سند شماره

تحلیل عملکرد آمریکا نسبت گروگانگیری

موضوع سند

متن سند

نامۀ پیش‌نویس مسئول‌دفتر رئیس‌جمهور (جردن) برای رئیس‌جمهور ایران، بنی‌صدر[1]

برن، 13 مارس 1980

جناب آقای رئیس‌جمهور

من با اختیار خودم این پیام شخصی و محرمانه را ازطریق یک دوست مشترک یعنی آقای هکتور ویلالون برای شما ارسال می‌کنم. تنها نسخۀ رونوشت موجود از این نامه، در اختیار رئیس‌جمهور کارتر است.

با توجه به اینکه ما در روند تلاش برای حل مسالمت‌آمیز اختلافات بین دو کشور به نقطۀ حساسی رسیده‌ایم، به نظرم رسید که انتقال دیدگاه‌های من به شما، به‌صورت شخصی و با صداقت کامل، حائز اهمیت باشد. پیشاپیش از پاسخ صادقانۀ شما به این نقطه‌نظرات استقبال می‌کنم.

بسیار خرسند شدم از اینکه پیام 10 مارس شما را دریافت کردم که در آن اشاره شده بود که مسئولیت پنجاه گروگان آمریکایی در مدت پانزده روز به دولت ایران سپرده می‌شود.[2] من این پیام را به رئیس‌جمهور کارتر منتقل کردم و او آن را تحولی امیدوارکننده دانست.

به نظر من، ما یک هدف مشترک داریم: پایان‌دادن به بحران کنونی و برقراری روابط جدید با کشور و دولت شما بر مبنای برابری و احترام متقابل ولی صادقانه بگویم، امکان ایجاد چنین رابطه‌ای در آینده وجود نخواهد داشت مگر اینکه همه گروگان‌ها در سلامت کامل و در اسرع وقت به کشور ما برگردانده شوند.

رئیس‌جمهور کارتر، از همان ابتدا، سیاست صبر و خویشتن‌داری را درپیش گرفت. او این کار را نه تنها برای تضمین آزادی نهایی امن گروگان‌ها بلکه برای ایجاد فضایی پس‌از آزادی آن‌ها انجام داد که به دولت‌های طرفین اجازه می‌دهد تا رابطه جدیدی ایجاد کنند که واقعیات جدیدی که انقلاب ایران به وجود آورده است را به رسمیت می‌شناسد. این موضوع همچنان هدف و امید ما است.

به‌هرحال، فضایی از خویشتن‌داری که توسط رئیس‌جمهور ایجاد و حفظ شده است [تا ابد ادامه نخواهد داشت] [و با انتقادهای شدیدی مواجه است]. روزبه‌روز چهره‌های سیاسی و روزنامه‌نگاران بیشتری که پیش‌تر از سیاست خویشتن‌داری رئیس‌جمهور کارتر حمایت می‌کردند، خواستار انجام اقدامات شدید می‌شوند [در نتیجۀ خروج کمیسیون از تهران]؛ ولی رئیس‌جمهور کارتر علی‌رغم این سرخوردگی روزافزون، سیاست خویشتن‌داری خود را کنار نگذاشته است. به‌محض اینکه ما از تصمیم کمیسیون برای ترک ایران آگاه شدیم، رئیس‌جمهور کارتر از مردم و کنگرۀ آمریکا خواست تا صبور باشند.[3] او همچنین ازطریق دبیرکل، والدهایم و وزیر ونس کمیسیون سازمان ملل را از خواست خود مبنی‌بر اینکه به کار خود ادامه دهد و آمادۀ بازگشت به تهران در شرایط مناسب باشد، باخبر ساخت.

ما معتقد هستیم که رایزنی‌هایی که توسط آقایان ویلالون و بورگه انجام شده است، راهی آبرومندانه برای حل مشکلات ماست. ما آمادۀ احیای تعهد خود به این روند هستیم، ولی باید نشانه‌ای از تمایل و توانایی دولت شما [برای پایبندی به آن] [انجام تعهدات و پایبندی دقیق به آن] داشته باشیم. انتقال مسئولیت گروگان‌ها به دولت شاهد مهمی بر حسن‌نیت ایران خواهد بود.

پس‌از اینکه مشکلات کنونی برطرف شدند، من به شما اطمینان می‌دهم که دولت ما رویکردی معقولانه در حل مشکلات متعدد دوجانبه خواهد گرفت. آقایان بورگه و ویلالون پیشنهاد تشکیل یک کمیسیون مشترک ایران ـ آمریکا را به‌عنوان ابزاری برای پرداختن به مسائل دوجانبه مطرح کرده‌اند. ما از این نگرش استقبال خواهیم کرد و این کمیسیون را وسیله‌ای برای توسعۀ روابط آتی می‌دانیم.

درنهایت، بسیار خوش‌حالم که فرصت صحبت مستقیم با شما را پیدا کردم. ما از تلاش‌های شخص شما برای حل این مشکل به‌شکلی که وجهۀ هر دو کشور حفظ گردد، آگاه و قدردان آن‌ها هستیم. نظر من این است که زمان به ضرر ما درحال سپری‌شدن است. [زمان بسیار حیاتی است.]

منتظر دیدار شما در روزی که مشکلات حل شده‌اند، هستم.

با احترام

همیلتون جردن

رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور

پیوست

پایانی دیگر برای نامۀ پیش‌نویس

فراتر از مشکلات کنونی، من به شما اطمینان می‌دهم که دولت ما رویکردی منطقی در حل مسائل متعدد بین ایران و آمریکا خواهد گرفت.

نکتۀ پایانی اینکه بسیار از فرصت به‌وجودآمده برای صحبت مستقیم با شما خوش‌حال هستم. سعی ما این است که به یک نتیجۀ آبرومندانه و سریع در بحران کنونی دست پیدا کنیم. امیدوارم تحلیل صادقانۀ من را مبنی‌بر اینکه زمان به ضرر ما درحال سپری‌شدن است، بپذیرید.

امیدوارم که روزی افتخار ملاقات با شما را پیدا کنم.

با احترام

همیلتون جردن

رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور

[1]. Carter Library, Office of the Chief of Staff, Jordan’s Confidential Files, Box 34, Iran 3/80.

خیلی محرمانه. ویراستار متن را از نسخۀ دست‌نویس اصلی بازنویسی کرده است.

[2]. نک: سند 207.

[3]. برای آگاهی از بیانیۀ 10 مارس کاخ سفید، نک:

Public Papers: Carter, 1980–81, Book I, p455.

منبع: - جلد - - صفحه