عمان و امنیت تنگه هرمز

سند شماره 98

محرمانه

21 ژوئیه 1979 - 30 تیر 1358

از: سفارت آمریکا، مسقط - 1257

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

جهت اطلاع: سفارتخانه های آمریکا در بغداد، ابوظبی، قاهره، جده، کویت، لندن، منامه، تهران، توکیو

موضوع: ابتکار دیپلماتیک احتمالی عمان در رابطه با امنیت تنگه هرمز

1- (محرمانه - تمام متن)

2- طی ملاقات مورخ 17 ژوئیه توسط کاردار و دریاسالار چونینگ، فرمانده جدید نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، با سرهنگ «سالم الغزالی» و سرگرد «پیتر تویتس» رئیس ستاد مشترک، غزالی و تویتس فاش ساختند که دولت عمان مشغول بررسی خطرات تروریستی در تنگه هرمز است. وزارت دفاع قریباً این گزارش را به وزارت امور خارجه تسلیم خواهد کرد. با در نظر گرفتن اقدام وزارت امور خارجه، دولت عمان بین کشورهای خلیج [فارس]، کشورهای اروپایی، آمریکا و ژاپن دست به اقدامات دیپلماتیک خواهد زد تا اقدامات مشترکی در همین رابطه پدید آید. این ابتکار ممکن است موجب پیدایش یک اجلاس چند جانبه گردد، ولی طبق گفته غزالی احتمالاً دولت عمان فرستادگان ویژه خود را به پایتخت های مورد نظر جهت مشورت گسیل خواهد داشت.

3- سپس غزالی بخشی از گزارش وزارت دفاع خطاب به وزارت امور خارجه را به

ص: 240

فرمانده نیروهای آمریکایی در خاورمیانه نشان داد. مهم ترین نتیجه گیری های این بخش عبارتند از: الف) اقدامات شناسایی و اطلاعاتی عمان می تواند مانع از انجام حملاتی به نفتکش هایی که از تنگه عبور می کنند بشود، ولی رادارهای بیشتری مورد نیاز است. ب) امکان ربوده شدن نفتکش نیز وجود دارد، ولی جهان آن را رویدادی محدود به حساب خواهد آورد و این امر تأثیر چندانی بر حرکت کلی تانکرهای حامل نفت نخواهد داشت. پ) مهم ترین خطر عبارت است از مین گذاری در مسیر تانکرها، چون این کار مانع از حرکت آنها از طریق تنگه هرمز خواهد شد تا اینکه در مورد فقدان مین در مسیر خود مطمئن شوند. بدین ترتیب حمل و نقل نفت احتمالاً دو سه ماه متوقف خواهد گردید و نتایج اسفباری برای جهان به همراه خواهد آورد. ت) عمان فاقد تسلیحات یا اقدامات ضدّ مین در نیروی خود است. ث) هزینه خرید ناوهای مین جمع کن نیز بسیار سنگین است.

4- در تشریح ابتکار دولت عمان، غزالی گفت که [تنها] نفت تولیدی توسط عمان از طریق تنگه هرمز به نقاط دیگر جهان ارسال نمی گردد. منظور وی این است که دیگر کشورهای خلیج [فارس] منافع بسیاری دارند که در گرو این همکاری امنیتی است و ضرری متوجه عمان نخواهد شد. علاوه بر این، وی گفت کشورهای مهم مصرف کننده نفت نیز منافعی دارند که در گرو این اقدام مشترک است.

به عبارت دیگر، طبق گفته غزالی، عمان این ابتکار را در پیش گرفته است چون می داند که در حراست از این تنگه مهم که در مجاورت کشورش قرار دارد «مسئولیت» خطیری دارد.

5- نظریه: گذشته از استدلال های طرح شده توسط غزالی، باید گفت که عمان نیز در این ابتکار منافعی دارد. فرض کنیم که وزارت امور خارجه در مورد گزارش وزارت دفاع اقداماتی صورت دهد، به این ترتیب ابتکار مزبور به دیگر کشورهای عرب خلیج [فارس] یادآوری می کند که آنها نباید تنها به خاطر کمپ دیوید، عمان را منزوی نمایند. علاوه بر این دولت عمان خواهد توانست نشان دهد که حراست از این تنگه از نظر اقتصادی برای دیگر کشورها بیش از عمان منفعت دارد.

سیزر