ملاقات با یزدی، نگرانیهای ایران از دخالت های آمریکا

ملاقات با یزدی، نگرانیهای ایران

سند شماره (17)

تاریخ: اول می 1979 - 11 اردیبهشت 1358

سری

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن

موضوع: ملاقات با یزدی، نگرانیهای ایران

1- (تمام متن سری است) اقدام مورد احتیاج است.

2- خلاصه:یزدی مسئله حضور شهروندان آمریکایی را در نقده یا نزدیک آن در هنگام آشوبهای اخیر در میان گذاشت. وزیر امور خارجه در مورد به دست آوردن صلاحیت قضایی در مورد جنایتکارانی از رژیم سابق که تحت نامهای مستعار به ایالات متحده فرار کرده اند، سؤال کرد. همچنین پرسید که برای مسدود کردن فعالیتهای بنیاد پهلوی در ایالات متحده چه چشم اندازی وجود دارد.کاردار گفت که ما در این باره مطالعه خواهیم کرد و بار دیگر به حکومت ایران توصیه کرد تا حقوقدان خوبی را استخدام کند (پایان خلاصه)

3- در پایان بحث یزدی در مورد حضور ایالات متحده (رجوع شود به تلگراف مرجع)، یزدی پرسید که آیا در شمال غربی ایران افراد پنسیلوانیایی هستند یا خیر؟ او گفت که دولت موقت ایران گزارشهایی مبنی بر اینکه دو یا سه آمریکایی از ایالت پنسیلوانیا قبل از آشوبها در آنجا بوده اند، در دست دارد. بعدا کوششهایی برای ردیابی آنها شده ولی نتیجه ای نداده است. یزدی مدعی شد که این آمریکاییها به خوبی کردی صحبت می کردند و به مردم می گفتند که آنها شرقشناسند و مأموریت دارند که درباره زبان و فرهنگ کردی مطالعه کنند. کاردار و کفیل اداره سیاسی گفتند که ما اطلاعی درباره شهروندان آمریکایی نداریم و اظهار تردید کرد از اینکه در چنین زمانی در ایران سرگردان باشند. کاردار خواهش کرد که هرگونه اطلاع دیگری که می تواند، فراهم کند و گفت که این داستان ممکن است نتیجه اطلاعات دروغین باشد. وی قول داد که رسیدگی کند. (بعدا، مأمور سیاسی از یک آکادمیسین آمریکایی در محل کسب اطلاع کرد که تا دو سال قبل باستان شناسانی از دانشگاه پنسیلوانیا در حسنلو در نزدیکی نقده حضور داشته اند. ولی آنها دیگر در آنجا نیستند. رسیدگی به پرونده های کنسولی ناقص ما نشان می دهد که در آن منطقه شهروندان آمریکایی نبوده اند، ولی این بدان معنی نیست که دیدارکنندگان آمریکایی در آنجا وجود نداشته اند. این مطالب به یزدی ابلاغ شد تا به او در آرام شدن مسئله کمک کند.) اقدام مورد درخواست: خواهشمند است ASAPرا در مورد دانشگاه پنسیلوانیا و سایر جمعیتهای علمی در میان بگذارید تا معلوم شود که آیا دانشمندانی در آن منطقه وجود دارند یا خیر. دو روز قبل امیر

ص: 257

انتظام به مطبوعات گفت که وی در روز پنجشنبه سوم ماه می اطلاعاتی درباره شبکه جاسوسان به مطبوعات خواهد داد. ما امیدوار بودیم که این اشاره به یک شوخی ناهنجار شوروی است که ترشرویی نشان داده بود و «مربوط به محلی دیگر است.» ولی سؤال یزدی این امکان را به وجود می آورد که ما هدف حملات قرار خواهیم گرفت و یا اینکه «برای ایجاد تعادل» هر دو مسئله منتشر خواهد شد.

4- آن گاه وزیر امور خارجه این مسئله که ایران برای بازداشت «چندین جنایتکار» از رژیم سابق باید چه رفتاری کند را مطرح کرد. یزدی گفت حکومت ایران ردپای چند نفر از کارکنان ساواک از جمله عامل آتش سوزی سینما رکس آبادان که باعث قتل 400 نفر در اوت سال 1978 شد، را در ایالات متحده یافته است. کاردار پاسخ داد که او در این باره کسب تکلیف خواهد کرد زیرا قراردادی بین ایران و ایالات متحده در مورد استرداد مجرمین وجود ندارد و مسئله به مشکلاتی برخورد خواهد کرد. کاردار تأیید کرد که این مسئله مربوط به عده کوچکی از مردم است که درباره اتهامات ویژه تحت تعقیب قرار گرفته اند.

یزدی گفت همه آنها گذرنامه هایی با نامهای مستعار که قبل از سقوط حکومت بختیار صادر شده است در دست دارند. او این مسئله را که چگونه این گروه روادید آمریکایی دریافت کرده اند در میان نگذاشت. (به عنوان یکی از ذینفع های عمده فقدان قرارداد استرداد مجرمین بین ایالات متحده و ایران، یزدی یقینا در این مورد خون آشامتر از آن است که انتظار می رفت).

نظریه: خواهشمند است به من اطلاع دهید که آیا می توان در دادگاههای آمریکایی علیه جنایاتی که در خارج انجام می شود اقامه دعوی کرد یا خیر؟

5 - یزدی آن گاه مسئله اینکه چگونه دولت موقت ایران می تواند مانع آن شود که بنیاد پهلوی داراییهای خود را در نیویورک، از قبیل ساختمان بفروشد مطرح کرد. بانک مرکزی ایران 39 میلیون دلار به بنیاد پهلوی وام داده بود و دولت موقت ایران می خواهد کوشش سران رژیم سابق را برای تصفیه این وامها از طریق فروش ساختمانها متوقف کند. یزدی ضمن اینکه دوبار به این واقعیت اشاره کرد که ویلیام راجرز وزیر امور خارجه سابق آمریکا، عضو هیأت مدیره بنیاد پهلوی است، گفت مردم ایران در درک ریزه کاریهای قانون دچار دردسر شده اند ولی خوب درک می کنند که آنها را غارت کرده اند. او نتیجه گرفت که حکومت ایالات متحده مقید است به دولت موقت ایران کمک کند تا این امر متوقف شود. دولت موقت ایران حاضر است داراییهای بنیاد پهلوی را نشان داده و اعلام بدارد که این داراییها پولهای خزانه داری ایران بوده اند که به طور غیرقانونی به این بنیاد منتقل شده اند. مأمورین سفارت گفتند اگر نقض قانون در حیطه صلاحیت ایالات متحده صورت گرفته باشد، احتمالاً بانک مرکزی خواهد توانست از دادگاههای آمریکا کمک بگیرد. ولی نظر به اینکه مأمورین سفارت کارشناس حقوقی نیستند، کاردار باید از وزارت امور خارجه آمریکا در این باره نظر بخواهد. یزدی روشن کرد که سؤال او تنها محدود به وام بانک مرکزی ایران نیست، بلکه شامل همه داراییهای بنیاد پهلوی است. کاردار به یزدی اصرار کرد (همان طوری که به دیگران نیز اصرار کرده بود) که همکاران خود را قانع کند تا یک مؤسسه حقوقی خوب استخدام کنند تا بتواند از پرونده هایی که به دادگاه می آید دفاع نمایند. او مواردی را ذکر کرد که ممکن بود حکومت ایران اگر نماینده خوبی در دادگاه می داشت، حرف خود را می توانست با استدلال صحیح به کرسی بنشاند. به ویژه او محاکمه اتحادیه کارگری ایالات متحده را علیه کشورهای عضو اوپک ذکر کرد و خاطرنشان ساخت که مطالب مربوط به این موضوع به زودی به دولت موقت ایران تسلیم خواهد شد.

ص: 258

یزدی متذکر شد که حکومت ایالات متحده می توانست به طور خصوصی بگوید که مایل است پیوندهای خود را با جمهوری اسلامی ایران بهبود بخشد، ولی اگر واقعا می خواهد که چنین کاری بکند باید در این راه به نحوی کمک کند.

6- اظهار نظر: ما در این موضوع حیران مانده ایم که چه موقعی دولت موقت ایران به این نتیجه خواهد رسید که مطالبی از قبیل مسائل فوق را مورد بررسی قرار دهد. یزدی درباره جزئیات مربوط به مسئله استرداد (جنایتکاران) و اوضاع بنیاد پهلوی بسیار مبهم صحبت کرد، به طوری که ما قادر نیستیم مسائل حقوقی ویژه ای را در این مورد عنوان کنیم ولی از نظر سیاسی، اثری ضربه ای داشت. برداشت او کاملاً روشن بود و آن این است که ایالات متحده لااقل باید بکوشد که کمک کند. همان طوری که وزارت امور خارجه می داند، در جریان انقلاب، فساد بزرگترین مسئله سیاسی بود که از سوی همه طبقات جامعه ایران در نظر گرفته می شد. من میل دارم که درباره اقداماتی که دولت موقت ایران می تواند در دادگاههای آمریکا در صورتی که بخواهد داراییهای بنیاد پهلوی را بازستاند، انجام دهد، اظهاراتی بنمایم.ناس