وضعیت سیاسی پاکستان

سند شماره (77)

تاریخ: 25 مهرماه 1358- 17 اکتبر 79

خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی.سی.به: سفارت آمریکا در امان - فوری

موضوع: جلسه کنفرانس مطبوعاتی وزرای امور خارجه - 25 مهرماه

س. آیا در مورد تأخیر انتخابات و سرکوب احزاب، اتحادیه ها و مطبوعات سیاسی توسط رهبریت پاکستان نظری دارید؟ ج. آمریکا در موارد مختلف اظهار داشته که ما امیدواریم که انتخابات دموکراتیک هرچه زودتر برگزار شود و یک حکومت غیر نظامی بر این کشور حاکم گردد. به همین علت از اینکه ژنرال ضیاء انتخابات را برای مدت نامعلومی به تعویق انداخته و فعالیتهای سیاسی را تحت کنترل نظامی درآورده نگران هستیم.

پاکستانیها نیز از این موضوع به خوبی آگاه هستند. ما این موضوع را به آنها گوشزد کرده ایم.

س. در کجا؟ در حین گفتگوهای دیروز؟

ص: 475

ج. بگذارید بگویم که این موضوع را فقط به آنها گوشزد کرده ایم. اضافه می کنم که کاردار ما در پاکستان نیز نقطه نظرهای ما را به سمع دولت آن کشور رسانیده است.

س. آیا این موضوع بر تقاضاهای تسلیحاتی و یا دیگر تقاضاهای آن کشور نیز تأثیر خواهد بخشید؟ ج. خیر، همان طور که می دانید آمریکا هیچ گونه کمک جدید عمرانی در اختیار پاکستان قرار نداده است، نمی خواهم پیرامون موارد مطروحه صحبت کنم، چون اصلاحیه سیمینگتون را از فروردین گذشته به مرحله اجرا گذارده ایم. ما هنوز هم برای مردمان گرسنه مواد خوراکی ارسال می داریم. با کمال صراحت می گویم که این کار را ادامه خواهیم داد.

در رابطه با کمکهای نظامی گمان نمی کنم که چیزی به پاکستان ارائه شود.

س. آیا این کار نوعی دخالت در امور داخلی یک کشور بیگانه به حساب نمی آید؟ ج. خیر. چون پاکستان نیز همواره با چند کشور دیگر اسنادی را امضاء کرده است، می توان گفت از جمله مسئولیتهای ما اظهارنظر در این امور است.

س. در مورد این گفتگوها که گویا امروز به پایان خواهد رسید، آیا...

ج. درست است جیم این گفتگوها امروز بپایان می رسد.

س. دیروز به ما گفته شد که ملاحظات امنیتی پاکستان مورد بحث قرار گرفته است. آیا این ملاحظات شامل درخواست کمک نظامی از آمریکا نیز بوده است؟ ج. اجازه دهید بگویم در رابطه با نتایج این ملاقاتها مطلب دیگری ندارم که بگویم و نمی خواهم مطالب مندرج در گفتگوها را برای شما بازگو نمایم. شاید بعدها و یا در پایان این ملاقاتها در بعد از ظهر امروز این کار را انجام دهم.

س. آیا تصمیم دولت پاکستان در رابطه با برقراری حکومت نظامی بر تصمیمات آمریکا در زمینه ملاحظات امنیتی تأثیر خواهد بخشید؟ ج. نمی توانم در مورد مسئله ای که از وقوع آن اطمینان ندارم، اظهارنظر نمایم. یعنی تقاضای خاصی مطرح نشده است؟ سؤال خوبی است، ولی بهتر است پس از پایان ملاقاتها مطرح گردد، تا بتوانیم به نتایجی دست پیدا کنیم. در این مورد در حال حاضر نمی توانم مطلبی ارائه دهم.

س. آیا شما می خواهید بگویید که استدلال دولت پاکستان را در مورد ادامه حکومت نظامی و تعویق انتخابات قبول ندارید؟ ج. خیر، نمی خواهم در مورد منطق نهفته در مسئله تعویق سخن بگویم، موضوع مشخص است.

س. آیا شواهدی در دست دارید که بر طبق آنها بتوان گفت کار نیروگاه هسته ای پاکستان اخیرا متوقف شده است چون ما در مطبوعات این طور گفته ایم؟ ج. در این باره اطلاعی ندارم. خیر.

س. آیا چین به خاطر پاکستان و در مورد تقاضای کمک نظامی آن کشور میانجیگری کرده است؟ ج. در مورد گفتگوهای دیپلماتیکمان نمی توانم چیزی بگویم.

س. شما در اطراف پاسخهای خود چهارچوبی قرار می دهید و می گویید که نمی توانید در مورد منطق اقدام پاکستان حرفی بزنید. عکس العمل آمریکا نیز قطعا دارای پارامترهایی می باشد، بنابراین بگویید در رابطه با آنچه در پاکستان رخ می دهد عکس العمل آمریکا چه بوده است؟

ص: 476

ج. پارامترهای مورد نظر همان چیزهایی است که گفته ام. باز هم تکرار می کنم، از زمان تصرف حکومت پاکستان توسط نظامیان ما امیدوار بوده ایم، که در کشور حکومتی دموکراتیک به سرعت روی کار آید. واضح است که تعویق تاریخ انتخابات و تحمیل مجدد حکومت نظامی و سرکوب احزاب سیاسی برای ما کاملاً غیرمنتظره بوده است.

س. آیا معنی آن این است که بنا به اعتقاد دولت آمریکا اوضاع پاکستان منجر به پیدایش یک حکومت دموکراتیک خواهد شد؟ ج. معنی آن این است که دولت آمریکا شدیداً نگران اعلام این مطلب است. معنی آن این است.

س. آیا می توانید بگویید که تأثیر این رویداد و عکس العمل شما بر مذاکرات جاری چگونه بوده است؟ ج. خیر. نمی خواهم در این مورد چیزی بگویم. مذاکرات هنوز ادامه دارد. قرار است امروز بعد از ظهر نیز جلساتی تشکیل شود.

س. آیا جو موجود به نحوی تغییر کرده است؟ ج. من در مذاکرات شرکت نداشته ام ولی می توانم آن را برای شما توصیف کنم. مذاکرات کاملاً عمیق بوده است.

س. آیا مذاکرات بیش از این به طول خواهد انجامید؟ ج. خیر.

س. امروز شنیدم که قرار بود مذاکرات امروز صبح خاتمه یابد.

ج. خیر. تا آنجایی که من می دانم برنامه شامل ملاقات با وزیر در بعد از ظهر امروز نیز بوده است.

س. شنیده ام که وزیر امور خارجه وارن کریستوفر و نیوسام امروز صبح ملاقاتی خارج از برنامه با شاهی داشته اند.

ج. این ملاقات نیز در ادامه گفتگو با او بوده است.

س. ولی در برنامه وزیر خارجه ذکری از آن به میان نیامده.

ج. درست است، ولی بسیاری از مطالب در برنامه ذکر نمی شود. مذاکرات با او پیوسته ادامه داشته است.

س. می دانیم که طبق گزارش علی بوتو، کیسینجر به وی گفته بود که اگر طرحهای هسته ای صلح آمیز را رها کند، مقادیر زیادی تسلیحات مرسوم به وی خواهد فروخت. علی بوتو با این پیشنهاد توافق نکرد و همه از پیامدهای آن نیز باخبر هستیم. چندی پیش از کمیته ویژه ژوارد سی. اسمیت گزارشی در مورد نحوه برخورد با نیروگاههای هسته ای پاکستان دریافت نمودیم. یعنی آنها هم حاضر شده بودند، در همین رابطه پیشنهاد مشابهی را مطرح سازند. البته این سؤال با گفتگوهای کنونی ارتباطی ندارد ولی می توانید بگویید که این امر یکی از موارد گفتگو توسط کمیته ویژه بوده است؟ آیا در این مورد می توانید چیزی بگویید؟ ج. من آن گزارش را تأیید یا تکذیب نمی کنم، چون هدف اظهارنظر پیرامون آن نیست.

س. چرا در رابطه با نیروی صحرای سینا تعللی پدید آمده؟ در آنجا چه می گذرد؟ ج. تعللی پدید آمده؟ س. ما فکر کردیم که اورون و ونس حدود یک هفته قبل می بایست ملاقات کرده باشند، ولی بولتن

ص: 477

برنامه های شما چیزی در این مورد نشان نمی دهد.

ج. فکر نمی کنم که در این مورد مشکلی وجود داشته باشد.

س. در مورد فروش سلاح به مراکش می توانید چیزی بگویید؟ ج. خیر.

س. یزدی وزیر خارجه ایران گفت که شرایط موجود در رابطه تسلیحاتی آمریکا غیر قابل قبول بوده و تهدید کرده است که از نفت به عنوان یک سلاح استفاده خواهد شد، آیا در این مورد نظری دارید؟ ج. خیر. گزارشی دیده ام که براساس آن سفیر اشتراوس در اواخر ماه جاری به لندن خواهد رفت، تا با نخست وزیر خلیل ملاقات نماید. هنوز معلوم نیست که اسرائیلیها نیز در این ملاقات حضور داشته باشند، در حالی که گویا قرار است پیشرفت مذاکرات خودمختاری پس از شش ماه مورد بررسی قرار گیرد.

س. آیا در این مورد نظری دارید؟ ج. فقط می توانم بگویم که دلیلی برای مخالفت با آن نمی بینم.

س. آیا این ملاقات چندجانبه است؟ آیا اسرائیلی ها هم در آن شرکت خواهند نمود؟ ج. فکر می کنم بهتر باشد که بعدا در این مورد گفتگو کنیم.

س. آقای اشتراوس امروز صبح این موضوع را در برنامه کار خود قرار داده است؟ ج. اگر این طور است آن را به یاد خواهم سپرد ولی می گویم که سه طرف مورد نظر در هفته آتی ملاقات خواهند کرد، آنها فقط به بررسی وضع موجود خواهند پرداخت. این ملاقات چندان مهم نیست و نمی خواهند که پیرامون آن سر و صدایی برپا شود. به هرحال این مقدمات در لندن صورت خواهد گرفت چون نخست وزیر خلیل قبلاً ترتیب ورود خود به این نقطه را داده بود.

س. شرکت کنندگان دیگر چه کسانی هستند؟ ج. شرکت کنندگان معمول در این سطوح.

س. منظور این است که از طرف اسرائیل دایان شرکت خواهد کرد؟ ج. بستگی دارد. این تداوم مذاکرات خودمختاری است بنابراین آقای بورگ حتما شرکت خواهد کرد.

س. آقای بورگ؟ ج. بلی دکتر بورگ.

س. بنا به گزارش رسیده از امان تالکوت سیلیه سفیر آمریکا در دمشق به مدت 45 دقیقه با یکی از چهره های مهم ساف یعنی محمود عباس گفتگو داشته. می توانید این گزارش را تأیید کنید؟ ج. این ملاقات در چه زمانی صورت گرفته است؟ س. در حین سفر جسی جکسون به سوریه.

ج. چند هفته پیش؟ س. تقریباً حدود دو هفته پیش.

ج. او دریافت که چنین شخصی حضور دارد. او با آن شخص به مدت 45 دقیقه گفتگو نکرده است. این موضوع از قبل طرح ریزی شده بود و یکی دو نشریه نیز پیرامون آن تبلیغاتی به راه انداختند. ولی گفتگویی صورت نگرفت و تماس نیز جنبه رسمی نداشت. حتی قرار نبود که به طور غیر رسمی نیز صورت بگیرد.

س. متشکرم.ونس