تحلیل ایران از دید کارمند میز ایران در وزارت امور خارجه شوروی

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در مسکو، تون

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1358-03-18- 1979-06-08

متن سند

سند شماره (53)

تاریخ: 8 ژوئن 79 - 18 خرداد 58

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در مسکو

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن با اولویت

موضوع: (خیلی محرمانه) کارمند میز ایران در وزارت امور خارجه شوروی، پیشرفتهای ایران را مورد بحث قرار می دهد

1- (تمام متن خیلی محرمانه)

2- در گفتگوی پنجم ژوئن بین مأمور سفارت و مشاور وزارت امور خارجه در امور کشورهای خاورمیانه ای ن.ی.کوزیرف (ایران)، مقام فوق نکات زیر را بیان داشت:

- مقامات شوروی امیدوار بودند که گفتگوهای شاخف (رئیس سازمان کمکهای اقتصادی شوروی) در ایران مفصل تر باشد، لیکن درست نیست که آن را عامل شکست بنامیم، چون این مباحثات فقط دارای ماهیت اکتشافی بوده اند. مقامات ایرانی گفته اند که به خاطر وضع خاص کنونی اقتصاد ایران برایشان مشکل است پیرامون نکات مخصوصی بحث نمایند.

موضوع قیمت گاز صادره به شوروی نیز اصلاً مطرح نشد، در حالی که مقامات شوروی حتم دارند که ایرانیها درخواست پول بیشتری برای این گاز می کنند.

- میزان صدور گاز به شوروی به 70-50 درصد میزان معمولی می رسد. علت ارائه نکردن رقم دقیق این است که در تولید نفت ایران تغییرات فاحشی رخ داده است. علاوه بر اینها یکی از لوله های انتقال گاز اخیرا بسته شد، در حالی که وسیله بازرسی نیز در آن به کار انداخت شده بود.

- روسها از افزایش آشوبهای سیاسی در ایران آگاهاند و به طور قطع نمی دانند که آینده چه چیزی را به همراه خواهد آورد. اوضاع کنونی حاکی از آشفتگی است. مشکلاتی از قبیل اختلافات درونی در رده رهبران مهم مذهبی وقایعی هستند که روسها نمی توانند آنها را ارزیابی نمایند. روسها همچنین معتقدند که مسئله ناسیونالیزم نیز از طرف اقلیتهای ایران می تواند عامل انفجارانگیز علیه رهبریت ملی باشد. مسکو آگاه است که سلاحهای روسی در اختیار اعراب خرمشهر قرار داده شده بود، ولی آن را محکوم نیز نکرده است. علاوه بر اینها مسکو اطلاعاتی در دست ندارد که بتواند ثابت کند که عراق منبع اصلی بوده است، گرچه معلوم است که عراق از یک سیاست تحریک آمیز علیه ایران استفاده می کرده است. تفنگهای اتوماتیک کلاشینکف در همه جای منطقه دیده می شود و بسیاری از «دشمنان» انقلاب ایران نه تنها راغب به ایجاد مشکلات برای مقامات ایرانی هستند، بلکه میل دارند اختلاف بین روسیه و ایران را نیز دامن بزنند.

- یک نکته بسیار حساس مسئله کردها می باشد، چون سیاست ایران علیه کردها بر طرفداران کردها

ص: 641

در ترکیه و عراق نیز تأثیر می بخشد، و منطقی نیست که فکر کنیم که شوروی از ایجاد خشونت علیه کردهای ترکیه حمایت می کند، چون مسکو به ظاهر سعی در برقراری و بهبود روابط براساس دولت با دولت در تمام کشورهایی که کردها در آن زندگی می کنند داشته است.

3- اظهار نظر: علیرغم تلاش کوزیرف در اثبات سخنان شاخف به عنوان یک پیروزی، هنوز معتقدیم که این مذاکرات مایه ناراحتی روسها بوده است (تلگرام عطف). سفارت انگلیس در اینجا (حفاظت شود) به ما اطلاع داد که سفیر شوروی به سفیرشان (سفیر انگلیس - م) گفته بود که مذاکرات شاخف نتیجه ای به بار نیاورده و دیگر اینکه وی همیشه علیه این سفر رأی داده است.

4- کوزیرف در این گفتار کوتاه چیز دیگری ارائه نکرد و موقعی که بحث به سازمان تروریستی ایرانی فرقان و انتشار وسیع این خبر توسط مطبوعات روسیه که ایران با سازمان سیا درگیر است کشید، کوزیرف به طور آشکار به بحث خاتمه داد.تون

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 49 - کتاب 49 - صفحه 649