گزارش اقتصادی از پاکستان

با برآوردهای وزارت دارایی مقایسه کرده ایم. این برآوردها به چند سؤال مطروحه اخیر توسط واشنگتن (تلگرام مرجع ب) پاسخ می دهد. طبق برآورد ما میزان رشد صادرات بیش از واردات خواهد بود، ولی سرعت آن به قدری نخواهد بود که بتواند کسری تجاری را جبران نماید. برآورد ما در مورد صادرات 2 میلیارد دلار یعنی 17 درصد بیش از 7/1 میلیارد دلار مشروط سال مالی 79/1978 می باشد و کمی بیش از برآورد 95/1 میلیارد دلاری دولت پاکستان است. به علت علائم خوب مربوط به برداشت پنبه گمان می کنیم که میزان صادرات پنبه خام و برنج بیشتر از برآورد پیشین ما باشد.

2- برآورد ما در مورد واردات 4 میلیارد دلار یا 10 درصد بیش از برآورد سالهای مالی 79/1978 که 3675 میلیون دلار بود، می باشد. کسری تجارت سالهای 80/1979 حدود 2 میلیارد دلار است که کمی بیش از سال گذشته است، ولی در عین حال کمتر از برآورد 2/2 میلیارد دلاری دولت پاکستان است.

3- علت اختلاف موجود بین ارقام ما و ارقام دولت پاکستان در واردات بخش عمومی نهفته است. از نظر ما دولت پاکستان واردات بخش عمومی را به خصوصی در حالی که دولت سعی دارد کسری بودجه را با کاهش هزینه های عمرانی و کاهش پیشرفت پروژه های موجود جبران سازد، بیش از حد برآورد کرده است.

4- ارسال پول نقد توسط کارگران مقیم خارج در سالهای 79/1978 حدود 4/1 میلیارد دلار، یعنی 20 درصد بیش از سال مالی 78/1977 بوده است. این روند سیر نزولی دارد و به نظر ما حدود 7 درصد افزایش خواهد داشت و با در نظر گرفتن 100 میلیون دلار ارز ارسالی حدود 6/1 میلیارد دلار خواهد شد. طبق برآورد ما دیگر ارقام نامریی (هزینه بیمه و حمل کالا، نرخ بهره، هزینه سفر، هزینه های دولتی و غیره)، حدود 560 میلیون دلار کسری به بار خواهد آورد و بالغ بر یک میلیارد دلار خواهد گردید. در این رابطه ما نیز با دولت پاکستان هم عقیده هستیم که کسری جاری 980 میلیون دلار در مقایسه با 2/1 میلیارد دلار کسری برآورد دولت می باشد.

5- ورود سرمایه در درازمدت (کمک و سرمایه های بخش خصوصی) حدود یک میلیارد دلار، و کمی پایین تر از برآورد 05/ 1 میلیارد دلاری دولت پاکستان خواهد بود. اختلاف موجود نیز مربوط به برآورد زیاده از حد دولت پاکستان در مورد واردات کمکی است. رهن وامهای درازمدت، از قبیل پازپرداخت وامهای نفتی صندوق بین المللی پول، 375 دلار در برآورد ما و دولت پاکستان است.

بنابراین برآورد ما در مورد سرمایه های درازمدت 542 میلیون دلار و در برآورد دولت پاکستان 577 میلیون دلار می باشد. با جمع بندی حساب سرمایه ای و جاری کسری موازینه حدود 438 میلیون دلار است، در حالی که موازنه پرداخت دولت پاکستان نسبت به سال گذشته حدود 285 میلیون دلار افزایش یافته است. دولت امیدوار است بتواند 460 میلیون دلار پول از طریق اعتبار عرضه کنندگی، وامهای بانکی حاصله از طریق اقدامات بانکهای خارجی و پاکستانی فراهم آورد. به نظر ما این مقدار پول فراهم نخواهد آمد و تنها حدود 400 میلیون گردآوری خواهد شد، که آن هم در رابطه با ناراحتیهای جامعه بانکداران نسبت به پاکستان بعید به نظر می رسد.

7- دولت پاکستان با امتیازات خاص برداشت می تواند از صندوق بین المللی پول 900 میلیون دلار دریافت دارد، ولی فکر نمی کنیم که دولت پاکستان بتواند شرایط مورد نیاز صندوق بین المللی پول را در انجام «تلاش معقول و منطقی» برای ثابت نگاهداشتن اقتصاد داخلی تأمین کند، و بنابراین این رقم را در

ص: 456

برآوردهای خود وارد ننموده ایم. با اضافه کردن موازنه اصلی، قراردادهای صندوق بین المللی پول، وامهای کوتاه مدت و قروض احتمالی (از ایران، انگلستان، سوئیس و غیره) برخلاف برآورد 294 میلیون دلاری دولت پاکستان طبق برآورد ما شکاف مالی فاقد منابع پولی، 219 میلیون دلار خواهد بود.

8- ما 200 میلیون دلار زکات عربستان سعودی را به علت عدم اطمینان مقامات دولت پاکستان در مورد دریافت آن در برآوردهای خود به حساب نیاورده ایم، ولی اگر 100 میلیون دلار آن در سپتامبر دریافت شود، شکاف مالی فاقد منابع پول به 119 میلیون دلار تقلیل خواهد یافت و اگر 100 میلیون دلار دیگر نیز در ماه ژوئن دریافت گردد، این شکاف فقط به 19 میلیون دلار تقلیل خواهد یافت. با اینوصف، ارز خارجی دولت پاکستان حتی قبل از دریافت 100 میلیون دلار ثانی به پایان خواهد رسید.

9- پیش نویس ما با پیش نویس صندوق بین المللی پول و پیش نویس دولت پاکستان مطابقت دارد.

اطلاعاتی دقیق تر سبب شده است که ما بتوانیم وامهای درازمدت و بهره و سرویس وامهای کوتاه مدت را در زیر خط موازنه اصلی قرار دهیم.

10- برآورد ما در مورد بازپرداخت به همراه برآوردمان در ماه مارس به منظور مقایسه در سه جدول آمده است.

الف - جدول موازنه پرداخت،

ب - حساب تجاری،

ج - منابع مالی کوتاه مدت. در ستون جداگانه جدیدترین برآورد وزرای دارایی را نیز وارد کرده ایم. توضیحات لازم در مورد هر جدول نیز داده شده است.به علت تجدیدنظر در مورد پیش نویس، تمام ارقام مربوط به پیش بینی «ماه مارس سفارت» مستقیماً با ارقام مرجع الف قابل مقایسه نخواهد بود.

جدول الف 1979 برآوردهای مربوط به موازنه پرداخت / سال مالی 80 (تمام ارقام به میلیون دلار آمریکا) برآورد سفارت در ماه مارس برآورد سفارت در ماه سپتامبر برآورد دولت پاکستان موازنه تجاری (جدول ب) خارجی به علاوه داخلی انتقال سرمایه های خصوصی غیره بهره (شامل نرخ بهره صندوق بین المللی پول) نامرئی موازنه حساب جاری سرمایه های بخش خصوصی سرمایه های بخش دولتی (پیشنهادی) غیرپروژه ای 1840 365 1400 120 300 588 985 52 985 (685) 300 2000 400 1600 120 300 1020 980 52 965 (685) 280 2250 400 1600 120 300 1020 1230 32 1020 (740) 280

ص: 457

وامهای محدود (اصلی) حساب مالی نفتی صندوق بین المللی پول حسابهای سرمایه ای درازمدت موازنه اصلی منبع تأمین:

صندوق بین المللی پول اختصاص به امتیازات ویژه برداشت برنامه ریزی دوباره وامها کوتاه مدت خاص (جدول ج) شکاف فاقد منابع مالی 400 59 587 407 50 63 0 294 400 75 542 438 34 63 122 219 400 75 577 655 90 34 63 172 294 جدول ب 1979 موازنه پرداخت حساب تجاری / سال مالی 80 (تمام ارقام به میلیون دلار آمریکا) سفارت مارس سفارت سپتامبر دولت پاکستان گندم روغن خوراکی کود شیمیایی نفت بخش عمومی بخش خصوصی بخش عمومی کل واردات پنبه خام نخ پارچه برنج غیره کل صادرات موازنه تجاری 160 220 170 700 1400 1000 3650 110 250 220 286 950 1810 1840 130 230 215 855 1400 1170 4000 115 240 220 400 985 2000 2000 132 247 219 854 1278 1470 4200 110 230 220 400 990 1950 2250

ص: 458

جدول ج 1979 برآورد موازنه پرداخت منابع مالی خالص / سال های 80 کوتاه مدت تمام ارقام به میلیون دلار آمریکا دولت پاکستان سفارت خالص کوتاه مدت قروض مهم (بازپرداخت) وام گندم سیتی بانک اعتبار عرضهکنندگی اعتبار مربوط به کود بانک عمران اسلامی منابع پول احتمالی سیتی بانک ICCD اعتبار مربوط به کود اعتبار عرضهکنندگی بانک عمران اسلامی بانکهای پاکستانی 172 285 55 136 80 15 485 100 100 100 53 40 65 122 286 55 136 80 15 408 75 75 100 53 40 65 14 توضیحات مربوط به واردات 0 میلیون تن گندم را با نرخ 174 دلار 14- توضیحات مربوط به واردات گندم: به علت وضع جاری محصول گندم دولت پاکستان 75/0 میلیون تن گندم را با نرخ 174 دلار برای هر تن به خارج صادر خواهد کرد، در حالی که گمان می کردیم این مقدار 1 میلیون تن با نرخ 160 دلار هر تن باشد.

روغن خوراکی: انتظار داریم که ارقام دولت پاکستان در رابطه با روغن خوراکی ثابت بوده و قیمت هر تن آن نیز 600 دلار باشد.

کود: واردات دولت پاکستان در زمینه کود مطابق با برآورد کمک دولت بوده و قیمتها کمی بیشتر خواهد شد یعنی 000/000/5 تن به قیمت تنی 230 دلار 000/200 تن کود نیتروفسفات به قیمت تنی 215 دلار، و 000/190 تن کود اوره به قیمت تنی 170 دلار وارد خواهد کرد. این ارقام خیلی دقیقتر از ارقام مورد استفاده در برآورد مارس (1 میلیون تن به قیمت هر تن 170 دلار) می باشد.

نفت بخش عمومی: ما برآوردهای دولت پاکستان را پذیرفته ایم.

واردات بخش خصوصی: صرفه جویی کلی ناشی از کمبود ارز خارجی، حدود 100 میلیون دلار از برآورد قبلی را از بین خواهد برد.

واردات بخش عمومی: گرچه ما برآورد قبلی خود را کمی بالا برده ایم لیکن کند شدن و کاهش یافتن

ص: 459

پروژه های عمران واردات این گونه ای را کمتر از برآورد دولت پاکستان نشان خواهد داد.

15- توضیحات مربوط به صادرات: پنبه خام: شواهد موجود که حاکی از خوب بودن محصول است نشانگر آن است که 000/800 جوال پنبه، به جای برآورد 000/600 جوال پیشین ما صادر خواهد شد، به قیمت حدود هر پوند 55/0 دلار، در صورتی که میزان برداشت بیش از 000/800 جوال باشد ما برآورد خود را نیز بعدا تغییر خواهیم داد.

نخ پنبه: برآورد زیاده از حد سال گذشته ارقام مربوط به آن را کاهش داده است.

برنج: قیمت برنج در فصل آخر سال 79/1978 بیشتر تقویت خواهد شد و میزان صادرات را به 340 میلیون دلار بالغ خواهد کرد.

غیره: تورم نیز نسبت به برآوردهای گذشته مان افزایش خواهد یافت.

16- توضیحات مربوط به مواد نامرئی: هزینه حمل کالا و بیمه: مانند برآورد قبلی است یعنی 10 درصد کل واردات را در بر می گیرد.

انتقال سرمایه بخش خصوصی: انتقال این سرمایه ها کاهش خواهد یافت و حدود 100 میلیون دلار خواهد بود.

بهره: ارقام ارائه شده توسط دولت در مقایسه با برآوردهای قبلی ما تغییر نکرده است.

دیگر موارد نامرئی: ما استنباط های خود را بر روند پنج ساله استوار کرده ایم. چون قبلاً از طریق کاربرد نادرست ارقام، رقم مربوط به دیگر موارد نامریی برابر با صفر بوده و حال آنکه پس از تجدید نظر مثبت و حدود 100 میلیون دلار می گردد.

17- توضیحات مربوط به حساب سرمایه: سرمایه های بخش دولتی: ارقام اخیر دولت پاکستان در مورد کمکهای غیر پروژه ای دقیقتر از ارقام آن در ماه مارس است. لیکن بهره برداری از کمکهای غیر پروژه ای دولت کمتر از پیش خواهد بود.

تأسیسات نفتی صندوق بین المللی پول: رقم ماه مارس به دلار تبدیل نشده است.

امتیازات ویژه برداشت: دولت پاکستان اختصاص یافته های جدید را دریافت خواهد کرد.

وامهای کمکی: تنها وامهای کمکی قطعی را در برآوردها به حساب آورده ایم.هومل