تسخیر لانه جاسوسی همان گونه که در یادداشت های پیشین (1) به آن اشاره شد یک عکس العمل منطقی و طبیعی در مقابل جنایات و ظلم های گسترده و ادامه دار رژیم آمریکا در حق مردم ایران بود که توسط دانشجویان پیرو خط امام و با تایید حضرت امام صورت گرفت و تاثیرات بسزایی در تثبیت استقلال کشور و کوتاه شدن دست آمریکا از انجام اقدامات ضدانقلابی در درون ایران داشت. هرچند تسخیر سفارت آمریکا در تهران که بعدها به «تسخیر لانه جاسوسی» معروف شد، موجب عصبانیت آمریکایی ها از ایران شد اما نمی توان آن را یک اقدام افراطی دانست. چرا که مشکل اساسی و بنیادی آمریکا با ایران فقط به تسخیر سفارت محدود نبود و مسئله اساسی آنها چیز دیگری بود.

مقام معظم رهبری در خصوص علت دشمنی آمریکا با ایران می فرمایند:

«علّت مخالفت با نظام جمهوری اسلامی این است که جمهوری اسلامی آمد دستِ سلطه‌ی آمریکایی را از کشور کوتاه کرد؛ همه‌ی مسئله این است. آمریکایی‌ها بر یک کشوری با ثروت، با امکانات و در موقعیّت راهبردی حسّاس جغرافیایی مثل ایران، به‌طورکامل مسلّط بودند؛ انقلاب و جمهوری اسلامی آمدند دست اینها را کوتاه کردند؛ اینها میخواهند انقلاب و جمهوری اسلامی را نابود کنند به‌خاطر این؛ میخواهند تسلّط داشته باشند ... اینها نوکر لازم دارند؛ جمهوری اسلامی عزّت خود را به رخ اینها کشیده و اینها نمیتوانند تحمّل کنند ... اسلام -جمهوری اسلامی، نظام اسلامی، انقلاب اسلامی- آمده این ملّت را به عزّت خودش برگردانده، این ملّت ایستاده‌اند، اینها نمیتوانند تحمّل کنند؛ دعوا سرِ این است. » (بیانات در 19 اردیبهشت 97)

لذا دشمنی آمریکا با ایران صرفا بر سر تسخیر سفارت آنها در ایران نیست و ریشه در مسائل بسیار مهم تر و بزرگتری دارد. طبق فرموده مقام معظم رهبری، آمریکایی ها با اساس و بنیاد جمهوری اسلامی مشکل دارند و تقلیل دادن این دشمنی به یک اقدام انقلابی همچون تسخیر سفارت آمریکا، تحریف تاریخ است.

مقام معظم رهبری در بیان دیگری به تشریح این مسئله می پردازند و می فرمایند:

«بعضی خیال میکنند دشمنی‌هایی که با ما میشود به‌خاطر این است که ما ستیزه‌گری کرده‌ایم؛ ما دائماً انگشت در چشم اینها کرده‌ایم، [لذا] اینها از این جهت با ما دشمنی میکنند؛ نه، این هم خیال غلطی است، تصوّر غلطی است. ما شروع‌کننده نبوده‌ایم. اوّل انقلاب آمریکایی‌هایی که دستگیر شده بودند، چند روزی نگه داشته شده بودند، امام فرمود با کمال مراقبت بروند به محلّ خودشان، سفارت خودشان؛ تا قبل از اینکه مسئله‌ی تسخیر سفارت پیش بیاید -که آن هم عواملی داشت، مقدّماتی داشت- [آمریکایی‌ها] در کمال امنیّت اینجا زندگی میکردند؛ راحت میرفتند، می‌آمدند؛ و البتّه بدجنسی میکردند. ما شروع نکردیم، آنها شروع کردند؛ آنها از همان اوّل شروع کردند: با بدگویی، با تحریم، با طلبکاری، با پناه دادن به دشمن ملّت ایران؛ شروع‌کننده آنها بودند ... ما خودمان را نباید فریب بدهیم و بگوییم «آقا، ما دشمنی نکنیم تا آنها دشمنی نکنند»؛ نه، انگیزه‌های دیگری وجود دارد؛ مسائل دیگری پشت پرده است. » (بیانات در 25 خرداد 95)

اما ادعای اینکه دانشجویان حاضر در جریان تسخیر سفارت از انجام آن اقدام پشیمان شده اند و این پشیمانی نشانه نادرست بودن این اقدام است نیز ادعای کاملا صحیحی نیست. هرچند در هر اقدام و کنش بشری ممکن است که کنش گران پس از چندی و به سبب تغییر افکار و علایق و اهداف از انجام اقدامات گذشته خود پشیمان شوند اما نمی توان نتیجه گرفت که آن کنش و اقدام در زمان انجام آن، اقدام اشتباهی بوده است.

اولا باید دانست که تعداد زیادی از دانشجویان و انقلابیون در تسخیر سفارت نقش داشتند که بررسی ها نشان می دهد تعداد آنها به بیش از چندصد نفر می رسیده است و طبیعی است در میان این تعداد زیاد، برخی از آنها از شرکت در این اقدام پشیمان شده باشند اما شواهد نشان می دهد که اکثر آنها همچنان به این اقدام خود افتخار کرده و به هیچ وجه از حضور در بطن چنین واقعه ای پشیمان نیستند.

فارغ از این مسئله، از دست دادن روحیات انقلابی و دست کشیدن از آرمان ها و فراموش کردن جنایات آمریکا در حق مردم ایران پس از گذشت بیش از چهاردهه از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی می تواند عامل پشیمانی تعداد اندکی از دانشجویان حاضر در ماجرای تسخیر باشد. آنان که از روحیه انقلابی خود دست کشیده و به سمت غرب و آمریکا متمایل شده اند و گمان می کنند که با ابراز پشیمانی از یک اقدام درست و بجا در زمان خود می توانند به زعم خود سابقه شان را در منظر آمریکایی ها سفید نمایند تا شاید از این طریق به منافع بیشتری دست پیدا کنند. البته نباید از برخی تحلیل های اشتباه و ناآگاهی های تاریخی در خصوص مبدا آغاز دشمنی آمریکاو ایران نیز گذشت. چرا که برخی از افراد به دلیل همین تحلیل های اشتباه و جهل تاریخی نسبت به گذشته خود ابراز پشیمانی کرده اند.