وضعیت روابط افغانستان و پاکستان

سند شماره (38)

تاریخ: 17 تیر 1358 - 8 ژوئیه 79

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی. - با اولویت

موضوع: (سری) اظهار نظر مقامات وزارت خارجه در مورد سفردوست ( شاه محمددوست -م) و روابط افغانستان و پاکستان

1- (سری) تمام متن: اطلاعات کشور بیگانه حفاظت شود.

2- مقامات سفارت در هفتم ژوئیه فرصتی داشتند تا درباره سفر هفته گذشته محمد دوست، معاون وزیر خارجه افغانستان به پاکستان و ملاقات وی با امیر عثمان دبیر کل امور افغانستان، ایران و ترکیه که در گفتگوها شرکت داشت بحث و تبادل نظر نمایند. صحنه گفتگو ضیافت شامی بود که وسیله کاردار در رابطه با پرفسور ویلیام گریفیت استاد دانشگاه فلتچر ترتیب داده شده بود.

3- عثمان گفت که دولت پاکستان در رابطه با سفر دوست توقعهای بسیاری نداشت و به همین دلیل از نتایج معتدل حاصله از این ملاقات چندان ناراحت نیست. دوست یک مقام حرفه ای بود و یکی از چهره های انقلابی نمی باشد. گفتگوها صمیمانه و عاری از مشاجرات لفظی بود و با تأکید بر مسائل ناشی از فرار 100000 پناهنده افغانی به پاکستان، نوعی تبادل نظر را شامل می گردید. مهمترین انتقادی که دوست در رابطه با متهم ساختن پاکستان به مداخله در امور افغانستان مطرح کرد اشاره کلی تحت عنوان «مداخله خارجی» بود.

4- عثمان گفت که گفتگوهای بین دوست و وزیر خارجه شهنواز راه را برای «ادامه مذاکرات» بین مقامات عالیرتبه «هموار» کرده است. وی به دعوت مشاور وزارت خارجه آقاشاهی (که هم اکنون در رباط به سر می برد) برای سفر به کابل و تکرار دعوت از سوی تره کی برای سفر رئیس جمهور ضیاءالحق به افغانستان اشاره کرد. عثمان گفت که امکان دارد آقاشاهی قبل از ماه رمضان به کابل سفر کند، لیکن وی گفت که در مورد زمان دقیق این سفر با مشاور وزارت امور خارجه صحبت نشده است.

5- مسئله اصلی مورد بحث در اسلام آباد، پناهندگان افغانی بود که دوست از آنها در پاکستان با عنوان «فراری» یاد کرده است. فرستاده افغانی سؤال کرده است که چرا دولت پاکستان قادر به کنترل تبعیدشدگان نیست تا آنها نتوانند علیه جمهوری دموکراتیک افغانستان تبلیغات به راه بیندازند و یا در حمایت از شورشیان وارد افغانستان شوند؟ با استفاده از استدلالهای جاری، دولت پاکستان به تکالیف مسلمانان در ارائه کمکهای بشردوستانه به پناهندگان و مشکلات موجود دولت پاکستان در بستن مرزها برای جلوگیری ازترک افغانستان و ورود آنها به مناطق قبیله ای این سوی مرز اشاره کرد. وزیر امور خارجه این اتهام را که دولت پاکستان تسلیحات و آموزش در اختیار پناهندگان شورشیان قرار داده تکذیب کرد و گفت حاضر است به هر یک از افراد مورد نظر جمهوری دموکراتیک افغانستان اجازه دهد که از اردوگاههای آوارگان و مناطق این سوی مرز بازدید

ص: 408

به عمل آورد. پاسخ دوست به این پیشنهاد فاش نشده است.

6- دولت پاکستان جمهوری دموکراتیک افغانستان را مسئول مشکلات پناهندگان دانست. وزیر خارجه گفته بود که جمهوری دموکراتیک افغانستان آنچنان شرایطی را در افغانستان به وجود آورده که افغانها هزار هزار به کشور همجوار یعنی پاکستان می گریزند و بسیاری از آنها نیز دارای پیوندهای قبیله ای هستند و تنها دولت جمهوری دموکراتیک افغان است که می تواند شرایطی را فراهم آورد که موجب بازگشت پناهندگان و تبعیدشدگان به افغانستان گردد. اگر جمهوری دموکراتیک افغانستان بخواهد می تواند با کمک دولت پاکستان مرزها را مسدود نماید؛ گرچه مشکلات دولت جمهوری دموکراتیک افغانستان نیز با مشکلات دولت پاکستان یکسان خواهد بود.

7- وزیر خارجه به مشکلات مربوط به اذیت و آزار کارمندان سفارت پاکستان توسط جمهوری دموکراتیک افغانستان و حملات تبلیغاتی آن علیه پاکستان اشاره کرد و گفت که هر دو طرف می توانند به این بازیها ادامه دهند. دولت پاکستان مخصوصا توجه افغانها را به قرارداد 1976 که بین دو کشور جهت از بین رفتن تبلیغات خصمانه منعقد شده بود جلب نمود.

8- در مورد کارمندان سفارت، عثمان یادآور شد که شرایطی که تحت آن به سفارت دولت پاکستان در کابل اجازه داده شده که با کارمندان پاکستانی که طبق ادعای جمهوری دموکراتیک افغانستان خواستار پناهنده شدن در افغانستان هستند، مصاحبه کند کاملاً رضایت بخش نبوده است. دولت پاکستان به تلاشهای خود در زمینه آزادسازی کارمندی که بنا به گفته عثمان از قبیله پتان و احتمالاً ختاک اهل کوهات است ادامه خواهد داد. عثمان گفت علاوه بر این دیپلمات افغانی که به اینجا پناهنده شده است (مرجع ج) یک نفر دیگر نیز در راه است که به خاطر سفر دوست و امید آزاد شدن کارمندان پاکستانی در کابل درباره آن تبلیغاتی صورت نگرفته است. وی اضافه کرد که مسئله پناهندگی در پاکستان واقعیت دارد و در رابطه با آدم رباییهای موجود در کابل صحنه سازی نشده است.

9- عثمان یادآور شد که تبلیغات ضدپاکستانی به محض توافق در مورد بازدید دوست از پاکستان کاهش یافت. و باید دید که پس از مراجعت دوست به کابل نیز این کاهش تبلیغات ادامه خواهد یافت یا خیر. (باید گفته شود که روزنامه اردوزبان جنگ در مقاله خود در 16 تیر عنوان کرده است که تبعیدشدگان افغانی سفرای خود را نزد پادشاه پیشین افغانستان یعنی ظاهر شاه فرستاده و از وی خواسته اند که فرماندهی تبعیدشدگان را در دست بگیرد.)

10- در پاسخ به سؤال گریفیث عثمان یادآور شد که جمهوری دموکراتیک افغانستان با مشکلات بسیار حادی رو به روست و مسکو اقدامات لازم را تا حد تعویض تره کی و یا ارسال نظامیان انجام خواهد داد تا منافع شوروی حفظ گردد (گرچه این اقدامات تا به حال مشکلات مالی و خونریزی های زیادی را از طرف مسکو به همراه داشته است). با این وصف وی خطری جدی را برای رژیم کابل پیش بینی نمی کند و معتقد است که شورش ادامه خواهد یافت و بسته به هوا، محصول، پول، وضع تسلیحاتی و فشارهای وارده از طرف جمهوری دموکراتیک افغانستان در شدت وحدت آن کاهش و افزایش پدید خواهد آمد.کینگ