توضیح وضعیت صندوق امانی و یادداشت تفاهم به دولت موقت ایران

سند شماره 200

محرمانه

18 سپتامبر 1979- 27 شهریور 1358

از: هیأت مستشاری نظامی، تهران

به: وزارت دفاع آمریکا، واشنگتن دی.سی

موضوع: توضیح وضعیت صندوق امانی و یادداشت تفاهم به دولت موقت ایران

1- (بدون طبقه بندی) در روز 12 سپتامبر توضیحاتی درباره صندوق امانی و یادداشت تفاهم مورخ 3 فوریه 1979 در اختیار سرهنگ کامکار (معاون وزارت دفاع ملی ایران) و دو نفر از زیردستانش (آقای بهرامی و آقای مهدیزاده) گذاشته شد. این توضیحات از سوی سرهنگ دیویس ارایه شد، ولی سرلشگر گاست، سرهنگ دوم استوکلن و یک نفر از نیروهای هیأت مستشاری نظامی نیز در این جلسه حضور داشتند. فضای حاکم بر جلسه دوستانه بود و ظاهراً مقامات ایرانی با فهمیدن این مسئله که صندوق امانی هنوز توانایی پرداخت بدهی هایش را دارد نفس راحتی کشیدند.

2- (محرمانه) آقای بهرامی یک بار دیگر قیمت کشتی ها را پرسید و مهدیزاده هم به افزایش 100 میلیون دلاری هزینه ها در مقایسه با گزارش ماه می اشاره کرد. فکر می کنم پاسخمان به این سئوالات کافی بود و موافقت کردیم موشک ها و اژدرها را نیز در جدول مربوط به استرداد وجوه به صندوق امانی بگنجانیم. آنها همچنین پیشنهاد کردند متعاقب تغییرات حاصله پس از امضای یادداشت تفاهم، اصلاحاتی برای مجتمع کردن برنامه های درخواستی نیروهای مسلح ایران صورت گیرد، و همچنین پیشنهاد کردند اطلاعات اضافی دیگری نظیر ارزش برنامه ها و

ص: 469

قراردادها در اختیار آنها بگذاریم. این پیشنهاد از آن جهت ارایه شد که وقتی بدانیم ارزش برنامه خرید اف-16 بالغ بر 3 میلیارد دلار بود، آنگاه ضرر و زیان آن چندان به چشم نمی آید. توضیحات را به گونه ای اصلاح کردیم که نظرات آنها نیز در آن ملحوظ شده باشد.

3- (بدون طبقه بندی) آنها درباره قطعات هواپیماهای آر.اف-4 ای پرسیدند و ما نیز پاسخ دادیم که این قطعات قابل تحویل است. همچنین به آنها گفتیم که احتمالاً خریداری برای تریلرهای ام11 پیدا شده است و نظر آنها را درباره آن جویا شدیم. آنها گفتند که باید تریلرها را بفروشیم و چنانچه خریداری برای آنها پیدا نشد، به ایران تحویل بدهیم. از آنها خواستیم این مسئله را کتباً به ما ابلاغ کنند. با وجود این، مقتضی خواهد بود ارتش ایالات متحده درخواستی کتبی برای کسب تکلیف درباره فروش این تجهیزات ارسال نماید. (از آنجایی که انتظار می رود واکنش به این نوع درخواست ها بسیار کُند باشد، متن درخواست مزبور باید به گونه ای تنظیم شود که در صورت عدم پاسخ تا یک تاریخ مشخص، ارتش بتواند اقدام نماید.)

4- (محرمانه) در پاسخ به امکان تحویل 96 موشک هارپون، ژنرال گاست رویه های امنیتی دولت آمریکا را توضیح داد و احتمال لزوم تجدید نظر مشترک موافقت نامه سال 1974 و امکان لزوم امضای یک موافقت نامه جدید را گوشزد کرد. ظاهراً طرف مقابل این توضیح را پذیرفت. ولی این پاسخ مسلماً مسایلی را که به اعتقاد ما مکرراً ایجاد خواهد شد، حل نمی کند.

5- (بدون طبقه بندی) در تاریخ 16 سپتامبر، همان تیم (بعلاوه آقای داتری، مسئول سیاسی-نظامی سفارت) توضیحاتی در اختیار نمایندگان وزارت امور خارجه، وزارت دفاع ملی، ستاد مشترک و نیروهای مسلح ایران قرار دادند. ژنرال گاست توضیحی در مورد وضعیت خریدهای نظامی خارجی ارایه داد و تمایل ما برای پاسخگویی به نگرانی های دولت ایران بابت این برنامه ها را ابراز داشت. تقریباً 40 نفر در این جلسه حضور داشتند و نمایندگان حاضر در جلسه از رده های دوم و سوم دولت بودند. آقاي ايزدي (دستيار آقاي بايندر، رئیس اداره امور قاره آمریکا) از طرف وزارت امور خارجه، و سرهنگ کامکار از طرف وزارت دفاع در آن جلسه حضور داشتند. به استثنای سرتیپ صفری (نیروی هوایی ایران)، بقیه حضار سرهنگ و یا درجه ای پایین تر از سرهنگ داشتند. سرهنگ کامکار از ما خواست که توضیحات کوتاه باشد و به همین دلیل سئوالات برای آخر جلسه ماند. فقط دو سئوال اصلی پرسیده شد: سرتیپ صفری گفت گزارشی درباره وضعیت هواپیماهای آر.اف-4 ای نیمه تولید شده در MACAIR به دست او رسیده است و پرسید چگونه می تواند این هواپیماها را تحویل بگیرد. ژنرال گاست گفت ابتدا باید یک درخواست کتبی ارسال شود و آنگاه دولت آمریکا درخواست شما را مورد بررسی قرار خواهد داد. تأکید کردیم که چنانچه توافقی حاصل شود، امضای یک قرارداد خرید نظامی خارجی و پیش پرداخت نقدی حتماً ضروری است. گفتیم انتظار داریم که هر چه زودتر فرم درخواست به دستمان برسد. سرهنگ حداد (از ستاد مشترک، J-4) درباره قرارداد TAFT پرسید. در این باره توضیحی ارایه نشد زیرا احساس نمی کردیم اطلاعات کافی را در اختیار

ص: 470

داشته باشیم. پیش از پاسخ به آنها در این ارتباط به اطلاعات اضافی نیازمند هستیم. سرهنگ دوم استوکلن به هنگام بازگشت نیازهای ما را اطلاع خواهد داد.

6- (بدون طبقه بندی) سرهنگ دوم استوکلن همچنین با خود رونوشت اسلایدها و نوشته های اصلاح شده جلسات توجیهی را خواهد آورد. او گزارش مفصل تری آماده کرده است.

7- (بدون طبقه بندی) بدینوسیله از مرکز حسابداری مساعدت های دفاعی به خاطر فرستادن سرهنگ دوم استوکلن تشکر می کنیم. اطلاعات عالی او در تهیه گزارش های توجیهی و پاسخ به بسیاری از سئوالات در همان جلسه، بسیار مفید واقع شد. وزارت دفاع ملی ایران از حضور او بسیار استقبال کرد و فکر می کنیم حضور او به اعتبار جلسات توجیهی افزود.

دیویس