گزارش پرویز رائین از روحانیت، ساواک و فساد در ایران

سند شماره (۱۱)
استفاده محدود اداری
۱۲ فوریه ۱۹۷۸- ۲۳/۱۱/۱۳۵۶
سفارت آمریکا - تهران
یادداشت مذاکرات

موضوع: ملاها، فساد، ساواک
در طول چند سال اخیر پرویز رائین برای سفارت کاملاً شناخته شده است. او تا اندازه محدودی فکر خود را بازگو می‌کند و من احساس می‌کنم که او آدم مطلعی در امور شهر است. به طور کلی گزارشگر مورد اعتمادی به نظر می‌رسد. او موفقیت‌هایی در رژیم فعلی به دست آورده، اما نقطه نظرهای او می‌رساند که تغییر بعضی چیزها لازم است. من چنین دریافته‌ام که او گاه گاهی هم با شاه ملاقات می‌کند.

ملاها
رائین عموماً ملاها را گروهی غیر قابل اعتماد، توطئه گر و کاملاً خودخواه می‌داند. رائین معتقد است که بسیاری از آن‌ها قلباً هرگز شاه را به خاطر کوتاه کردن دست آن‌ها از قدرت سیاسی و اقتصادی در دهه ۱۹۶۰ نخواهند بخشید و بدون شک اگر فرصت بیابند برای دولت و کشور دردسرهایی تولید خواهند کرد.
رائین احساس می‌کند که ملاها در حال به انفجار کشیدن حرکت‌های جاری کشور هستند که این خود از پی آمدهای آزادی‌های سیاسی برای مردم می‌باشد. اما در حقیقت آن‌ها می‌خواهند ایران را به قرن ۱۵ برگردانند و در این مسیر اموال از دست رفته خود را احیاء کنند. عدم اعتماد ملاها ظاهراً از حادثه خونین میدان سپه در اوائل سال ۱۹۶۰ ریشه می‌گیرد. بر طبق نظر او ملاها تظاهراتی بر ضد شاه ترتیب داده و گروهی از دانش آموزان مدارس را سازمان داده تا خود را بر ضد پلیس پیش اندازند. وقتی که پلیس به آن‌ها دستور داد که بایستند، ملاها آن‌ها را تحریک به پیشروی کردند. بالاخره پلیس به دلیل دستوری که اگر تظاهرکنندگان عقب گرد نکردند، بر روی آنها آتش بگشایند، تیراندازی کردند و تعدادی از دانش آموزان مدارس کشته شدند. رائین این استراتژی را کاملاً قابل سرزنش می‌داند.
رائین از مصاحبه اخیری که توسط سه تن از خبرنگاران خارجی با آیت اللّه خمینی به عنوان مردی آزادی‌خواه و بزرگ به عمل آمد، ناراحت بود و می‌گفت او چنین مردی نیست.

فساد
رائین می‌گوید فساد در ایران بسیار گسترده است و تنها راه کم کردن آن «عمل از بالا» است. به نظر رائین مجرمان اصلی ژنرال‌ها و خانواده سلطنتی می‌باشند. این دو گروه زمین‌های بسیاری در نزدیکی دریای خزر را تقریباً مجانی به خود اختصاص داده اند و پس از تقسیم کردن، آنها را با قیمت گزاف فروخته اند. این هردو گروه پول‌های زیادی از دولت گرفته تا جاده‌هایی منتهی به املاک خود بسازند. این ساختمان‌ها به نفع هیچ کس نیست جز صاحبان آنها.

ساواک
رائین می‌گوید البته درست است که زندانیان در ایران شکنجه می‌شوند و تمام ایران این را می‌دانند، اما باید دید شکنجه چیست؟ حتی ۲۴ ساعت در زندان بودن ممکن است برای بعضی، نوعی شکنجه باشد.
وی در عین حال که قبول دارد ساواک نقش بسیار مهمی دارد و در مقابل عراق و در تهیه ادامه کار یک دستگاه اطلاعاتی لازم است، اما معتقد است که مقامات بالای ساواک از جمله ژنرال نصیری باید بازنشسته شوند. این اشخاص در ساواک کفایت خود را از دست داده و ایران را بدنام کرده و سبب بدبختی بسیاری از مردم شده اند. او دکتر حسین زاده (که نام اصلی او عطارپور است) را به عنوان رئیس بازجویی ساواک نام می‌برد که فقط از طریق محکوم کردن مردم از طریق بازجویی‌های خود، که آنها را مجرم یا بیگناه معرفی نماید، زندگی می‌کند.
رائین داستان زیر را که منجر به زندانی شدنش به مدت چند ساعت شد، تعریف می‌کند: رائین می‌گوید خبری را که درباره برف سنگینی بود که ارتباط چندین روستا را قطع کرده بود، برای آسوشیتدپرس نیویورک تنظیم می‌کردم، اما سردبیر این خبر را نمک زده و با خبر دیگری جور کرد و نوشت: در زمانی که ارتباط ارتباط چندین روستای ایران قطع شده بود و مردم درصدد پاک کردن برف سنگین از راه‌ها بودند، شاه در تپه‌های سنت موریتز در حال اسکی بود. رائین می‌گوید ساواک بلافاصله او را دستگیر کرد و به سلول انداخت. در پایان رائین اضافه می‌کند که زاهدی یک تلفن فوری از واشنگتن به شاه زد و تأیید کرد که سطور توهین آمیز در نیویورک اضافه شده و رائین از زندان بیرون آمد.