ارتباط شوروی با حزب دمکرات

مکالمات تلفنی با خواهر خود در تهران ارتباط داشته بود. خواهر وی همسر رئیس ایل جاف است و او نیز به نوبه خود با تلفن و نامه با کردستان تماس داشت. اکنون رابطهای خواهرش در کردستان به کوهها گریخته اند و خواهرش نیز به بن نقل مکان نموده است. بعلاوه، ارتباطات عمومی در کردستان نیز مانند تهران روزبروز بیشتر تحت مراقبت قرار می گیرد. ت / 19 اصرار ورزید که هنوز خیلی منابع بالقوه در کردستان دارد اما هیچ راهی برای دسترسی به آنها از آلمان و تعیین کانالها و نامه رسانهای جدید ندارد.

4- اطلاعات: ت / 19 هیچ اطلاعاتی بجز این گفته کلی که در تاریخ 18 سپتامبر در بسیاری از شهرهای کردنشین جنگ در گرفته بود، هیچ نام یا شماره ای برای عرضه کردن نداشت. تولرنی با ت / 19 در خصوص مشکلش ابراز همدردی می کند و پیشنهاد کرد که او سعی کند اطلاعات بیشتری از کردهائی که در آلمان هستند و آنها نیز منابع خود را دارند استخراج کند او قبول کرد که این کار را انجام دهد.

5 - اهداف: تولرنی به ت / 19 گفت که اولین کار گردآوری فهرستهای اسامی، نشانیها، و جزئیات بیوگرافی کردهایی که در آلمان هستند می باشد، کسانی که ت / 19 به آنها اعتماد دارد و فکر می کند که از عهده کسب اطلاعات مهم از کردستان برمی آیند. وی همچنین درخواست کرد فهرستهای مشابهی از کردهای مقیم تهران و کردهای کردستان بوی داده شود. ما با تکیه به این فهرستها می توانیم به ت / 19 کمک کنیم که معین نماید (الف) چه کسی قابل اعتماد است. (ب) آیا برای ما امکان دارد که به او در کار تماس با شبکه منابعش کمک کنیم. ابتدائاً می بایست بدانیم که با چه کسانی سروکار داریم و سوابق آنها چگونه است. ت / 19 فوراً پس از تفکر دقیق درباره آن و اطمینان یافتن از اینکه اطلاعات را به نحوی مطمئن حفظ خواهیم کرد پذیرفت. او قول داد که در جلسه بعد اطلاعاتی با خود داشته باشد.

6- نفوذ شوروی: ت / 19 اطلاعات مستندی درباره پیوندهای شورویها با نیروهای ناسیونالیستی کردستان خصوصاً در هفته های اخیر نداشت. او اشاره نمود که تقریباً تمامی رهبران کرد قدری تماس با شورویها داشته اند که معمولاً برای غرضی بوده است، مثلاً، او قاسملو را به عنوان کمونیست و عضو حزب توده می شناخت اما بعد قاسملو از شورویها برید و شاید الان دوباره با آنها باشد. در غیاب اطلاعات مستند و جاری از هر کردی تقریباً می توان عقلاً انتظار داشت که پیوندهائی با شورویها داشته باشد. حتی پدر او که فردی عمیقاً متدین و قویاً ناسیونالیست بود برای نیل به مقصود خود کمک شورویها را پذیرفته بود. به ت / 19 تذکر داده شد که خصوصاً گوش به زنگ اطلاعات مربوط به نفوذ شوروی باشد.

7- تماسهای ت / 19 با شورویها: در این موقع، تولرنی از ت / 19 در مورد تماسهایش با شورویها سئوال کرد. چند ماه پیش او الکساندر اس. کولین دبیر سوم سفارت شوروی را به میهمانی خود دعوت کرده بود و چند هفته پیش کولین به طور غیرمترقبه بازگشت و با اشاره به اینکه ت / 19 مقام دیپلماتیک خود را از دست داده بود (1) پرسید آیا برای کمک به ت / 19 هیچکاری از او برمی آید؟ بگفته ت / 19، آنها به صحبت پرداختند و کولین با گفتن اینکه بازخواهد گشت، رفت اما هنوز بازنگشته است. ت / 19 نمی داند آیا این یک پیشنهاد آزمایشی یا حرکت آتی بود یا نه، اما توقع دارد که کولین بازگردد و درباره ت / 19 و اوضاع کردستان صحبت کند. ت / 19 قول داد که هرگونه تماس را فوراً و به تفصیل گزارش کند.

همچنین به وی در مورد امکان مراقبت تلفنی و شخصی هشدار داده شد. آنگاه ت / 19 پرسید آیا به نظر تولرنی کولین با موضوعی که پسرعمویش رحیم سیف قاضی استاد دانشگاه در رشته تاریخ و فرهنگ کردی در باکو با او در میان گذارده بود مرتبط بود. ت / 19

ص: 28

پس از سالها چند ماه پیش با پسرعموی خود در برلین ملاقات نمود و پسرعمویش اظهار داشت که ممکن است «یک نفر» نزد ت / 19 بفرستد که ت / 19 در آن موقع درباره آن فکر نکرد. بعداً تعجب نمود که چگونه پسرعمویش اجازه یافته بود به برلین بیاید، چونکه پیش از این به وی اجازه نداده بودند که از اتحاد شوروی خارج شود. ت / 19 اکنون مطمئن نیست آیا منظور پسرعمویش از «یک نفر» یک کرد بوده که می تواند درباره کردهای شوروی یا پیوندهای شوروی با کردها به او خبر دهد یا اینکه منظورش فردی بوده که نماینده حاکمیت شوروی است. تولرنی گفت که نمی داند و ت / 19 پرسید آیا باید از پسرعمویش بخواهد که آن «یک نفر» را بفرستد. تولرنی توصیه کرد که صبر کند.

تقاضاهای ت / 19: ت / 19 سه تقاضا داشت (الف) می خواست بداند آیا بن می تواند به خواهرش که اینک در بن است برای تحصیل فرزندانش در مدرسه آمریکائی کمک کند چون آنها قبلاً به مدرسه آمریکائیها در تهران می رفتند. تولرنی گفت درباره مدرسه بن چیزی نمی داند، اما خود را با اوضاع آشنا خواهد ساخت. (ب) ت / 19 خواستار نسخه ای از کتاب ایگلتون (نام اول مشخص نیست) درباره کردهاست. (ج) نسخه ای هم از مقاله روزولت در میدل ایست جورنال (نشریه خاورمیانه) درباره جمهوری کردستان سالهای 46- 1945 می خواهد. او هیچ تقاضای پول ننمود و نزدیک بود فراموش کند که پولهای داده شده را جمع کند.

8 - به طورکلی این ملاقات خیلی خوب و با صمیمیت حقیقی و بغل گرفتن یکدیگر در انتهای آن و اشتیاق ظاهری برای ادامه معامله برگزار شد. ت / 19 پیشنهاد کرد که تاریخ ملاقات بعدی از 4 اکتبر به 27 عقب برده شود. درست هنگام عزیمت، ت / 19 اظهار داشت که در .............. سپتامبر قصد دارد گروهی را در بن به ثبت برساند که اسمش «شورای خودمختاری کردها» خواهد بود. او اسناد آنرا تکمیل کرده بود و این کار ابتدایی کوشش وی برای برپا کردن تشکیلاتی خواهد بود که بتواند از آن استفاده کند.

تولرنی نسخه ای از اسناد و جزئیات بیشتر را در ملاقات بعدی به دست خواهد آورد.

9- نظریات: در اوضاع فعلی و با دستورالعملهای فعلی واقعاً ما چیز فراوانی برای عرضه به ت / 19 نداریم و ت / 19 نیز چیز فراوانی برای عرضه به ما ندارد. ما باید هرچه زودتر پیش از اینکه بیشتر از آنقدری که می خواهیم، درگیر شویم خود را کنار بکشیم. سه ماه آزمایش باید کافی باشد. از طرف دیگر، تولرنی تصور می کند که اگر ما می خواهیم نقش فعالتری بر این مبنا داشته باشیم که فقط در قبال نیل به مطلوبات پاداش داده شود آنگاه ممکن است که ت / 19 استعداد چشمگیری داشته باشد. به نظر می رسد کرد دیگری با سابقه خانوادگی و تجربه بین المللی که بتواند ............... قوی برای رهبری کردها باشد وجود نداشته باشد شاید خود ت / 19 نیز نتواند. اما رویدادهای ماههای اخیر در ایران و کردستان تأثیر عمیقی بر او داشته اند شاید بحدی که به او اجازه دهد در همه چیز یکباره تجدیدنظر کند. تولرنی با لحن خشک به او گفت که هیچ کس به او کمک نخواهد کرد مگر اینکه خود به چیزی برسد و سوابقش به عنوان یک ناسیونالیست کرد بسیار ضعیف است. او باید خود را فردی بسازد که دیگران یعنی هم کردها و هم خارجیها به او روی آوردند به جای اینکه او برای کمک از آنها گدائی کند. ت / 19 این را خیلی جدی گرفت وی عاقبت گفت که باید خیلی سخت کار کند و کار کند تا به آنچه می خواهد برسد. وی اشاره نمود که خمینی بدون داشتن کمک و در حال تبعید به خیلی چیزها رسیده بود. تولرنی فکر می کند که سیا باید قبل از خاتمه مدت آزمایشی در دسامبر جداً در نظر گیرد که در نهایت می خواهد با ت / 19 به کجا برسد و

ص: 29

چگونه. تولرنی همچنین فکر می کند که اگر فردا شورویها به ت / 19 پیشنهاد اسلحه و پول و کمک کردند او برای خودداری از آن دچار اضطراب و تردید خواهد شد.

ت / 19 می گوید که معتقد به خودمختاری به جای استقلال برای کردهاست و می گوید که حاضر خواهد بود برای کمک به کردها در رسیدن به آن (خودمختاری) تقریباً هر کاری بکند. او شروع کرده به اینکه بیشتر به فکر تقلید از پدرش باشد که چگونه ایران در هم ریخته است. قضاوت در این مورد که از او چه کاری برمی آید، چقدر می تواند گذشته خوشگذرانی خود را عوض کند، دوباره به اسم خود چه وجاهتی می تواند بدهد مشکل است. نکته این است که ما بتدریج باید تصمیم بگیریم که آیا او را می خواهیم، او را برای چه می خواهیم و چقدر او را می خواهیم. اگر او را نخواستیم او یا دیگر نخواهد خواست برای کردها کاری کند یا اینکه ممکن است پیش از آن کسی او را ببرد.

10- پرونده 0306414- 201 تا تاریخ 3 مهر 1378 در بایگانی ضبط شود.

سری