تشریح وضعیت ایران تیر 58

سند شماره 245

محرمانه

شماره گزارش: 79 244 6846

5 ژوئیه 1979 - 14 تیر 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی.

موضوع: گزارش وضعیت ایران

16- خلاصه: این گزارش وضعیت، حاوی مطالبی درباره موضوعات ذیل است: افسران وظیفه دست به تحصن زدند، نیروهای مسلح ممنوع الخروج شدند، سرلشگر فربد از لشگر دوم زرهی بازدید می کند، واحدهای ارتش در حومه ایرانشهر در کردستان درگیر شدند، اتهامات تازه ای دال بر ضدانقلابی بودن ارتش در میان نیست، خلبانان تهدید کردند در صورت عدم تضمین امنیت پرواز، دست به اعتصاب خواهند زد.

17- از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزئیات: (محرمانه)

الف-60 افسر وظیفه روز سه شنبه عصر در پادگان های دژبان به اتهام اقدام به تحصن، دستگیر شدند. به گفته منابع، دستگیری به دستور ژنرال سیف[سید] امیررحیمی صورت گرفته بود. رحیمی که رئیس دژبانی است همچنین اعلام کرده است که آنها پس از اتمام دوره زندان، به مجازات های بدتری نیز خواهند رسید. تحصن افسر وظیفه ها در اعتراض به دستورات افسران

ص: 535

فرمانده درباره طی یک دوره آموزشی صورت گرفت. ژنرال رحیمی اخیراً اعلام کرده بود که اعضای نیروهای مسلح در تظاهرات و یا اعتصابات شرکت نخواهند کرد. به گفته وی در صورت انجام چنین کاری آنها دستگیر خواهند شد. در همین حال یک منبع بسیار موثق و نزدیک به رحیمی روز گذشته روشن ساخت که طرحی از سوی رحیمی برای حفظ نظم در میان نیروهای مسلح عنوان شد «و من فکر می کنم که به وی اختیارات لازم برای استفاده از نیروی دژبانی برای اجرای طرح خود داده شده است». منبع می گوید «تا آنجا که من می دانم ژنرال رحیمی به شدت معتقد به وجود نظم در میان نیروهای مسلح است.» او گفت که دژبانی و حدود 7000 مرد بسیار منضبط، وفادار به رحیمی اند. «این مردان همیشه در حالت آماده باش بسر برده و همواره آماده اعزام به نقاط بحرانی هستند.» به علاوه این منبع به نقل از رحیمی گفت که یک ژنرال فرانسوی به نام پتن برای ایجاد نظم در ارتش فرانسه دستور اعدام 10/000 نفر از افراد تحت فرماندهی اش را صادر کرد. همچنین معروف است که ژنرال رحیمی گفته است جهت برقراری نظم در تشکیلات های مختلف نظامی آمادگی دارد. این منبع با اشاره به تصمیم اخیر رحیمی مبنی بر پذیرفتن مسئولیت حفظ امنیت رهبران مذهبی در کشور، گفت که این تصمیم پس از آنکه روشن شد کمیته های انقلاب قصد ندارند تابع دستورات ژنرال شوند، منتفی گردید. «رحیمی طبق عادت اظهار داشته است که مادام که کمیته های انقلاب تابع دستورات وی نشوند، چنین مسئولیتی را در حفظ جان رهبران مذهبی کشور، نخواهد پذیرفت.» به علاوه منبع آشکار ساخت که کاملاً احتمال داشت ژنرال رحیمی به عنوان مسئول نیروهای نظامی مستقر در نواحی مرزی غرب کشور تعیین شود. وی همچنین عنوان کرد که به ژنرال رحیمی روزانه حدود 50 فقره تلفن تهدیدآمیز می شد. «وی اخیراً از سوی سازمان تروریستی فرقان تهدید به مرگ شده بود». وی می گوید همه اینها بدان خاطر است که رحیمی یک فرمانده مصمم و مخالف وجود هر نوع بی نظمی در میان نیروهای مسلح می باشد. به گفته منبع «ژنرال رحیمی معتقد است که تحت شرایط فعلی حاکم در جامعه، نظم و قاطعیت بهترین سیاست قابل درک است». بنا به گفته منابع نظامی، نیروی دژبانی منظم ترین نیرو در کشور بوده و قادر به اقدام سریع در صحنه است. در شرایط کنونی حدود 10 تا 30 نیروی دژبانی مستقر در پایگاه های پلیس و وزارتخانه های دولت وجود دارد.

ب- افراد ارتشی از کشور ممنوع الخروج شدند: مهدوی کنی، رئیس دادگاه انقلاب بخشنامه ای مبنی بر عدم خروج افراد ارتشی از کشور صادر کرده است و فقط کسانی که مجبور به معالجه پزشکی در خارج هستند می توانند از کشور خارج شوند. در بخشنامه آمده است که اجازه خروج را می توان از دادستانی کسب کرد. در تبصره ای به دکترها اجازه داده شده است که در صورت لزوم دستور خروج برای بیماران صادر کنند. طبق گفته یک منبع خبری در قسمت اول اطلاعیه مطلب جدی وجود ندارد. در طول رژیم گذشته هم این عمل اجرا می شد. در آن موقع مسافرت افراد ارتش با یکدیگر با هواپیماهای غیرنظامی ممنوع بود.

ص: 536

ج- سرلشگر فربد برای بازدید از لشگر دوم زرهی به اهواز می رود: سرلشگر ناصر فربد رئیس ستاد مشترک ارتش طی یک بازدید از اهواز گفت که بودجه نظامی گذشته که صرف خرید اسلحه از خارج می شد اکنون برای امور اجتماعی افراد ارتش صرف می شود. او گفت که امپریالیزم همیشه به خوزستان نظر داشته و ما باید با آگاهی کامل به خنثی کردن اقدامات دشمن بپردازیم. او گفت که وظیفه ارتش حقظ امنیت در داخل و پاسداری از مرزها است. او گفت که اگر ما نتوانیم از عهده چنین مسئولیتی برآییم، ملت ایران نمی تواند خواسته های عقیدتی و سیاسی خود را گسترش دهد. او گفت که الآن ارتش باید بیشتر فعالیت کند زیرا استقرار جمهوری اسلامی برای ارتش بهتر خواهد بود. ارتش باید ملت را راضی کند و حتی برای ملت شهید شود. او گفت ارتش ایران از آن ملت ایران و برای ملت ایران است و ما با کارهایمان باید این را ثابت کنیم. ایدئولوژی ارتش، اسلامی است و این همان ایدئولوژیی است که انقلاب اسلامی به همراه داشت و ما هم ادامه دهنده آن هستیم.

د- درگیری یک واحد ارتشی در نزدیکی پیرانشهر: یک منبع خبری گزارش داد که درگیری در دوم ژوئیه 1979 بین افراد حزب دمکرات کردستان با ارتش واقع در پادگان جلدیان رخ داد. این برخورد یک هفته بعد از درگیری بین روستاییان با حمایت حزب دمکرات کردستان و چریک های پیش مرگ با افراد مسلح فئودال های پیرانشهر، مهاباد و سردشت اتفاق افتاد. استاندار آذربایجان غربی، جمشید حقگو گفت که روستای جلدیان چند روزی است که به وسیله افراد مسلح حزب دمکرات محاصره شده است. یک واحد ارتشی برای اطلاع از وضع، به منطقه فرستاده شد که مورد حمله حزب دمکرات قرار گرفت. زد و خورد تا ساعت 21 ادامه داشت و ارتش بعد از اطمینان از اوضاع به پادگان بازگشت. یک منبع مطلع گفت که تحقیقات برای چگونگی و علت حمله افراد مسلح حزب دمکرات به پادگان ارتش در جلدیان در جریان است. او این مطلب را یک ساعت پس از پایان درگیری اظهار داشت. در سوم ژوئیه 1979 منبع گزارش داد که اوضاع در اطراف پادگان جلدیان و پیرانشهر بحرانی است. اینطور گفته می شود که دولت دستور حمله به مهاجمین و دستگیری کسانی که اقدام به آتش سوزی می کنند را داده است. استاندار آذربایجان غربی می گوید که درگیری بعد از تیراندازی افراد مسلح حزب دمکرات به طرف واحد ارتشی شروع شد. روستائیان اطراف ادعا می کنند که فئودال ها به کشاورزان حمله می کنند. یک پیش مرگ حزب دمکرات گفته که چرا پادگان ارتش، از فئودال ها حمایت می کند. منبع می گوید طبق اطلاعات واصله، شورای انقلاب به ارتش و سپاه پاسداران دستور حمله و از بین بردن گروه ها را داده است. همچنین گزارش شده است که پنج فروند هلی کوپتر بالای منطقه «هاور» پرواز کرده بودند تا مردم بترسند و فرار کنند. استاندار آذربایجان غربی گفت که طبق خبرهای رسیده افراد مسلح حزب دمکرات در جلدیان موضع گرفته و راه ها را بسته اند. یک واحد ارتشی برای جستجو به منطقه اعزام و مورد حمله قرار گرفته است. منبعی در پیرانشهر گفت که فئودال های این شهر خود را مسلح کرده اند و این امر باعث

ص: 537

نگرانی دهاتی ها شده است. پیشمرگان کردستان و روستائیان چند بار از آنها (فئودال ها) خواسته اند که اسلحه هایشان را تحویل دهند. فئودال ها ممانعت کردند و در عوض بر علیه آنها سنگر گرفتند. فئودال ها از پادگان تغذیه می شوند و بعضی از زمیندارها نیز کمکشان می کنند و تعدادی از مالکین که اسم خود را مجاهدین گذاشته اند بر علیه دهقانان وارد عمل شده اند. پادگان جلدیان با تانک و دیگر تجهیزات دفاعی به دهاتی ها حمله کرده و خسارات سنگینی به بار آورده است. خبرنگار می گوید که روستائیان فرار کرده و جلدیان خالی از سکنه است.

منبع همچنین گفت که سه دهکده دیگر به اسامی کوجه، توند و صوفیان خالی شده و اهالی به کوه های دور از دسترس مجاهدین و تانک ها پناه برده اند.

ه - نسبت ندادن اقدامات ضدانقلابی به ارتش: طبق تصویب شورای انقلاب،از تاریخ 10 ژوئیه به بعد نمی توان به ارتش، ژاندارمری و پلیس جمهوری اسلامی ایران اتهام ضدانقلابی زد و در صورت اتهام نمی توان آنها را دستگیر و تنبیه کرد. این قانون جدید که متن آن از رادیو اعلام شد با تصویب آیت الله خمینی بوده است. طبق این قانون کسانی که چنین اتهامی به افراد این نیروها وارد می کنند لازم است مدارک و شواهد لازم به همراه نام و فامیل و آدرس خود را به دادستانی تحویل دهند. شخصی که اتهام وارد می کند اگر نتواند صحت اتهام را ثابت کند، باید در مقابل دادگاه حضور یافته و محاکمه شود و در صورت محکوم شدن به نسبت بد دادن به حداکثر دو سال زندان محکوم می شود. در یک قسمت از این قانون به دادستانی های انقلاب اسلامی در استان ها اطلاع داده شده که آنها تا 20 اوت مهلت دارند که شواهد و مدارک و اتهامات افراد ارتشی، ژاندارمری و پلیس را بررسی کرده و نتیجه را به دادستانی کل ارسال دارند. قانون جدید خواستار بررسی و دستگیری هر فردی اعم از ارتشی، ژاندارمری و پلیس از طریق سلسله مراتب قضایی نیروی خودشان شده است. افسران مربوطه باید ظرف مدت 7 روز این افراد را تحویل دهند. افسرانی که از این حکم سرباز زنند خودشان دستگیر می شوند. دادگاه های انقلاب و دادستانی تا 25 ژوئیه مهلت دارند تا نام کلیه افراد متهم را در اختیار ارتش، پلیس و ژاندارمری قرار دهند. هر قانونی در دادگاه های انقلاب و دادستانی که با قوانین جدید مغایرت دارد خود به خود منتفی است.

و- خلبان ها تهدید به اعتصاب، در صورت عدم سلامت پرواز کردند: گروهی از خلبانان خطوط داخلی و خارجی یکشنبه گذشته با رئیس هواپیمایی درباره حادثه خجالت آور محمد منتظری در فرودگاه مهرآباد و اعتراض به آن صحبت کردند. در دفتر رئیس هواپیمایی، آنها به این مطلب اعتراض کرده و خواستار رسیدگی فوری به قضیه شدند. همچنین آنها محافظت کامل در پروازها را خواستار شدند و گفتند اگر این خواسته شان تأمین نشود، اعتصاب خواهند کرد. آنها گفتند تهدیدشان فوراً به مورد اجرا گذاشته نخواهد شد چرا که همه پروازها حتی از یک ماه پیش رزرو شده بود. ولی اگر به این خواسته ها رسیدگی نشود آنها اعتصاب می کنند. کنفرانسی به وسیله مسئولین هواپیمایی ملی ایران هما در یکشنبه آینده برگزار می شود که در

ص: 538

آنها به خواسته خلبان ها رسیدگی می گردد. گفته می شود که مدیر هواپیمایی با مقامات بالای دولتی از جمله مهندس بازرگان (نخست وزیر) تماس گرفته و خبر اعتصاب و تهدید خلبان ها را گفته است.