پیام سفیر سوئیس در ایران (لانگ) به وزارت امور خارجه آمریکا

موضوع سند

متن سند

پیام سفیر سوئیس در ایران (لانگ) به وزارت امور خارجه[1]

تهران، 1 جولای 1980، 1:15 بعدازظهر

شب گذشته ساعت 11:30 با من تماس گرفته شد تا دربارۀ موضوعات زیر راهنمایی بدهم:

1. دولت ایران اهمیت زیادی برای وضعیت شاه سابق قائل است.

2. اگر امکان دارد، جزئیاتی دربارۀ وضعیت جسمانی و آخرین خبرها ارائه شود.

3. قطب‌زاده تأکید می‌کند که اگر حال شاه وخیم است یا حتی در آستانۀ مرگ است، برای دولت ایران بسیار مهم است که ـ ازطریق او ـ و قبل‌از اطلاع رسانه‌های جمعی، از این مسئله آگاه شود. دولت ایران در آن موقع نیاز دارد تا برخی اقدامات را در داخل کشور انجام بدهد و در این زمینه از دیگران عقب نماند. این موضوع دررابطه‌با بحران گروگان‌گیری نیز اهمیت پیدا می‌کند.

4. قطب‌‌زاده در پایان، دوباره بر اهمیت این مسئله تأکید نمود و به‌خاطر تماس دیروقت از من عذرخواهی کرد.

5. دیدگاه شخصی: دیروز ساعت 4 بعدازظهر، کایسر و من قطب‌زاده را دیده بودیم، ولی او هیچ‌چیزی در این رابطه نگفت؛ ولی ساعت 11:30 شب، منشی قطب‌زاده از من خواست تا با او ازطریق شماره‌ای ناشناس تماس بگیرم و در حین گفت‌وگوی تلفنی نیز سروصدای محل حضور قطب‌زاده نشان می‌داد که گویا جلسه یا گفت‌وگویی در جریان است.

6. هر اتفاقی ممکن است رخ بدهد. من نخواستم مثبت‌ترین فرضیه را که بیش از حد برای اتفاق‌افتادن خوب است، بپذیرم؛ یعنی ابراز محبت و ملاطفت هنگام مرگ فلانی. البته فرضیۀ کمتر مثبت ولی جالب، عبارت است از ایجاد بهانه‌ای برای موضوع گروگان‌ها، به لطف احساساتی که دراثر مرگ آن فرد مستبد شعله‌ور می‌شود.

با مرور گفت‌وگویی که با «ب» و «و» داشتم، می‌گویم شاید حتی خوب باشد که مقامات ایران یک گواهی رسمی فوت صادر کنند. بی‌شک شاه سابق از «برکتی» بهره می‌برده است (فرار از سوء‌قصدها در سال 1953، ترک ایران بدون هیچ مشکلی در سال 1979 و...) که نشان می‌دهد که قدرت‌های شیطانی داشته است؛ ازاین‌رو، با درنظرگرفتن این ترکیب دین و خرافات، ضروری است که شاهدی بر مرگ و دفن او داشته باشیم تا او دیگر نتواند برگردد و ایران را تسخیر کند.

این مسئله ممکن است بی‌معنا به نظر برسد، ولی «ب» تصریح می‌کند که او چنین جنبه و نگرشی را در چندین نفر از مخاطبینش مشاهده کرده است؛ بنابراین می‌توان چرایی اصرار بر بازگشت زندۀ شاه سابق به کشور را متوجه شد؛ چراکه با این کار، امکان نظارت بر خاک‌سپاری او وجود دارد و وی دیگر نمی‌تواند به کشور آسیبی وارد آورد.

در پایان، پیشِ‌پاافتاده‌ترین توضیح که البته محتمل‌ترین نیز هست، عبارت است از اینکه دولت می‌خواهد از مرگ شاه سابق بهترین بهره را ببرد و اجازه ندهد که بنیادگراها یا هر شخص دیگری که ممکن است به ذهن شما خطور کند، از آن سود ببرند.

لانگ

[محتوای قسمت پیگیری پیام از این قسمت حذف شده است.]

[1]. Carter Library, National Security Affairs, Brzezinski Material, Country File, Box 33, Iran Update 7/80.

خیلی محرمانه. سند به پیوست یادداشت 3 جولای ساندرز برای موسکی، کریستوفر و نیوسام با عنوان «آخرین اطلاعات دربارۀ ایران ـ 4 جولای» و نیز پیام 30 ژوئن لانگ برای وزارت امور خارجه قابل‌مشاهده است؛ نک: سند 305.

منبع: - جلد - - صفحه