رابطه آمریکا و ایران از دیدگاه یزدی وزیر امور خارجه

مناسبات آمریکا و ایران: نظرات یزدی وزیر امور خارجه

سند شماره (25)

تاریخ: 17 می 79 - 27 اردیبهشت 58

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن

موضوع: مناسبات آمریکا و ایران: نظرات یزدی وزیر امور خارجه

1- (تمامی متن خیلی محرمانه - این یک تلگرام گزارشی است)

2- در پایان ملاقات در تاریخ 15 می با وزیر امور خارجه، من توجه او را به یک گزارش خبری خبرگزاری فرانسه جلب کردم که در آن از او چنین نقل شده بود: «حکومت ایران به این نتیجه رسیده است که آمریکاییها تقریبا در همه کوششها برای کشتارها و شکنجه و فساد رژیم پهلوی دست داشته اند. البته آنها سوءقصدی نسبت به آمریکا یا آمریکاییها ندارند معذالک برای آنها دشوار است که این دست داشتنها را فراموش کنند.»

ص: 265

یزدی بلافاصله صحیح بودن این نقل قول را تکذیب کرد و گفت گزارش خبرگزاری فرانسه از مصاحبه او با نیویورک تایمز به نحو غلطی اقتباس شده است. او آن گاه گفت که او چنین گفته بود: «ایرانیان» درباره همدستی های عمیق ایالات متحده در چنین اموری اعتقاد کامل دارند ولی او این نظریات را با نهایت دقت به حکومت ایران نسبت نداده بود». صرف نظر از عقاید شخصی خود، به هر صورت من به اندازه کافی آموخته ام که به عنوان یک مقام ایرانی چه چیزی را باید بگویم.

3- یزدی آنگاه به طرز دوستانه ای درباره لزوم گرفتن ابتکار از سوی آمریکا برای اینکه ایرانیان از خود رفع سوء تفاهم بکنند و خاطرات گذشته را از مخیله خود بزدایند شروع به سخنرانی مختصری برای من کرد. او آنگاه شروع به بحث اصول این دعاوی درباره همدستی ما در برانداختن رژیم مصدق و مناسبات نزدیک بین ساواک و سیا و پشتیبانی عظیم ایالات متحده از هدفهای بین المللی شاه و فروش اقلام بسیاری که ایران نیاز به آن نداشت و غیره آغاز کرد و آنگاه گفت آن طوری که او اطلاع دارد کارتر رئیس جمهوری آمریکا شخصا در تاریخ هشتم سپتامبر یعنی همان شبی که کشتار میدان ژاله به وقوع پیوست و طی آن هزارها نفر بقتل رسیدند به شاه تلفن کرده بود. او گفت که هر ایرانی معتقد است که رئیس جمهوری برای آن به شاه تلفن کرده بود که پشتیبانی کامل خود را از اقدامات نظامی در آن روز اعلام بدارد و برای ایرانیان بسیار دشوار است که چنین چیزی را فراموش کنند. شبکه وسیع مناسبات در سطح عالی سلسله مراتب با شاه و اشخاص مورد حمایت او که با گذشت سالها برقرار شده بود، همچنین در آینده مانع مناسبات ایران و آمریکا خواهد و مثلاً راجرز وزیر سابق امور خارجه آمریکا یکی از اعضای هیئت مدیره بنیاد پهلوی است و سایر اشخاصی که در مناسبات آمریکا و ایران نقش برجسته ای داشته اند روابط درازمدتی دارند که برخلاف منافع حکومت کنونی است.

4- یزدی آنگاه گفت که البته مقصود از چنین ملاقاتهایی نظیر آنچه ما انجام می دهیم آن است که گذشته را پشت سر بگذاریم و به آینده نگاه کنیم. معذالک بار سنگین بر گردن ایالات متحده است تا ابتکار را به دست گرفته و اقدامات ویژه ای به عمل آورد و به مردم ایران نشان دهد که گذشته واقعا گذشته است و اینکه انقلاب ایران از سوی حکومت ایالات متحده و مردم آمریکا پذیرفته شده است.

5 - من مراتب فوق را صرفا بدان جهت گزارش می دهم که طرز فکر وزیر امور خارجه ایران و عده زیاد دیگری از شخصیتهایی که در حکومت حاضر وجود دارند نشان دهد.یزدی به نظر می رسد اساسا نسبت به ایالات متحده روش دوستانه دارد و مایل است که مناسبات عادی بین ایران و آمریکا برقرار شود. ولی مخالفت با شاه در گذشته و پیچیدگی پیوندهای ایالات متحده با رژیم پهلوی در شخص او وزنه سنگینی تشکیل می دهد.ناس