تشریح وضعیت ایران مرداد 58

سند شماره 271

محرمانه

شماره گزارش: 79 0260 6846

24 ژوئیه 1979 -2 مرداد 1358

از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران

به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی.

موضوع: گزارش وضعیت ایران

16- خلاصه: (بدون طبقه بندی) این گزارش وضعیت حاوی مطالبی درباره عناوین ذیل است: مشکلات همافران، مشکلات آذربایجان غربی و کردستان، دخالت آمریکا در از بین بردن خمینی، خشونت در تهران، اطلاعات اضافی درباره رفتار پرسنل نیروی دریایی ایران.

17 از 17 تا 21 حذف شده است.

22- جزئیات: (بدون طبقه بندی)

الف- مشکلات همافران: اعتصاب نشسته همافران در تهران و تبریز پایان یافته است. این گروه که گزارش می شود تعدادشان به حدود 6000 نفر در تهران می رسد هنگامی که دستور بازگشت به کار آنها از سوی خمینی در پادگان هوایی دوشان تپه قرائت گردید، به اعتصاب خود خاتمه بخشیدند. ابوالحسن بنی صدر از دستیاران خمینی که سرگرم بررسی خواست های همافران است، این پیام را از قم آورده و تسلیم آنان کرد.

نظریات تهیه کنندگان: محرمانه- اگر چه لیست خواسته های همافران معلوم نیست اما تصور می کنیم که در دوران اولیه پس از انقلاب تقاضاها از ماهیتی برخوردارند که انجام آنها می تواند از نظر مادی همافران را راضی کند. اکنون پس از آنکه در برخی مطبوعات به خواسته های همافران تا حدودی رنگ و لعاب ضدانقلابی بودن داده شده، همافران یک نماینده مطبوعاتی برای خود برگزیده اند. او در تلاش برای تقویت موضع همافران و بهبود وجهه آنان اظهار کرده است که تقاضای همافران برای عافیت و منافع مادی خودشان نبوده بلکه به طور کلی برای اصلاح انقلاب است.

ب- (بدون طبقه بندی) مشکلات آذربایجان غربی و کردستان: همه گزارشات مطبوعاتی حاکی از آن است که مشکلات کردی در استان آذربایجان غربی حادتر از آن است که قابل حل باشد، بنا به گزارش، درگیری و خشونت در سرو، ارومیه، بانه، قاسملا و همچنین در طول جاده بین ترگه ور و مرگ ور رخ داده است. لشگر 64 زمینی ارتش ایران فعالانه در تلاش های مربوط به آرام ساختن منطقه مشارکت داشته است. این لشکر از همه طرف هایی که مسئول درگیری ها هستند خواسته است تا سلاح های خود را به زمین بگذارند.

نظریات تهیه کنندگان: (محرمانه) ما احساس نمی کنیم که واحد مربوطه در ارتش ایران قادر به فرونشاندن درگیری ها در این

ص: 588

منطقه که مستعد ناآرامی است، باشد. انقلاب باعث شده است تا یک زخم کهنه سر باز کند یعنی خودمختاری کردی بر اساس ایده تجزیه طلبی که قدمت آن به اندازه خود ایران است. امتیازاتی باید به کردها داده شود و گرنه آنها به روش جنگ سنتی خود که جزئی از شیوه زندگی شان شده، ادامه خواهند داد.

ج- (بدون طبقه بندی) دخالت آمریکا در از بین بردن خمینی: ما گزارش کرده ایم که طی چند هفته اخیر، گزارشات مطبوعاتی ضدآمریکایی کمتر و کمتر شده است. امروز تهران تایمز، روزنامه اطلاعات فارسی و تهران پول (TEHRAN POOL) یک مطلب ضدآمریکایی چاپ کرده اند که در آن سرتیپ تای نقش اصلی را به عهده دارد. جزئیات یک توطئه برای از بین بردن انقلاب گفته می شود در دست روزنامه اطلاعات است. این روزنامه امروز مدعی شد که شواهد مستندی در دست دارد که اثبات می کند چهار افسر عالی رتبه ارتش به همراه یک ژنرال آمریکایی به نام تای توطئه ای برای خلاص شدن از دست آیت الله خمینی چیدند. به نوشته روزنامه اطلاعات، سپهبد برومند، سپهبد قاجار، سرتیپ وجدی و سرهنگ منتظمی با تای این بحث را مطرح کردند که از چهره خمینی تصویر یک کمونیست که از حمایت خارجی برخوردار است، بسازند. نقشه بدین قرار بود که از طریق نسبت دادن یک سری تحرکات روسی به خمینی، وی را در خاورمیانه و افغانستان به صورت یک عنصر روسی نشان دهند. قرار بوده است ثابت شود که خمینی به پیشبرد اغراض روس ها کمک می کرده است آن هم با نشان دادن تلاش شوروی برای از بین بردن نارضایتی مردم و استفاده از خمینی تحت لوای مذهب برای تأمین منافع خود. اتهام دیگری که قرار بود به خمینی نسبت داده شود این بود که خمینی به عنوان کسی معرفی شود که از لحاظ مادی و معنوی از سوی برخی کشورهای غربی و کمونیستی حمایت می شد. اما ظاهراً ایرانی ها قادر به درک این مطلب نبودند که چگونه ممکن است هم غرب و هم شرق با توجه به نداشتن هیچگونه منافع مشترک، متفقاً از خمینی حمایت کنند. طبق این اسناد خمینی به کارگران اعتصابی کمک مالی می کرده است. توطئه گران دل خوش کرده بودند که ارتش از شاه و رژیم او تا آخرین قطره خون پشتیبانی خواهد کرد اما روزنامه اطلاعات می گوید که آنها متوجه نبودند که پرسنل بیشتر و بیشتری از نیروهای ارتش طرفدار انقلاب بودند. تای همچنین تصمیم گرفته بود که دانشجویان طرفدار شاه را از خارج به کشور بازگردانده و پست های کلیدی را به آنها بسپارد و در همان حال تبلیغات کند که انقلاب از سوی شوروی حمایت می شود. به نوشته روزنامه اطلاعات دیگر نقشه ها شامل کاهش نرخ بهره بانک ها و رو در رو قرار دادن خمینی با یک روحانی رو به اقتدار و خراب کردن وجهه او در میان مردم بود.

د- (بدون طبقه بندی) ناآرامی ها در تهران: گزارش شده است که یکشنبه شب اعضای کمیته شماره 3 در تهران به سوی انبوه کارگران که بست نشسته بودند و خواهان دستمزدشان بودند، آتش گشودند. گفته می شود شش نفر از شرکت براون و روت (که از زمره شرکت های آمریکایی

ص: 589

هستند) مجروح شده اند.

نظریات تهیه کنندگان: (محرمانه) این اولین نمونه از گزارشی است که حکایت از تیراندازی کمیته به سوی جمعیت می کند. بنا به کلیه گزارشات قبلی تیراندازی هوایی بوده تا جمعیت متفرق شوند.

ه- اطلاعات بیشتر درباره رفتار پرسنل نیروی دریایی ایران: (به گزارش وابسته دفاعی تهران به شماره 79 0258 6846 مراجعه شود.)

1- (بدون طبقه بندی) گزارشات مطبوعاتی 23 ژوئیه تأیید می کند که دریادار مدنی از ریاست ستاد نیروی دریایی استعفا داده است. دلایل ارائه شده این است که او با تصدی دو پست مهم دولتی در واقع قادر به اداره هیچیک از آنها نبود. گزارش مطبوعاتی همچنین حاکی است که استعفای دریادار علوی با برکناری اخیر سرلشگر فربد و رحیمی به طور تصادفی همزمان شده است.

2- (بدون طبقه بندی) در گفتگو با وابسته نظامی هند، اطلاعات ذیل درباره دریادار بیگلری به دست آمد. او در ماه می 1977 هنگامی که پست معاونت ریاست ستاد نیروی دریایی را عهده دار بود بازنشسته شد. گفته می شود او به دلیل عدم لیاقت بازنشسته شد. جالب توجه آنکه دریادار علوی همزمان با بیگلری بازنشسته شد.