گزارش مجدد از ریچارد کاتم احتمال کودتای ارتش و پشتیبانی آمریکا از کودتا

شماره: ۴۵۱۰

از: وزارت امور خارجه واشنگتن تاریخ: ۸ ژانویه ۷۹

محرمانه

به: سفارت آمریکا در تهران فوری

57/10/18

موضوع: گزارش مجدد از ریچارد کاتم

۱- کارشناس وزارتخانه ۷ ژانویه برای گزارش تکمیلی تلگراف مرجع با کاتم تماس گرفت. کاتم تأکید کرد که اطرافیان خمینی و مخالفان در تهران از یک کودتای ارتش که به یک اختناق خونین بینجامد، می‌ترسند.

او گفت که در روزهای آخرش در تهران ۳ - ۲ ژانویه مخالفین در اطلاعاتشان در مورد کودتا خیلی خیلی مطمئن بودند. آنها اسامی شش ژنرال، در میان آنها اویسی، ربیعی، خسروداد و سه تای دیگر را که کاتم به یاد نمی آورد، از رهبران اصلی ارتش گفته بودند. نقشه‌های کودتا در ساختمانی متعلق به «ساختمان تحقیقات» خیابان شاه عباس کشیده می‌شد. مخالفین می‌گویند برنامه ریزها، تهران را به شش منطقه تقسیم کرده اند؛ هرکدام تحت نظر یک ژنرال. اعمال قوانین شدید نظامی و دستگیری ها با یک اشاره علامت شروع خواهند شد. خیلی ها از مخالفین (رژیم) می‌ترسیدند که آمریکا از چنین کودتایی پشتیبانی کند.
۲- علیرغم کینه ای که نسبت به آمریکا در میان توده مردم دیده می‌شود، کاتم فکر می‌کرد که اطرافیان خمینی و مخالفین رژیم در تهران آماده اند تا در مواضع پیچیده و مفصلی در مورد روابط آینده با آمریکا فکر کنند. او آنها را این طور توصیف می‌کرد که از شوروی می‌ترسند و خواهان این هستند که برای امنیت، ایران به آمریکا متکی باشد. آنها خواستار روابط دفاعی رسمی نبودند ولی می‌خواستند تا آمریکا در مقابل تهدید شوروی از ایران پشتیبانی کند. پیروان خمینی معتقد هستند که مسکو از وجود دولتی در ایران تحت رهبری افرادی که می‌خواهند نفوذ خودشان را در وراء مرزها منجمله مسلمانان شوروی گسترش دهند، ناراحت است.
۳- کاتم در مورد امیرانتظام، یک تاجر ایرانی این طور گفته است:

احتمالاً یک رهبر خیلی مهمی از جناح خمینی است. امیرانتظام به کاتم گفت که می‌خواهد با سفارت در تماس باشد. کاتم ظاهراً او را در این جهت تشویق کرده است.
۴- مخالفین میانه رو به قول کاتم بختیار را تا زمانی که حرکت ضد شاه جریان داشته باشد، تحمل خواهند کرد و وقتی احساس کنند که تظاهرکنندگان دارند مأیوس می‌شوند، حملات خودشان را علیه بختیار آغاز خواهند کرد. از بختیار به عنوان یک شخصیت متزلزل که نتوانسته در برابر پیشنهاد شاه برای نخست وزیری مقاومت کند، حالا هر چند به سود ایران تمام شود، یاد می‌کنند.

۵ - کاتم به طور مفصل تری مسئله شورای سلطنت (در پاراگراف ۴ تلگراف مرجع) را توضیح داد. شورا متشکل خواهد بود از یک ژنرال منتخب شاه، علی امینی (که شاه معتقد است که به او وفادار است ولی در واقع از مخالفین طرفداری می‌کند) بهشتی (سرهنگ اصلی خمینی در تهران) وکیل مترقی، نزیه و برای شکستن آراء مساوی فرح، سنجابی نخست وزیر می‌بود مجلس منحل می‌شد و انتخابات اعلام می‌شد و مجلس جدید احتمالاً قانون اساسی را تصریح می‌کند تا شاه را از آن حذف کند.
۶ - بالاخره کاتم در مورد گفتگویی با یک (سرهنگ) بازنشسته توضیح داد و گفت که تمام سرهنگهای بازنشسته (اخراج شده توسط شاه) انقلابی بودند، چون سواد (آگاهی) داشتند. بیشتر ژنرالها بی سواد بودند و به همین دلیل بود که شاه آنها را ارتقاء مقام می‌داد. ژنرال ها وفادار خواهند ماند، ولی سرهنگ ها دیگر بیشتر از این نمی توانند فشار را تحمل کنند. می‌گویند تعداد زیادی از سرهنگ ها و افسرهای رتبه‌های پایین در تشکیلات خمینی همکاری می‌کنند. گروه خمینی تازگی به ارتش توجه و اهمیت بیشتر می‌داد.

محرمانه ونس