باشند. امیرانتظام موافق بود ولی پیشنهاد کرد، کاردار چنین مطالب مهمی را در این جلسات مطرح نکند. » اگر شما چنین عمیق وارد مسایل بشوید، نتیجتاً همه چیز نابود خواهد شد. مثل سفیر شوروی باشید او هرگز نقطه نظری را پیشنهاد نمی کند. در حقیقت او حتی وقتی که یزدی و امام به دولتش حمله می‌کنند چیزی نمی گوید. او چنین بیاناتی را فراموش می‌کند (به نظر می‌رسید انتظام کلیه رهبران حکومت فعلی را بجز احتمالاً چمران در لیستی می‌بیند که باید توسط یزدی چک شود).
۱۰- حمله مطبوعات به ایالات متحده: به منظور مقابله با تأکید انتظام در این مورد که حکومت ایالات متحده سعی کافی در جهت حل مشکلات روابط ایران و آمریکا انجام نداده است. کاردار زمینه‌هایی را مطرح کرد که دولت ایران کاری برای کمک انجام نداده بود. مانند دستیابی به اموال آمریکا (نظامی)، پرداخت غرامت به سفارت در جهت ترمیم خسارات وارده بعد از اشغال آن (اشاره به حمله به سفارت بعد از انقلاب)، زندانی کردن اتباع آمریکایی بدون جرم، اخراج روزنامه نگار ما و مشکلات ما با پاسداران در داخل سفارت هنگامی که ما سعی می‌کنیم مفید باشیم، مانند تأمین نفت سوختی ما، خودمان را مورد انتقاد قرار می‌دهند. حکومت فعلی ایران ظاهراً تشخیص نمی دهد. که این طور مسایل همراه با فقدان عملکرد صحیح در سیستم دادگاهی چه تأثیرات جدی روی افکار عمومی آمریکا می‌گذارد. مسئله با یک سری حملات مداوم و بی پایه در نشریات تهران که نیمه دولتی هستند، تشدید می‌شود. این اتهام که سه سفیر قبلی CIA سیا همدست شده بودند و بر علیه انقلاب توطئه چینی می‌کردند و می‌خواستند انقلاب را سرکوب کنند مثال خوبی برای این جریان است.
۱۱- انتظام بیان کرد که دولت فعلی ایران چنین چیزی را مطرح نکرده است. این کار مطبوعات بوده است. کاردار مطرح کرد که معاون نخست وزیر، طباطبائی، جملات عرفات را در این مورد تکرار کرد. به نظر می‌رسید که امیرانتظام به خوبی خجالت کشید و گفت: ولی ما قبلاً این جریان را اصلاح کرده ایم. آیا شما این مسئله را در روزنامه‌های امروز ندیدید؟ انتظام ادامه داد که در صحبت با بازرگان و طباطبایی این توافق به دست آمده بود که یک مقاله در جهت پس گرفتن این حرف ابتدا در خبرگزاری پارس و سپس توسط کلیه نشریات ایرانی پخش شود (نکته: تابه حال هیچ مقاله ای در جهت پس گرفتن این حرف در هیچ یک از نشریات چاپ نشده).
۱۲- دانشجویان: انتظام گفت که حدود ۳۲۰۰ دانشجوی ایرانی در سوئد و ۳۰ تا ۴۰ هزار در اروپا هستند. او نگران که به این مسئله بود که دانشجویان در سوئد فقط زبان سوئدی را فرا می‌گیرند به جای فراگیری یک زبان بین المللی و او معتقد بود که آنها باید زبان بین المللی را فراگیرند. کاردار تکرار کرد که سفارت ایالات متحده در بخش کنسولگری امکانات خود را محدود کرده و شرایط نمره روی اعتبار مدارس تأکید کرد: ما امیدواریم که حکومت فعلی ایران درک کند که چرا درصد رد ویزای دانشجویی اینقدر زیاد است. ما سعی می‌کنیم که مطمئن بشویم که فقط دانشجویان با کیفیت لایق به ایالات متحده پذیرفته شوند. انتظام گفت که او مسئله را درک می‌کند و در حقیقت در خارج سعی می‌کنند به دانشجویان بفهمانند برای همیشه نمی توانند دانشجو بمانند.
۱۳- در انتهای مکالمه کاردار دوباره بیان کرد که امیدوار است انتظام دولت فعلی ایران را متقاعد سازد که حکومت ایالات متحده در فکر حل مشکلات در روابط دو کشور هست. ما امیدواریم که انتظام بتواند کاری کند که تبلیغات ضد آمریکایی در نشریات ایرانی کاهش یابد. انتظام تکرار کرد که او صادقانه فکر می‌کند که رابطه بین ایران و آمریکا باید بهبود یابد و دوباره درخواست کرد که ایالات متحده سعی کند هرچه زودتر راه حلهایی برای مشکلات متقابل دو کشور پیدا کند. در جواب یک سؤال کاردار انتظام گفت که خمینی به آمریکا اطمینان ندارد. او به بازرگان و یزدی و انتظام اطمینان دارد. به این دلیل است که ما اینجا هستیم. انتظام گفت که اگر بتواند در حل مشکلات آمریکا در ایران موفق شود، این موضوع آنها را قوی خواهد کرد. انتظام اشاره کرد که کاردار باید از یزدی بخواهد یک قرار ملاقات از خمینی برای او ترتیب دهد.