اعلام پشتیبانی باشگاه مهرگان از انقلاب سفید

درخشش، محمد - 35

تاریخ: 15 فوریه 1966 - 1344/11/26

خیلی محرمانه - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان

تاریخ و محل گردآوری اطلاعات: 8 فوریه 1966 - ایران، تهران

موضوع: اعلام پشتیبانی باشگاه مهرگان از انقلاب سفید

منبع: یک عضو شورای مرکزی باشگاه مهرگان که به محمد درخشش نزدیک است، میزان اعتماد به وی به طور کامل مشخص نشده است، ولی گزارشات وی در مورد فعالیت های باشگاه تاکنون دقیق بوده اند.

1- نظریات منبع: از اواخر سال 1965، محمد درخشش وزیر سابق فرهنگ و رهبر باشگاه مهرگان (کانون معلمین ایران)، به طور فزاینده ای نسبت به عدم فعالیت در میان اعضای رده بالا و معمولی باشگاه مهرگان، که بعضی از آنان به علت ترس از دست دادن شغلشان، بر اثر افزایش فشار سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) بر فعالیت ها و اعضای باشگاه مهرگان، خود را کنار کشیده اند، ناامید شده است.

همچنین درخشش تشخیص داده که مهرگان به نحو فزاینده ای به انزوا کشیده شده است، زیرا گروه های مخالف دولت عملاً با از هم پاشیده شدن جبهه ملی دستگیری و محاکمه خلیل ملکی از اتحادیه سوسیالیست ها دیگر وجود ندارند. علاوه بر این، درخشش تحت تأثیر حمایت عمومی مردم از قرارداد ذوب آهن شاه با اتحاد جماهیر شوروی و پذیرش عمومی سیاست خارجی جدید ملی گرایانه غیر وابسته توسط مردم قرار گرفته است. این عوامل مجموعا موجب گردیده اند که درخشش و دستیاران اصلی وی صدای خود را پایین تر بیاورند. اکنون آنها معتقد شده اند که به جای حمله به رژیم، باید کوشش های خود را بر مقامات وزارت فرهنگ و گروه هادی هدایتی متمرکز نمایند و سعی کنند آنها را با کسانی جایگزین نمایند، که اگر از اعضای باشگاه مهرگان نیستند، حداقل تحت نفوذ باشگاه باشند. حتی در انجام این اهداف محدود، درخشش تشخیص داد که بایستی به مصالحه ای با رژیم تن دهد. درخشش به تعدادی از دستیاران رده بالای خود دستور داده است که نسبت به سیاست های فوق الذکر واکنش آرام نشان دهند و به ناراضیان از این روش گفته است که حمایت از انقلاب سفید تقریبا یک مانور تاکتیکی است. به هر حال واقعیت امر این است که درخشش در این مقطع هیچ نفعی در مخالفت دست تنها با رژیم نمی بیند.

2- در 8 فوریه 1966، درخشش یک گردهمایی در منزل خود ترتیب داد که در آن در مقابل حدود بیست نفر از اعضای کادر توضیح داد که یک سیاست رسمی باشگاه مهرگان حمایت از برنامه اصلاحات شش ماده ای شاه است. درخشش اضافه نمود که باشگاه مهرگان، به هر حال، به مبارزه با فساد و بی لیاقتی عناصری که در حال حاضر در مسند امور وزارت فرهنگ هستند، ادامه خواهد داد، که در رأس آنها وزیر هدایتی قرار دارد که در اجرای صحیح انقلاب سفید در زمینه های فرهنگی کوتاهی نموده است.

3- درخشش کاملاً آگاه بود که این اظهارات احتمالاً توسط یک یا چند تن از مأمورین نفوذی سازمان امنیت که در جمع هستند، به دولت گزارش خواهد شد. در واقع، او بدین دلیل خانه خود را برای گردهمایی انتخاب نمود تا مأمورین ساواک که خانه وی را تحت مراقبت داشتند، حتما از برگزاری گردهمایی مطلع شوند.

منظور درخشش از اظهارات فوق، قبولاندن این مسئله به مأمورین امنیتی و رهبران دولت بود که باشگاه مهرگان دیگر اهداف انقلابی ندارد و فشاری که بر معلمان عضو مهرگان وارد می شود، اکنون دیگر

ص: 515