در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 259

گزارش وضعیت ایران

موضوع سند

گزارش وضعیت ایران
مشخصات ارسال سند

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران

محرمانه

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی.

1358-03-26- 1979-06-16

متن سند


سند شماره 259


محرمانه


شماره گزارش: 79 252 6846


16 ژوئیه 1979 - 25 تیر 1358


از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران


به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی.


موضوع: گزارش وضعیت ایران


16- خلاصه: (محرمانه) گزارش وضعیت زیر حاوی اطلاعاتی درباره موضوعات زیر است: خشونت در ایران،؛ راهپیمایی وحدت، نامه ژنرال رحیمی به بازرگان، مسئله همافران.


17- از 17 تا 21 حذف شده است.


22- جزییات: (محرمانه)


الف- خشونت در ایران:


1- تهران: دیروز در ساعت یک و سی دقیقه بعد از ظهر، دو فرد مسلح ناشناس که پیراهن مشکی به تن داشتند به سوی آیت الله سیدرضی شیرازی آتش گشودند. حادثه مزبور موقعی که آیت الله پس از پایان نماز در مسجد شفا به سمت خانه در حرکت بود اتفاق افتاد اما تلاش قاتلان نافرجام ماند. ساکنان حوالی مسجد شفا (که آیت الله شیرازی مؤسس آن است) موقعی که صدای تیراندازی را شنیدند آیت الله را به بیمارستان 501 ارتش در نزدیکی آنجا انتقال دادند. آیت الله که توسط سه گلوله از ناحیه بازو و ران مجروح شده بود به بخش اورژانس انتقال یافت. طی دو ساعت و نیم پزشکان چندین عمل جراحی روی وی انجام دادند و سپس آیت الله به اتاق جداگانه ای منتقل شد که بتواند استراحت کرده و بهبود یابد. آیت الله شیرازی سرپرست یکی از کمیته های شمال تهران بود. مسئولین کمیته گفتند که وی در زمستان گذشته به مدت بیست روز همراه امام خمینی که دوران تبعیدش را می گذراند، در پاریس بوده است.


2- مطبوعات در مورد خرمشهر موارد زیر را گزارش کرده اند: دیروز دو فرد مهاجم، سوار بر یک موتورسیکلت و یک اتومبیل به سوی مراسم یادبودی که در یکی از مساجد برگزار می شد بمب انداختند که حداقل پنج نفر کشته شدند. طبق اظهار دفتر آیت الله شبیر خاقانی، رهبر مذهبی قوم عرب، چهار نفر دیگر در حمله مسلحانه به اقامتگاه وی کشته شدند. عباس علوی، فرماندار خرمشهر، به مطبوعات گفت که مردی مظنون به شرکت در بمب گذاری در مراسم یادبود مسجد یادشده دستگیر شده و تحت حفاظت شدید در بیمارستان نگهداری می شود. عباس علوی، فرماندار گفت که شخص مزبور در انفجار بمب زخمی شده است. اما از ذکر نام او خودداری کرد. او از مهاجمین به عنوان عوامل ساواک و دیگر عناصر وابسته به شاه سابق یاد کرد. پس از دو حادثه اخیر در مراسم یادبود مسجد و منزل آیت الله خاقانی، تیراندازی های پراکنده سکوت خرمشهر را درهم شکست. موقع حمله به خانه آیت الله، وی در خانه نبود و خانواده اش نیز از افشای محل او خودداری کردند. دیروز موقعی که هزاران نفر جهت برگزاری مراسم سومین روز یکی از پاسداران انقلاب که در زد و خورد هفته گذشته


ص: 565




کشته شده بود در مسجد جامع شهر جمع شده بودند، خشونت هایی به وقوع پیوست.


جمعیت عزادار مسجد را پر کرده بود و در همین موقع موتورسیکلت و اتومبیلی که در پی اش روان بود به سرعت از جلوی مسجد گذشتند و دو بمب به وسط جمعیت پرتاب کردند که منفجر شد. علوی گفت که حدود سی نفر زخمی شدند که به بیمارستان انتقال یافتند. گزارشات غیررسمی حاکی از آن است که تعداد زخمی شدگان بیش از پنجاه نفر است. در بین چهار نفری که در منزل آیت الله خاقانی کشته شدند، محافظ جوانی به نام محمدجاسم بود که جهت حفاظت از آیت الله گمارده شده بود. مأمورین امنیتی دو مرد را که مظنون به شرکت در طرح انفجار پل خرمشهر هستند همراه با مقداری مواد منفجره دستگیر کرده اند. علوی، فرماندار، گفت که پس از حوادث امروز چندین نفر دستگیر شده اند و دولت کاملاً هشیار است. همچنین مردان مسلح ناشناس بزرگراهی را که از سمت شمال به اهواز منتهی می شود به اشغال خود درآورده و با چماق و سنگ به اتومبیل ها حمله ور شدند. طبق گزارشات رسیده بیش از شصت اتومبیل توسط حمله کنندگان آسیب دید. مأموران گفتند که دریادار احمد مدنی، استاندار خوزستان، دستور سرکوبی شدید آشوب ها را داده بود.


3- کردستان: شهر مرزی مریوان به دنبال درگیری روز شنبه که بیست و دو کشته و چهل مجروح به جای گذاشت، هم اکنون در حالت آرامش قبل از توفان به سر می برد. علیرغم موقعیت مرزی شهر که در پانزده کیلومتری عراق قرار دارد، چنین به نظر می رسد که درگیری ها کلاً یک امرداخلی باشد. در مصاحبه ای با روزنامه «تهران تایمز» یکی از سخنگویان «احمد مفتی زاده» نماینده کمیته کردستان گفت که در حادثه مریوان کمیته انقلاب اسلامی با گروه های چپگرای کردستان جنگیده است. در حالی که عضو کمیته مستقر در سنندج اظهار داشت که درگیری بین نیروهای اسلامی و گروه های چپگرا بوده است، نماینده حزب دمکرات کردستان گفت که درگیری بین فئودال ها و عناصر ضدانقلاب وابسته به رژیم شاه که در کمیته ها نفوذ کرده اند، با کشاورزان کُرد که خواستار حقوقشان هستند، رخ داده است. طبق گزارشات واصله، پاسداران انقلاب به عنوان یک گروه، حزب دمکرات کردستان را متهم به افروختن آتش درگیری کرده است، در حالی که شیخ عز الدین حسینی، رهبر روحانی چهار میلیون کُرد ایرانی، در این مورد زمینداران مرتجع را مقصر دانست. مقامات و مسئولینی که به صحنه مقابله شتافتند عبارت بودند از قائم مقام استاندار کردستان، سه نفر از اعضاء انجمن شهر سنندج و عبدالرحمن قاسملو دبیرکل حزب دمکرات کردستان و نماینده آیت الله محمود طالقانی که در پی حوادث کردستان درماه مارس گذشته وظیفه برقراری صلح را برعهده داشت. علیرغم نیروی پزشکی اعزام شده احتمالی از سوی دفتر مفتی زاده در سنندج، شهردار مریوان اظهار داشت که کادر پزشکی و امکانات موجود در بیمارستان محلی وابسته به شیروخورشید جهت مداوا و مراقبت از امکانات موجود در بیمارستان محلی وابسته به شیروخورشید جهت مداوا و مراقبت از مجروحین کافی نیست. از شهرهای کردنشین سقز، بانه و مرودشت درخواست کمک شده


ص: 566




است. در حالی که دفتر مفتی زاده در گفتگو با روزنامه «تایمز» تعداد کشته شدگان را بیست و دو تن ذکر کرده، بعضی منابع از قول شهردار نقل قول کردند که تعداد کشته شدگان تنها نصف رقم ذکر شده می باشد. سخنگوی مزبور اظهار کرد که در ساعت 10 صبح روز شنبه یکی از گروه های چپگرا، پاسداران را وادار کرد که سلاحشان را به زمین بگذارند و زمانی که پاسداران از پذیرش این امر خودداری کردند تیراندازی شروع شد و سیزده نفر از پاسداران به همراه 9 نفرو یا بیشتر از طرف دیگر کشته شدند.


نظریات تهیه کننده: (محرمانه) به نظر می رسد که خشونت و درگیری مجدداً در تهران و استان های دیگر بالا گرفته است. با درک این موضوع که فقط درگیری های بزرگ در رسانه های گروهی گزارش می شود، باید از خود پرسید که سطح واقعی اعمال خشونت آمیز که روزانه و شبانه در ایران به وقوع می پیوندد چقدر است؟


ب- راهپیمایی وحدت: در روز هفدهم ژوئیه، راهپیمایی وحدت به نشانه وفاداری مردم نسبت به جمهوری اسلامی برگزار خواهد شد. حزب جمهوری اسلامی راهپیمایی را ترتیب داده است و به هر حال گزارشات مطبوعات حاکی از آن است که تمام گروه ها و احزاب موافقت کرده اند که در راهپیمایی بدون نام و عنوان خود شرکت کنند.


ج- رحیمی دیروز نامه ای به مهندس بازرگان، نخست وزیر، فرستاده است. در این نامه عنوان شد که ارتش خواستار قبول مسئولیت در مورد برقراری نظم و قانون در خوزستان و کردستان است مشروط بر اینکه فعالیت های کمیته و سپاه در این مناطق متوقف شود. دیروز مضمون نامه توسط منابع موثق برای روزنامه «تهران تایمز» فاش شد. در نامه مزبور ذکر گردیده: نظر به شرایط غالب در جنوب و غرب ایران و موقعیت توأم با هرج و مرج مرزها ارتش مایل است که وظیفه برقراری نظم و قانون را در این مناطق برعهده گیرد مشروط بر اینکه کمیته انقلاب و پاسداران انقلاب اکیداً از مداخله در امور این مناطق منع شوند. هم اکنون ارتش در حال بازیابی قدرت خویش بوده و آماده هرگونه مأموریت امنیتی است و در صورتی که اختیار کامل به آن داده شود، قادر خواهد بود که نظم و قانون را در خوزستان و کردستان برقرار سازد. طبق اظهار منبع مزبور پرسنل (ارتش) تماماً با این نظر موافقت کرده اند و حاضر به هر اقدامی هستند مشروط بر اینکه دولت موارد ذکر شده فوق را رعایت نماید و هم اکنون منتظر تصمیمات نخست وزیر در این باره اند.


د- موضوع همافران: امروز روزنامه آیندگان گفت، انتظار می رود که ظرف دو روز آینده گفتگوها بین فرماندهان ارتش و همافران نیروی هوایی (که هم اکنون به مرحله تحصن سرتاسری رسیده است) به نتیجه برسد. گفتگوها ادامه دارد و در همان حال همافران آماده می شوند که فردا با تحصن خود حمایتشان را از دیگر همکاران خود در نیروی هوایی به نمایش بگذارند. روزنامه آیندگان گفت که از تمام پایگاه های کشور، همافران راهی تهران هستند که اجتماع بزرگ خویش را به نمایش بگذارند. در پیامی که در روزنامه امروز منتشر


ص: 567




شده، همافران گفته اند که تعدادی از عناصر وابسته به امپریالیسم در نیروی هوایی هستند که سعی دارند به آنها وصله های ناجور بچسبانند. در ضمن امروز حمایت های بیشتری از حرکت همافران از طرف نورالدین غروی، استاندار آذربایجان شرقی، و از سوی جبهه دموکراتیک ملی به عمل آمد. غروی نسبت به آشوب و اضطراب عمومی در بین مردم هشدار داد و گفت که خواسته های همافران به طور اخص انسانی و اسلامی است. جبهه دموکراتیک ملی گفت که همافران خواهان تأسیس شورای مرکزی در ستاد فرماندهی نیروی هوایی اند که امور نیروی هوایی را اداره کند و ضمناً توسط مقامات مملکتی به رسمیت شناخته شود. آنها خواستار تصفیه عناصر ضدمردمی در نیروهای ارتش در کلیه سطوح می باشند. آنها نیز خواستار آنند که ابهام موجود در شرایط استخدامی آنها توضیح داده شود و اخراج های بدون مجوز خاتمه یابد و اینکه تحصن حق آنها بوده و دولت باید خواسته های مشروعشان را به طور کامل جواب بدهد. بدین ترتیب است که دولت می تواند به تأسیس و بنیانگذاری یک نیروی هوایی قوی مطمئن باشد.




منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 10 - کتاب 10 - صفحه 565
تصاویر سند