درخواست شاه برای اطلاعات مربوط به انتقال [تسلیحات] به کشور ثالث

سند شماره 119

سرّی

30 اکتبر 1975- 8 آبان 1354

از: سفارت آمریکا، تهران

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی

مرجع: الف- وزارت امور خارجه 249548، ب- تهران 6479

موضوع: درخواست شاه برای اطلاعات مربوط به انتقال [تسلیحات] به کشور ثالث

1- توجه شما را به مطالب مندرج در مرجع ها در ارتباط با امکان فروش سیستم های تسلیحاتی تولید شده تحت لیسانس آمریکا در ایران به کشورهای ثالث جلب می کنم. چنانکه آگاه هستید، مسئله تولید مشترک تجهیزات دفاعی اهمیت ویژه ای برای شاه در تلاشش برای ارتقای پایه فنی ایران دارد. یکی از ابعاد اقتصادی مهم طرح شاه شامل صدور اقلام تولید شده در ایران به کشورهای منطقه است. ماههاست که آژانس های مستقر در واشنگتن، شرکت های آمریکایی، و ما مشغول بحث و گفتگو درباره این مسایل بوده ایم و ظاهراً داریم به تصمیمات مهم و نهایی در ارتباط با تولید هلیکوپتر و موشک های تاو و «ماوریک» نزدیک می شویم. شاه خیلی واضح گفته است که مصر به خرید هلیکوپترهای تولید شده در ایران ابراز تمایل کرده است.

2- به اعتقاد ما دولت ایران مستحق آن است که اطلاعات دقیق تری از آنچه در مرجع الف درباره مواضع آمریکا در قبال فروش سیستم های تسلیحاتیِ تحت لیسانس آمریکا در ایران به کشورهای منطقه آمده است، دریافت کند. ما هیچ مشکلی در ارتباط با ابلاغ بخش مربوط به قوانین و مقررات ایالات متحده به دولت ایران نداریم زیرا شخصیت های اصلی ایران با قوانین مرتبط با انتقال تجهیزات خریداری شده آشنا هستند. ولی مشکلی که صرفاً با ابلاغ قوانین وجود دارد این است که پاسخی به دل مشغولی شاه نمی دهد. او صدها میلیون دلار در پروژه های تولید مشترک سرمایه گذاری خواهد کرد، بنابراین باید حتی الامکان اطلاعات کاملی درباره امکانات اقتصادی این تعهدات داشته باشد. آیا او می تواند به فروش های منطقه ای متکی و امیدوار باشد یا خیر؟ مطمئناً تأیید می کنید که هیچ شاه یا تاجر باکفایتی بدون انتظار سود یا مسایل جبرانی دیگری نظیر آموزش و انتقال فناوری، دست به اجرای چنین پروژه هایی نمی زند.

ص: 285

3- به این نکته توجه داشته باشید که برخورد انتزاعی دولت آمریکا با این مسئله که آیا فروش سیستم های تسلیحاتی تولید شده در ایران را تصویب خواهیم کرد یا خیر، برای دولت ایالات متحده بسیار دشوار است. مسئله فروش های آتی برخی تسلیحات به برخی کشورها نیز بسیار مشکل ساز خواهد بود، ولی به اعتقاد ما این مشکلی است که می تواند، و باید، هم اینک حل شود. بنابراین، در صورت موافقت شما، اطلاعات حقوقی مندرج در مرجع الف را در اختیار دولت ایران قرار بدهیم و از ایرانی ها بخواهیم تا اطلاعاتی درباره طرح های پیشنهادی شان برای فروش سیستم های دفاعی به کشورهای منطقه به ما ارایه دهند. آنگاه از وزارتخانه خواهیم خواست تا تصمیم بگیرد آیا ایرانی ها اجازه دارند برای فروش مثلاً فلان تعداد هلیکوپتر به مصر ظرف مثلاً فلان مدت برنامه ریزی کنند یا خیر. به عبارت دیگر، اجازه بدهید بررسی های مورد به مورد را به جای آنکه پس از سرمایه گذاری ایران در تأسیسات تولید مشترک انجام دهیم، همین حالا انجام دهیم. البته بدیهی است که می توانیم در پاسخ مان به ایران مفادی نیز برای تعویق اجرای این برنامه ها جهت حفاظت از مواضع مان در صورت بروز هرگونه رویداد غیرمنتظره در آینده، بگنجانیم.

هلمز