وضعیت «مرد خای گازیت»

وضعیت کنونی «مرد خای گازیت»

سند شماره (5)

تاریخ: 23 ژانویه 1967 - 3 بهمن 1345

خیلی محرمانه

صورت مذاکرات، سفارت آمریکا، تل آویو

شرکت کنندگان: آقای مرد خای گازیت، دستیار دبیر کل وزارت امور خارجه اچ. اچ. شک هاوس، از سفارت آمریکا در تل آویو

موضوع: وضعیت کنونی مرد خای گازیت

در سر میز نهار در هجدهم ژانویه مرد خای گازیت سر حال و آسوده خاطر بود. از او پرسیدم که آیا کارش زیاد است. او گفت نه، نه برای کار خاص. او سرپرست دو یا سه گروه ضربت در وزارتخانه می باشد و در واقع یکی از گروههای ضربت وی صبح زود همان روز کار خود را تمام شده اعلام کرده بود. علی رغم کنجکاویهای من، گازیت درباره کارهایی که گروههای ضربت او انجام می دهند، چیزی به من نمی گوید. او گفت که در رابطه با کار گروه ضربتش در هفته تقریبا یک بار جلسه دارد و البته مقداری وقت نیز در رابطه با آماده سازی زمینه جلسات و از بین بردن آثار بعد از آن صرف می شود. این روزها او سخنرانیهای عمومی زیادی ایراد می کند، ولی ادامه می دهد که در خلال هفته های آینده در حدود پانزده سخنرانی برای حضار موشاو، دانشکده ملی جنگ اسرائیل و غیره و غیره دارد. او گفت که یکی از نطقهای آینده در مورد ایالات متحده و خاورمیانه خواهد بود. متن مهم او، نطق یوالکیس جانسون در ژانویه 1964 بود. در سخنرانی اش همچنین به مقداری از گفته های آقای دالس در اواسط 1950 برای نشان دادن اینکه ایالات متحده تا سال 1964 چه مقدار به اهداف خود نائل شده، استناد خواهد کرد.

اگر چه گازیت کلاً در رابطه با اینکه چه کار می کند، اطلاعات زیادی در اختیار من نگذاشت، لیکن در مراحل گفتگو آشکار شد که او هنوز خیلی علاقه مند و بسیار مطلع در رابطه با مسائلی که با ایران، عربستان سعودی و شاخ آفریقا سر و کار دارد می باشد.

او به ویژه در بحث بر سر مسائل اسرائیل و اعراب بیزار و بی علاقه به نظر می رسید.

من گفتگویی را که ما دو سال پیش در واشنگتن داشتیم، یادآوری نمودم زمانی که با او، درباره اینکه چه کار باید کرد تا اسرائیل در خاورمیانه بیشتر مورد قبول واقع شود. او پیشنهاد کرده بود که می بایستی برای افزایش آمد و شدهای عادی از طریق مندتل بوئم گیت راههایی یافته شود. او پیشنهاد نموده بود که دولت ایالات متحده می بایستی به دنبال هر نوع فرصتی باشد تا عبور از گیت (دروازه) به وسیله کارمندان دولت ایالات متحده را برای مقاصد اداری و غیر اداری افزایش بدهد. من گفتم که او دوست دارد بداند که اخیرا شرایط مسافرت از این گیت (دروازه) برای افراد و کارمندان سر کنسولگری به وسیله اسرائیل بسیار محدود و سخت شده است، لیکن اردن در این باره مخالفتی نورزیده است.

پاسخ گازیت رک نبود. او به عنوان یک پیشنهاد کلی اظهار داشت که دولتین می بایستی هدف خود را تعیین کنند و ببینند که به دنبال چه چیزی هستند و سپس با برنامه های بسیار دقیق برای نیل به مقاصد خود حرکت را آغاز کنند. او گفت که اسرائیل، بدون شک، دولت اسرائیل در برخورد با مسائل اعراب و اسرائیل از این دستورالعمل پیروی نمی کند. او گفت به طور مثال مسئله عبور دیپلماتها و جهانگردان در راش هانیکرا را در نظر بگیریم، به نظر وی اسرائیل حاضر بوده است به هر کاری دست بزند تا راش هانیکرا را همچنان که متدتل بوئم باز شده بود باز کند.

لیکن ظاهرا از این تصمیم خوشش نیامد و سعی کرد مسئله را به طریق مؤثرتری حل نماید. او در حالی که یک روحیه فلسفی پیدا کرده بود، گفت که معتقد است که بوروکراسی آفت موجودیت جهانی امروزی است. آقای آبان ممکن است که در اصل خیلی خوب با او موافقت کند، اما به مرحله عمل در آوردن افکار جدید از طریق بوروکراسی غیر ممکن می شود.

گازیت گفت که تکلیف هزینه کاری که راکفر قرار بود در رابطه با نوشتن کتابی در مورد «اسرائیل و قدرتهای بزرگ» به او بدهد، هنوز نامعلوم است. مقدار جایزه هزینه کار که 14000 دلار بود کفاف هزینه و مخارج دو ساله لازم برای چنین کاری را نمی داد. او هیچ توضیحی نداد که دو سال بر کناری از دولت اسرائیل چه مشکلاتی را برای او موجب خواهد شد. بعضی از مطالب متنوع اضافی از گفتگو:

(الف) اسرائیل بیشتر از هر کشور دیگری در ایران (40) متخصص دارد.

(ب) رفتار ترکها ناامید کننده بود. گازیت بیانیه وزارت خارجه را در حضور پارلمان ترکیه تذکر داد که

ص: 438

در آن آمده است، در صورت بروز یک درگیری در خاورمیانه همچون سال 1958، ترکها اجازه نخواهند داد که آمریکا از پایگاهش در آدانا برای شرکت دادن ارتش ایالات متحده در منطقه استفاده کند. علاوه بر این ترکها در حالی که وزیر خارجه شان در حال شروع دیدار خود از مصر بوده با اسرائیلیها مشورت نمودند:

به طوری که ارائه نظرات اسرائیل به ترکها در آن موقع مناسب نبود.

(ج) گازیت با یک خنده موذیانه گفت که او فکر می کند وقت آن رسیده بود که اسرائیلیها به سوریها درس عبرتی بدهند: آنها در واقع باید یک ضربه خوب به سوریها بزنند. من به گازیت گفتم که او خوب می داند چطور ما با این چیزها به عنوان یک مسئله اساسی برخورد می کنیم. در این رابطه این احتمال وجود داشت که رژیم غیر منطقی سوریه با تحریک خصومت و کینه ها عکس العمل نشان بدهد. در حالی که ضربه های قبلی اسرائیل به سوریها درسی نداده بود، چه طور ممکن است ضربه های جدید چنین درسی بدهد؟ به علاوه در حال حاضر مقداری امیدواری وجود دارد که با فرا رسیدن اجلاس ویژه اسمک از این هیجان کاسته شود. در نظر من برای آن چیزی که گازیت پیشنهاد کرده بود، کلاً وقت مناسبی نبود و من از اینکه گازیت از تمامی مردم بیشتر این طور فکر می کرد تعجب نمودم. گازیت اصرار داشت که اقدام نیرومند نظامی تنها راهی است که قادر است سوریها را از هم بپاشد. همچنان که، توافق کردیم او با خنده به من متذکر شد که نظرش را به عنوان نظرات وزارت امور خارجه (اسرائیل) گزارش کنم. من به او گفتم خونسرد باش، در مورد ضربه هایی که نیروی دفاعی اسرائیل وارد می کند، به قدر کافی شنیده ام.

تفسیر: گازیت تنها مقام بلند پایه وزارت امور خارجه (اسرائیل) است که ما شنیده ایم درباره این موضوع با لحن کاملاً تهاجمی در تشنج فعلی اظهار نظر می کند. اینکه او دوباره این کار را بکند... اگر مورد نیاز بود ... احتمال نشان دیگری از نگرانیهای بی دلیل او از مؤسسه وزارت امور خارجه می باشد.

صحبت هایمان شامل آوارگان و شاخ آفریقا نیز گردید، که در جای دیگری ثبت شد. این گفتگو چیزی را که ما از دیگر منابع شنیده بودیم، مبنی بر اینکه گازیت تقریبا در وزارتخانه بیکار است و نفوذ خویش را از دست می دهد، مورد تأیید قرار داد. تحقیقات احتیاط آمیز مانع از دادن هر گونه اطلاعی به ما در رابطه با اینکه چه اتفاقی بعد می افتد شده است.سیاسی: اچ. اچ شک هاوس