راهبرد درقبال جنوب ‌غرب آسیا

یادداشت وزیر امور خارجه، موسکی، برای وزیر دفاع، براون و مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (برژینسکی)[1]

واشنگتن، 27 آگوست 1980

موضوع:

           راهبرد درقبال جنوب ‌غرب آسیا

همان‌طور که در جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه در 22 آگوست مقرر شده بود،[2] ما درحال آماده‌سازی پیش‌نویس سرفصل‌های لازم برای طرح در گفت‌وگو هستیم تا در تبادل‌نظر احتمالی با عربستان سعودی، ترکیه و مصر دربارۀ تهدید ایران ازسوی شوروی و نیاز برای تسریع در همکاری‌ها استفاده شود.[3] همان‌گونه که در ادامه نیز اشاره می‌شود، به نظر ما، آن‌ها نباید در قالبی که آماده شده‌اند، استفاده شوند.

نظر ما این است که اطلاعات جدید به‌اندازۀ کافی قانع‌کننده نیستند تا مبنای یک اقدام بسیار برجسته برای تقویت همکاری منطقه‌ای قرار بگیرند. در عوض، ما معتقد هستیم که این اطلاعات بایستی به‌شکل زیر در راهبرد جامع دیپلماتیکی که درحال تدوین آن هستیم، گنجانده شود:

1.         ما باید، درحالی‌که محکوم به حفاظت از منابع و روش‌ها هستیم، جدیدترین اطلاعات خود را ازطریق کانال‌های ارتباطی با بریتانیا، فرانسه، آلمان، ترکیه، عربستان سعودی و مصر (ایتالیا؟) (ژاپن؟) به اشتراک بگذاریم.

2.        ژنرال جونز باید از این اطلاعات در رایزنی‌های آتی خود با عربستان استفاده کند؛ همان‌گونه که در تبادل اطلاعاتی سپتامبر آن‌ها به کار گرفته شدند. اعلام اهداف و نگرانی‌های بلندمدت ما نسبت به رشد روزافزون تهدید ناشی ازسوی شوروی، باید مشتمل بر این اطلاعات باشد و آن‌ها نباید یک شرایط اضطراری کوتاه‌مدت را که نیازمند اقدام فوری عربستان است، حکایت کنند. ما نباید اکنون در مواجهه با عربستان، بر نیازهای خاص خود برای همکاری پافشاری کنیم: انجام این کار، واکنشی منفی به دنبال خواهد داشت؛ قبل‌از اینکه گفت‌وگوی امنیتی بلندمدت ما بتواند بر چشم‌انداز و نگرش سعودی‌ها تأثیر بگذارد.

3.        بهتر است که از یک «راهبرد بنیادین» (به‌صورت مجزا تبیین و منتشر شده است)[4] درقبال سایر کشورهای منطقه پیروی کنیم که هدفش ایجاد حسی پایدار از منافع مشترک و اطمینان از این است که ما راهبردی قابل‌اتکا داریم. باید در این راهبرد بنیادین، نگرانی شدیدتری از افزایش قدرت شوروی برای اقدام علیه ایران گنجانده شود.

4.        درحال‌حاضر نیازی به اقدام ویژه‌ درقبال ترکیه نیست. هرگونه نشانه‌ای از اینکه قرار است ترکیه به مناقشه، تقابل یا منازعۀ جنوب ‌غرب آسیا وارد شود، مثل مشارکت‌دادن ترکیه در نقشه برای حوادث احتمالی و بدین‌وسیله تهدیدکردن «جناح» شوروی به استفاده از هواپیماهایی که توانایی انجام عملیات‌ متعارف و غیرمتعارف دارند، نه‌تنها نتایج موردنظر را به دنبال نخواهد داشت، بلکه مشکلات دوجانبۀ جدید و احتمالاً درخواست‌هایی فوری را سبب می‌شود که اجابت آن‌ها امکان‌پذیر نیست (معتقد هستیم که نقش‌آفرینی ترکیه در راهبرد نظامی ما نسبت به جنوب‌ غرب آسیا، به تحلیل بین‌سازمانی بیشتر نیاز دارد).

5.        به‌محض اینکه اطلاعات لازم با متحدین کلیدی ما در ناتو به اشتراک گذاشته شود، من در جریان ارتباطات معمول با همتایان خود، ازجمله جلسۀ چهارجانبۀ 24 سپتامبر در مجمع‌عمومی سازمان ملل، دربارۀ نگرانی‌های روزافزون کشور، رایزنی خواهم کرد.

6.        گفت‌وگوهای آتی با بریتانیا، آلمان و پرتغال دربارۀ «دسترسی در مسیر»، باید شامل نگرانی‌های ما نسبت به تهدید ایران ازسوی شوروی باشد.

7.        برای کاهش احتمال وقوع اشتباه‌ محاسباتی ازسوی شوروی، من باید ماه آینده در نیویورک، پیام صریحی را به گرومیکو منتقل کنم، مبنی‌بر اینکه:

-      ما نیز از اتحاد جماهیر شوروی انتظار داریم تا به تعهدات خود برای اجتناب از مداخله در امور داخلی ایران، پایبند بماند؛

-      ما هیچ‌گونه مقاصد خصمانه و تهاجمی را در منطقه دنبال نمی‌کنیم؛ تنها هدف ما، حفاظت از منافع حیاتی خودمان است.

پیشنهاد می‌کنم این طرح در جلسۀ روز جمعۀ[5] کمیتۀ هماهنگی ویژه مطرح شود.