اخراج سه دیپلمات روسی از ایران توسط ساواک

سند شماره (9)

کشور: ایران. شوروی تاریخ: 9 آوریل 1966 - 20 فروردین 1345

سری - غیر قابل انتشار برای بیگانگان

محل و تاریخ: ایران، تهران (12 آوریل 1966)

منبع و ارزیابی: یک سرویس رسمی ایرانی

موضوع: اخراج سه دیپلمات روسی از ایران

1- در 9 آوریل 1966 سازمان امنیت و اطلاعات ملی (ساواک) فیکرت اسفندیار اقلی افندیوف وابسته کنسولی شوروی را در تهران، در یک ملاقات مخفیانه با یک جاسوس ایرانی که کارمند دولت بود دستگیر نمود. ساواک افندیوف را به وزارت امور خارجه برد و در آنجا او را بازرسی نمودند. آنها دریافتند که او حامل 15000 ریال و 3 پاسپورت است که به نامهای جاسوس ایرانی و خانواده اش صادر شده بود.

ص: 510

دفتر وزارت امور خارجه، کاردار شوروی پاول پترویچ زوتف را احضار نمود و اعلام کرد که آفندیوف پرسونا نان گراتا باید ایران را ترک کند. او همچنین در نظر دارد که نامه ای به سفارت شوروی بفرستد و درخواست اخراج ویکتور نیکلایویچ اسپل نیکوف دبیر اول و اسماعیل مرتضی اقلی علیوف دبیر سوم را به خاطر عواقب ماجرای بالا، بنماید. آفندیوف درخواست خروج در تاریخ 12 آوریل نمود (اظهار نظر حوزه ای: افندیوف، اسپل نیکوف و علیوف هر سه نفر مأموران کا.گ.ب می باشند. زوتف پک مأمور در اداره اطلاعایت ارتش سرخ شوروی GRU می باشد).

2- ساواک به طور نزدیک ماجرا را از سال 1962 وقتی که اسپل نیکوف برای اولین بار این جاسوس را ملاقات نمود و شروع به کار کردند تحت نظر داشت. او کارش را در سال 1964 به علیوف و سپس در اواسط سال 1965 به افتدیوف واگذار نمود و این در وقتی بود که آن جاسوس به طور رسمی برای دادن اطلاعات در مورد ساواک استخدام شده بود. بر طبق دستورالعمل ساواک این جاسوس اطلاعات کنترل شده ای را به روسها می داد تا اینکه مقامات ایرانی با اجازه شاه تصمیم به خاتمه دادن به ماجرا و دستگیر نمودن افراد بالا نمودند.

15000 ریال پیدا شده در جیب علیوف پولی بود که می بایستی به جاسوس مربوطه پرداخت گردد.

پاسپورتهای ذکر شده به خاطر حفاظت او در موقعی که ساواک موضوع را دریابد تهیه شده بود.

3- وزارت امور خارجه به سفیر ایران در مسکو، احمد میرفندرسکی دستورداده است که یک نامه اعتراض آمیز در مورد این موضوع به وزارت امور خارجه شوروی ارسال دارد.

4- اظهار نظر حوزه ای: این موضوع هنوز روشن نشده است که آیا اخراج این سه دیپلمات روسی در مجامع عمومی ذکر می شود یا نه. نعمت اللّه نصیری، رئیس ساواک تمایل به افشای این موضوع در مجامع عمومی دارد و احتمالاً در تاریخ 14 آوریل این تمایلش را به شاه سفارش خواهد نمود.

5- حوزه پخش: (بخش پرسنلی) نیروی هوایی و دریایی کشوریCINCMEAFSA ، CINCSOUTH، CINCUSNAREUR به لندن نیز فرستاده شده است.