تحلیل رابطه عرفات و اردن

سند شماره (23)

از: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

تاریخ: 4 مهر 1358 - 26 سپتامبر 1979

به: مجمع گردآوری خلاصه اطلاعات 903 - 3 مهرماه 1358

طبقه بندی: سری

هشدار اطلاعاتی: این گزارش حاوی منابع و روشهای حساس اطلاعاتی غیرقابل رؤیت برای بیگانگان - هم پیمانان و یا هم پیمانان و مشاورین می باشد.

(پاراگراف 8-1 سری غیر قابل رؤیت برای بیگانگان

1- رابطه ساف و اردن: امیدهای عرفات: مهمترین هدف عرفات در ایجاد رابطه همکاری با شاه حسین این است که وی را از هر گونه اقدامات یک جانبه که منجر به از بین رفتن ریاست عرفات در کشور مستقل فلسطین شود باز دارد. بدین ترتیب، با وجود اینکه مذاکره ساف و اردن تا پایان سال 1357 ادامه یافت، ولی تا قبل از امضاء قرار داد کمپ دیوید پیشرفت چندانی کسب نکرد. از آن زمان به بعد، عرفات چندین بار با حسین ملاقات نمود و در ماه جاری نیز پس از نه ماه برای اولین بار به امان رفت. شواهد موجود حاکی از آن است که این دو رهبر زمینه های مشترکی برای همکاری یافته اند.

2- علیرغم این جبهه مشترک، ما گمان نمی کنیم که عرفات به تبعیت از شاه حسین در یک کنفدراسیون تن داده باشد. عرفات و محفل درونی اش از اواخر دهه 1950 سعی داشته اند یک کشور فلسطینی را ایجاد نمایند. و در حال حاضر آماده پذیرش اطاعت از سلطنت هاشمی نیستند.

3- از طرف دیگر عرفات فردی است علمگرا، او می داند که یک میلیون فلسطینی مستقر در اردن (ساحل شرق) بخش لاینفک و مهمی از مردم فلسطین را تشکیل می دهند. اکثر فلسطینیها معتقدند که حتی اگر فلسطینیها به خودمختاری در یک کشور مستقل فلسطینی نیز دست یابند، نوعی رابطه فراتر از رابطه دولتین باید بین آن کشور و اردن به وجود آید.

4- عرفات همچنین به این نتیجه رسیده است که اگر اردن در این زمینه نقشی نداشته باشد، نقطه نظرات اسرائیل و آمریکا رسیدن او را به یک چنین دولت یا کشوری دشوار خواهد ساخت. وی احتمالاً در روابط احتمالی کشور فلسطینی با اردن و استراتژیهای دیپلماتیک برای بازپس گرفتن ساحل غربی و نوار غزه با حسین گفتگو کرده است. علاوه بر این عرفات می داند که اگر آرمانهای فلسطین نوعی خطر علیه حکومت هاشمیها در اردن تلقی شود، حسین قادر به حمایت از این آرمانها نخواهد بود.

5- با این وصف بسیاری از فلسطینیها نه تنها در صورت مصالحه عرفات با هدف تشکیل یک دولت فلسطینی خود مختار عکس العمل منفی نشان خواهند داد، بلکه بسیاری از جناحهای درونی ساف نیز با مذاکرات کنونی وی با اردن مخالفت نشان می دهند.

ص: 203

آنها معتقدند که حسین به فداییان اجازه بازگشایی پایگاهها و یا عملیات سیاسی در اردن را نداده است.

6- در تاریخ 30 شهریور ماه، صدای فلسطین گزارش مربوط به توافق پیرامون تشکیل کنفدراسیون را تکذیب نمود. قبلاً یک روزنامه کویتی به نقل از منابع فلسطینی گزارش داده بود که ساف فکر تشکیل یک دولت مستقل را از سر بیرون نکرده است.

7- هر دوی این گزارشات احتمالاً واقعیت دارند. در همان حال، رهبران اردنی و فلسطینی بر میزان همکاری موجود بین اردن و ساف تأکید داشته اند.

ب. عرفات احتمالاً از آنچه که در نتیجه رابطه با حسین به دست آورده راضی است. شاه حسین - م) نیز اقدامات ذیل را انجام داده است:

الف) بر موجودیت ساف و تأسیس یک دولت مستقل صحه گذاشته است.

ب) خود را از چهارچوب قرارداد کمپ دیوید دور نگاهداشته و بدبینی خود را نسبت به مذاکرات خودمختاری که برای تمام اهالی ساحل غربی معروف است، حفظ کرده است.

ج) تعدادی از زندانیان فلسطینی را آزاد و نمایندگی ساف را در امان افزایش داده است.

9- (طبقه بندی نشده) سیر صعودی قیمت کالاهای مصرفی در اسرائیل: سفارت آمریکا در تل آویو گزارش داد که آمار بانک مرکزی اسرائیل نشان می دهد، که قیمت کالاهای مصرفی در مردادماه 4/8 درصد افزایش داشته که بیشترین افزایش در تاریخ اسرائیل و یکی از بزرگترین افزایش قیمتها پس از تشکیل این کشور به شمار می آید. این اعلامیه افزایش قیمت را در دوازده ماهه گذشته به 83 درصد رسانیده است. در میان این کالاها، مواد غذایی بیشترین مقدار افزایش یعنی 16 درصد را به خود اختصاص داده است.

10- اتیان - موضوع پنیتو: بنابه اظهار رادیو اورشلیم در کابینه اسرائیل به تاریخ 2 مهرماه در مورد موضوع پنیتو بحث و گفتگوئی پیش نیامد. رئیس کابینه یعنی آرید نائور گفت تا آنجا که به دولت مربوط است موضوع به دنبال بیانات وزیر دفاع در حمایت از رئیس ستاد و بیانات اخیر ایشان خاتمه یافته است.

11- (طبقه بندی نشده) سادات به سؤالات مربوط به مصاحبه مهرماه پاسخ می گوید: بنابه گزارش رادیو قاهره، سادات در مصاحبه ای گفته بود که از آمریکا درخواست کمک بیشتری برای دفاع از مصر و کمک به برادران عرب خود کرده است. ولی بالاخص به شاه حسن اشاره کرد و گفت آنچه در مراکش رخ می دهد یک مبارزه استقلال طلبانه نیست، در جبهه پولیساریو تعداد کوباییها بیش از مزدورانی است که به حسن حمله ور می شوند و مراکشیها را به قتل می رسانند. سادات افزود که با این وصف از حسن نخواهد خواست که روابط دیپلماتیک خود را با مصر برقرار سازد.

12- (طبقه بندی نشده) طرح عمان برای حفاظت از تنگه هرمز: بنابه گزارش مطبوعات دوحه، سفیر حبیب، سرپرست اداره سیاسی وزارت خارجه عمان اظهار داشته است که حراست از تنگه هرمز در حیطه مسئولیت عمان است و عمان طرح پیشنهادی خود را به اتمام کشورهای دوست خود در خلیج و آمریکا، ژاپن و کشورهای اروپایی استفاده کننده از تنگه در میان گذاشته است.

13- (خیلی محرمانه) سفر کاسترو به خاورمیانه: بنابه گزارش دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد، رادیو کویت اعلام کرده است که کاسترو دعوت سفر به سوریه در پائیز جاری را پذیرفته و به چند پایتخت

ص: 204

دیگر عربی نیز سفر خواهد کرد. دفتر حفاظت ما معتقد است که رهبر جدید غیرمتعهدها سعی دارد به خاطر منافع غیرمتعهدها در میان گروههای دیگر بین سوریه و عراق آشتی برقرار کند.

14- (طبقه بندی نشده) مقام فلسطین در مورد رابطه ساف اردن گفتگو می کند: بنابه گزارش رادیو دمشق، خالد الفهوم سرپرست شورای ملی فلسطین گفت که اردن طرح جدیدی را برای حل مسئله خاورمیانه ارائه نکرده و در مقام تأکید گفت که اردن به قطعنامه های کنفرانس بغداد احترام خواهد گذاشت.

الفهوم خاطر نشان ساخت که هماهنگی سیاسی میان اردن و ساف باید پیش از همه دربرگیرنده سوریه که زیربنای مقاومت علیه قرارداد کمپ دیوید و توطئه خودمختاری است، باشد.

15- (طبقه بندی نشده) نقطه نظرات کرایسکی در مورد اسرائیل ساف: بنابه گزارش مطبوعات وین، کرایسکی صدراعظم اطریش، اسرائیل را متهم به شایعه پراکنی تبلیغاتی علیه عرفات کرد و معتقد است که اسرائیل نمی خواهد ساف را به رسمیت بشناسد، تا بتواند به سیاست سرسختانه خود ادامه دهد.

16- (طبقه بندی نشده) آتش توپخانه در شمال لبنان: بنابه گزارش رویتر، چند گلوله توپ در روستای کوهستانی آمیون در شمال لبنان به تاریخ 2 مهرماه در اوائل جشن یادبود کشته های سوریه در جنگ داخلی لبنان که توسط حزب سوسیالیست ملی سوریه برگزار شده بود، منفجر گردید. تعداد کشته ها مشخص نشده است؛ ولی اعلام شده که چهار نفر کشته و هشت نفر مجروح شده اند.

17- (طبقه بندی نشده) مروری بر جنوب لبنان: بنابه گزارش رویتر، رادیوی دولتی بیروت در تاریخ 2 مهرماه اعلام کرد که چند نفر بر زرهی اسرائیل از مرز لبنان گذشته و به سمت روستای جنوب لبنانی کفرکیتا رفتند که در آنجا چند وسیله نقلیه اسرائیل مستقر شده است، بنابه اظهار همین رادیو، جنگلهای مجاور روستای مرزی کفر حمان در بخش شرق نیز در تاریخ 2 مهرماه هدف آتشبارهای اسرائیلی قرار گرفت و سه قایق توپدار اسرائیلی در نزدیکی طایر رؤیت گردید. در تل آویو، یک سخنگوی نظامی گفت که نظامیان اسرائیلی در منطقه مرزی دست به هیچ گونه اقدامی نزده اند.

18- (خیلی محرمانه) نیروهای ویژه سوریه در لبنان: بنابه گزارش وابسته دفاعی ما در دمشق، نه تنها تمام بلکه هیچ یک از نیروهای ویژه سوریه از لبنان خارج نشده اند. وابسته دفاعی با کمال اطمینان می گوید که عناصر نیروی ویژه سوریه و واحدهای نیروی دفاع رفعت الاسد در حومه بیروت و ماسیف لبنان حضور دارند. آنها فرض را بر این قرار داده اند که بین اوضاع داخلی سوریه و گزارشات مربوط به خروج نیروهای سوریه ارتباطی وجود دارد، و احتمالاً نوعی تعویض عادی نیرو صورت گرفته است.

19- (محرمانه) عکس العمل نسبت به سخنرانی سرکیس: بنابه گزارش سفارت آمریکا در بیروت، سخنرانی سرکیس در 31 شهریورماه به مناسبت سومین سالگرد ریاست جمهوری اش عکس العملهای متفاوت سیاستمداران لبنان را به همراه داشت: الف) پیر جمیل رهبر فالانژها به عنوان «بیانگر احساس هر لبنانی صادق» استقبال کرد. ب) فرزند جمیل رهبر فرماندهی جبهه لبنانی راستگرا، یعنی بشیر جمیل از سرکیس به خاطر عدم کمک به لبنان انتقاد کرد. ج) رهبر حزب ملی لبنان یعنی کامیل شمعون از سرکیس «به خاطر اینکه اذعان نداشته بود، که فلسطینیها تمام زوایای لبنان را تحت اشغال خود درآورده اند»، بشدت انتقاد کرد. د) نخست وزیر پیشین رشید کرامی از این سخنرانی استقبال کرد، اما اظهار داشت که سرکیس می بایست طرح خود را در زمینه تشنج زدایی ملی «قبل از سقوط کلی کشور» ارائه می کرد و سرکیس را متهم به عدم خاطر نشان سازی» نقش آمریکا در توطئه جاری نمود.

ص: 205

ه) نهضت ملی که چپگرا و عمدتا مسلمان است با انتشار بیانیه ای دولت را به امتناع از متحد ساختن کشور براساس غیرمتضاد متهم ساخت و از سرکیس خواست که به تحت الحمایه گان اسرائیلی فشار وارد سازد (نهضت ملی همیشه فالانژها را تحت الحمایگان اسرائیل خوانده است).

20- (طبقه بندی نشده) اسرائیل - سوریه - تضاد بر سر لبنان طبق مفاد یک اعلامیه اسرائیلی، جنگنده های اف - 15 اسرائیل چهار فروند میگ 21 سوریه را بر فراز خاک لبنان در تاریخ 2 مهرماه سرنگون ساختند.

کریستوفر