پیام کاردار سوئیس در ایران (کایسر) برای وزارت امور خارجه آمریکا

پیام کاردار سوئیس در ایران (کایسر) برای وزارت امور خارجه[1]

تهران، 25 جولای 1980

پاک‌سازی در وزارت امور خارجه: شرح کوتاهی از آنچه اتفاق افتاده است

یکی از مسئولان وزارت امور خارجه به من گفت: «دیروز پاک‌سازی گسترده‌ای در این نهاد صورت گرفته است.» این اتفاق که طبیعتاً با درخواست اخیر خمینی مبنی‌بر اسلامی‌سازی تمامی ابعاد زندگی روزمره مرتبط است، افراد و نیز اشیا را شامل می‌شود.

اگرچه پیش‌تر نیز شاهد چنین اقداماتی بوده‌ایم، ولی این بار براساس گزارش‌ها، دویست نفر دیگر بازنشسته، منتقل یا اخراج شدند. حذف کارمندانی که بیشتر آن‌ها باتجربه هستند، بر همۀ رده‌ها اثر می‌گذارد. مدیرکل اروپا و آمریکای شمالی، اعتصام (با بیش از بیست سال تجربه) نیز اخراج شد. اعتصام که همسرش یک سوئیسی است، به رئیس بخش کنسولی ما این‌طور گفته است که انجام کارهای روزمره در شرایط کنونی غیرممکن شده است؛ به‌عنوان نمونه، او به عدم توانایی برای پیگیری روندهای سیاسی سفارت‌ کشورهای دیگر اشاره کرد که یک دلیلش بسته‌شدن کامل کانال‌های داخلی سفارت بود و دلیل دیگر ـ که بدون شک در نتیجۀ حملات مستمر بنیادگراها به وزارت امور خارجه به‌عنوان دژی متعلق به رژیم سابق است ـ نیز این است که روند تعامل و ارتباط با بقیۀ بدنۀ دولت، نشان می‌دهد که آن‌ها چندان تمایلی به پذیرش درخواست‌ها یا پیشنهادهای یک وزارت امور خارجۀ «فاسد» ندارند.

پاک‌سازی، کارمندان دبیرخانه (رئیس تشریفات و...) را که درک بسیار خوبی از اهمیت ویژۀ بسیاری از ملاحظات و امور سفارت داشتند و همواره در هماهنگ‌کردن ملاقات‌ها و دیدارها راهگشا بودند نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. بدین‌جهت، بعید است که همکاری ما با وزارت امور خارجه بهبود پیدا کند. اشیایی که متعلق به دوران طاغوت بودند نیز هدف این اقدامات تهاجمی و خشن قرار گرفتند؛ برای مثال فرش ایرانی موجود در دفتر وزیر که مدت‌ها خاری در چشم افراط‌گراها بود، ناپدید شد. در همان زمان، پرده‌های مخمل، پرچم کشورها و اشیای دیگر نیز به سرنوشت مشابهی دچار شدند. دفتر رئیس تشریفات هم که به‌اقتضای مسئولیتش، دارای نمادها و اشیای خاصی بود، خالی شد.

وزیر نیز در مواجهه با این رویدادها کاملاً ناتوان بوده است و به آن‌ها تن داده است؛ به‌ویژه با توجه به اینکه به‌زودی به همراه دولت کنونی از قدرت کنار خواهد رفت. خبرچین من این‌گونه گفت که قطب‌زاده از زمان بازگشت از پاریس، در وزارت امور خارجه دیده نشده است.

به نظر من، این شرایط کاملاً روشن می‌سازد که دستورات خمینی برای نابودکردن انسجام و استحکام دستگاه‌ها، سبب می‌شود که امکان مدیریت کشور روز‌به‌روز کمتر شود.

کایسر