درخواست کمک مصدق از شوروی

سند شماره (38)

«تلگرافهای ارسالی»

تاریخ : 3 ژوئیه 1952 (12 تیر 1331) - شماره 00051

به : وزارت خارجه

رمز : انتشار کلمه به کلمه محدود - غیر محرمانه - اقدام فوری

اداره ارسال 00051 تکرار جهت اطلاع لندن 11 مسکو 3 مورخ 3 ژوئیه 1952 امروز حوالی ظهر، به هنگام کسب خبر از وزارت امور خارجه ایران، وی متن فارسی یادداشت دولت ایران به دولت شوروی درباره کمکهای نظامی آمریکا را به من داد. وی گفت که این متن امشب انتشار خواهد یافت.

متن بدین شرح است:

«وزارت امور خارجه شاهنشاهی ضمن اظهار تعارفات خود به سفیر شوروی، مفتخر است که در پاسخ یادداشت مورخ 21 می 1952 دولت شوروی که جناب آقای آندره ای ویشنسکی وزیر خارجه آن کشور، شخصاً به آقای آراسته سفیر دولت شاهنشاهی در مسکو تقدیم داشته اند، ذیلاً متن نامه ای که دکتر مصدق نخست وزیر ایران، به آقای هندرسن، سفیر آمریکا در ایران، به تاریخ 24 آوریل 1952 نوشته اند را به نظر می رساند:

آقای سفیر پیرو مذاکرات شفاهی، لازم می دانم به اطلاع جنابعالی برسانم که: دولت اینجانب با توجه به وضعیت مالی و اقتصادیش، از کمکهایی که دولت جنابعالی برای اختصاص به این کشور آماده نموده استقبال می کند. ایران، تا آنجا که منابع و شرایط کلی اش اجازه دهد، از اصول منشور ملل متحد پشتیبانی و دفاع می کند؛ و ضمناً مشغول به انجام آنچه میسر است برای تقویت امکانات دفاعیش می باشد؛ و اگر قرار باشد که از هر سویی مورد هجوم قرار گیرد، از آزادی و استقلال خود با تمام قدرت دفاع خواهد نمود.

فرصت را برای تجدید احترامات فائقه مغتنم می شمارم.

(امضاء) دکتر محمد مصدق نخست وزیر «دقت کامل در نامه نشان خواهد داد که دولت ایران هیچ گونه تعهدی غیر از آنچه تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد، منجمله دولت شوروی، پذیرفته و متعهد به رعایت آن شده اند، را متقبل نشده است. بنابراین، هیچ توجهی برای فرضیه های دولت شوروی در این رابطه وجود ندارد.

«بیانیه صادره از سوی آقای بوشهری، وزیر راه، و سخنگوی سابق دولت نیز ذیلاً نقل قول می شود. وی در تاریخ 19 مارس 1952 گفت:

«دولت آمریکا توافق نموده است به هیئت افسران آمریکایی اجازه دهد تا هنگامی که دولتین وقت کافی جهت مشاوره با یکدیگر در رابطه با آینده هیئت مذکور به دست آورند، در ایران بمانند و بنا به تصویب هیئت وزیران مقرر گردید که حقوق و سایر مزایای هیئت مذکور بایستی مطابق قانون 1 آبان 1322، تا هنگام تعیین تکلیف قطعی آن، پرداخت گردد.» و در 7 اردیبهشت 1331 مطابق با 27 آوریل 1952 وی گفت:

ص: 549

«همان طور که قبلاً هم گفته ام، متخصصین نظامی تا وقتی که دولت تصمیم بگیرد، به خدمات خود ادامه خواهند داد.» «از بیانات فوق کاملاً واضح است که فرضیه ها و اتهامات مندرج در یادداشت فوق الذکر درباره ارتش ایران و دیگر موضوعات فاقد هرگونه پایه و اساسی بوده و دولت شاهنشاهی هیچ گاه دست به اقداماتی که ناقض پیمان دوستی مورخ 26 فوریه 1921 باشد، نیازیده و دولت دکتر مصدق هیچ گاه از سیاستی غیر از بی طرفی متابعت ننموده و امیدوار است که روابط دوستانه همسایگی که خوشبختانه بین دولتین ایران و شوروی جاری است، هر روزه مستحکم تر و قوی تر گردد.

«وزارت شاهنشاهی فرصت را جهت ابلاغ احترامات فائقه خود مغتنم می شمارد.» هندرسن 3 ژوئیه 1952