تحریم های شورای امنیت

یادداشت سردبیر

در 13 ژانویه 1980، شورای امنیت سازمان ملل به قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا مبنی‌بر وضع تحریم‌‌های اقتصادی علیه ایران (قطعنامۀ اس/13735[1]) رأی داد. قطعنامه‌ای که آمریکا معتقد بود که قطعنامۀ 461 مصوب 31 دسامبر 1979 آن را لازم می‌آورد.[2] ده رأی مثبت، دو رأی منفی (جمهوری فدرال آلمان و شوروی) و دو کشور نیز رأی ممتنع دادند (بنگلادش و مکزیک). چین در این رأی‌گیری مشارکت نکرد. قطعنامه به‌خاطر وتوی شوروی به تصویب نرسید.

سفیر آمریکا در سازمان ملل، دونالد مک‌هنری، اظهار داشت که وتوی شوروی «یک استفادۀ بدبینانه و غیرمسئولانه از قدرت وتو است. انگیزۀ پشت این اقدام روشن است. شوروی امیدوار است که با جلوگیری از وضع تحریم‌ها، بتواند توجهات را از اشغال و سلطه بر افغانستان منحرف سازد و در میان مردم و دولت ایران که ازجمله گروه‌هایی هستند که مستقیم از اشغال افغانستان تأثیر گرفته‌اند، برای خود محبوبیت جذب کند».

مک‌هنری در ادامه افزود که ایالات متحده «ازقبل اقداماتی را برای اعمال فشار اقتصادی بر ایران در نظر گرفته است؛ همان‌گونه که در قطعنامۀ وتوشده، پیش‌بینی شده بود» و اینکه این اقدامات به‌شکلی «قاطعانه و شدید» پیگیری خواهند شد تا وقتی که گروگان‌ها آزاد شوند. سپس مک‌هنری از اعضای شورای امنیت خواست تا در مسیر «پیشبرد اقدامات هدفمند علیه اسارت ادامه‌دار گروگان‌ها و نقض قوانین بین‌المللی» با آمریکا همراه شوند.[3]

بیانیۀ 14 ژانویه کاخ سفید نیز تأکید کرد که وتوی شوروی «اقدامی مبتنی بر بدگمانی سیاسی» بوده است. «شوروی می‌تواند اکنون شورای امنیت را از اقدام علیه ایران بازدارد، ولی نمی‌تواند مانع عزم اعضای جامعۀ جهانی برای برخورد شدید با تروریسم و بی‌قانونی شود. ظرف چند روز آینده، ما با کشورهایی که به اصول سازمان ملل پایبند بوده‌اند و به‌دنبال راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای پایان‌دادن به این بحران هستند، همکاری می‌کنیم تا تعهدات خود را در قالب قطعنامۀ 31 دسامبر شورای امنیت پیاده سازیم و تحریم‌ها را اعمال کنیم. به دستور رئیس‌جمهور، معاون وزیر امور خارجه، وارن کریستوفر، درحال‌حاضر در اروپا به سر می‌برد تا دربارۀ اقدامات ما با متحدین اروپایی رایزنی کند».[4] کریستوفر و کوپر در تاریخ 14ـ16 ژانویه به بروکسل، بن، پاریس، لندن و رم سفر کردند. 15 ژانویه، کریستوفر در بروکسل با اعضای ناتو دیدار کرد.

پلوید کاتلر، در یادداشت 13 ژوئن خود برای برژینسکی، موسکی،[5] براون، کریستوفر و آرون این‌گونه نوشت که سفیر شوروی در ایالات متحده، یعنی آنتونی دوبرینین، به او گفته است که شوروی ابتدا به این تصمیم داخلی رسیده بود که به قطعنامۀ تحریم ایران رأی ممتنع بدهد، ولی کمی قبل‌از رأی‌گیری «و بدون مشورت»، آمریکا «یک حملۀ شدید علیه تجازو شوروی به افغانستان ترتیب داد. او اضافه کرد که آن موقع شوروی تصمیم می‌گیرد تا وتو کند».[6]