گفتگویی سفیر شوروی در ایران و آموزگار در رابطه با پروژه های پیشنهادی شوروی در ایران

سند شماره (4)

تاریخ: 25 ژانویه 78

طبقه بندی: سری - هشدار اطلاعاتی - غیر قابل رؤیت برای بیگانگان

کشور: ایران / شوروی

منبع : یکی از مقامات دولت ایران که قابلیت اعتماد به وی مشخص نیست و به یادداشتهای این جلسه دسترسی داشته است.

موضوع: گفتگویی بین سفیر شوروی در ایران و نخست وزیر آموزگار در رابطه با پروژه های پیشنهادی شوروی در ایران

1 - اظهارنظر و خلاصه مطلب حوزه ای: در تاریخ 26 آبان 1356 سفیر شوروی در ایران، ولادیمیر میخائیلویچ وینوگرادوف، با نخست وزیر ایران، جمشید آموزگار، پیرامون پروژه های پیشنهادی شوروی در ایران به گفتگو پرداخت. مهمترین پروژه های مورد بحث عبارت بود از گسترش کارخانه ذوب آهن اصفهان، احداث بندری جدید در ساحل دریای خزر، احداث یک خط انتقال نیروی قوی بین تهران و تبریز، و احداث خط لوله نفتی بین اصفهان و کرمان. (پایان اظهارنظر و خلاصه مطلب حوزه ای)

2 - در پاسخ به پرسشهای پیشین وینوگرادوف در رابطه با توانایی ایران نسبت به گسترش کارخانه ذوب آهن اصفهان که توسط روسیه ساخته شده بود، نخست وزیر آموزگار گفت که مهمترین مشکل موجود ایران در زمینه این پروژه، کمبود نیروی انسانی است. به منظور جریان این کمبود، کارگران لازم برای این پروژه از ارتش ایران به کار گرفته می شوند. این روش در گذشته نیز ادامه داشته است.

3 - آموزگار به وینوگرادوف اطلاع داد که وی به وزارت راه و ترابری دستور داده است که برای احداث بندر جدید در ساحل دریای خزر با کمک شوروی منطقه مناسبی را انتخاب نماید. آموزگار گفت که ایران مایل است در این بندر یک ترمینال راه آهن نیز احداث نماید و راههای ارتباطی مکفی نیز از بندر به این سو

ص: 733

ایجاد نماید. وی گفت محل بندر باید تا حد امکان نزدیک به یکی از بنادر شوروی در دریای خزر باشد و تجهیزات بارگیری و دیگر مکانیزمهای پشتیبانی نیز باید مشابه تجهیزات موجود در بندر روسی باشد.

4 - در پاسخ به پیشنهاد شوروی مبنی بر فروش موشکهای هواشناسی خاص به ایران برای جلوگیری از بروز طوفان تگرگ در مناطق محصول خیز آموزگارگفت که وی به وزارت کشاورزی دستور داده است که با سفارت شوروی برای خرید تعدادی از این موشکها تماس حاصل کند تا به مرحله آزمایش گذارده شوند.

5 - آموزگار گفت که پیشنهاد شوروی در مورد احداث یک خط انتقال نیروی برق از تبریز به تهران پذیرفته شده و قرارداد مزبور به یک شرکت انگلیسی واگذار شده است. آموزگار خاطر نشان ساخت که انگلیسیها قبلاً در مورد طرح این پروژه کار کرده اند و اعطای این قرارداد به شوروی موجب می شد که ایران تعهدات خود نسبت به انگلیس را نادیده بگیرد.

6 - آموزگار به وینوگرادوف گفت که ایران نسبت به مناقصه شوروی در مورد احداث خط لوله نفتی بین اصفهان و کرمان اعتراضی ندارد. وی توصیه کرد که روسها با شرکت ملی نفت ایران تماس گرفته و مستقیماً با آنها مسائل مربوطه را در میان بگذارند. آموزگار یادآور شده که شرکت ملی نفت ایران در حال بررسی چند پروژه است و در مورد هر یک از آنها چند پیشنهاد دریافت کرده است.

7 - پروژه های دیگر مطروحه عبارت بودند از: مرتبط سازی نیروگاههای برق ایران و شوروی و انجام مطالعات پیرامون احداث یک نیروگاه روسی در رابطه با مجتمع پولاد آریامهر در اصفهان که در پاراگراف 2 ذکر آن رفته است. در مورد هیچ یک از این پروژه ها جزئیات لازم مورد بحث قرار نگرفت.