ملی کردن مدارس خصوصی در ایران

سند شماره 328

محرمانه

17 سپتامبر 1979 - 26 شهریور 1358

از: سفارت آمریکا، تهران - 10140

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن -، فوری

مرجع: تهران 10114

موضوع: ملی کردن مدارس خصوصی در ایران

1- (محرمانه - تمام متن)

2- در 16 سپتامبر دولت موقت ایران اعلام کرد که تمام مدارس خصوصی ایران ملی

ص: 673

خواهند شد. طبق گزارش رادیو تهران، ملی کردن مدارس یک برنامه آزمایشی یک ساله خواهد بود که دولت امیدوار است که موفقیت آمیز بوده و دائمی شود.

3- طی یک ملاقات تشریفاتی با بنی اسدی معاون نخست وزیر در 17 سپتامبر، کاردار بحث کوتاهی درباره ملی کردن مدارس داشت. اسدی تحصیلکرده آمریکا و داماد نخست وزیر، بازرگان و معاون نخست وزیر در امور «همکاری» می باشد. اسدی گفت او پیشنهاد ملی کردن مدارس را به دولت قبل از انقلاب نیز کرده بود، ولی کاری صورت نگرفت. دولت این بار در مورد نظریاتش خیلی جدی است. ملی کردن مدارس شامل تمام مدارس خارجی منجمله ایران زمین خواهد شد.

4- اسدی گفت مدارس تازه ملی شده توسط کمیته مدرسه مرکب از دو معلم و دوتن از والدین بچه های مدرسه و یک نماینده منصوب از جانب وزارت آموزش و پرورش، اداره خواهد شد. دولت مخارج مدرسه را خواهد پرداخت و والدین هیچ پولی به مدرسه نخواهند داد.

5- نظریه: این رژیم، همانند رژیم قبلی، احساس می کند که باید «کاری» در مورد سیستم مدارس ابتدایی و دبیرستانی انجام دهد. این دولت به طور اخص خواستار تشکیل یک سیستم تساوی در مدارس است. اعلام های گذشته مانند این نوع که در آن دولت اعلام می کند که تحصیلات رایگان است و تمام مدارس خصوصی منحل خواهند شد، معمولاً چند هفته اوضاع نامنظمی را به دنبال دارد و تغییر سیستم از سیستم قبلی فقط به اسم است. ریشه ناتوانی دیرینه دولت برای انجام هرگونه اصلاحی در سیستم مدارس دو چیز است.

(الف) پیچیدگی مسایل در تعداد دانش آموزان، کمبود پرسنل و میزان سرمایه گذاری موردنیاز.

(ب) تمایل به مخلوط کردن بیانات و مقاصد با اعمال.

6- هر چند ممکن است ما توانایی های دولت را دست کم گرفته باشیم، ولی شک داریم که این قدم دولت با کم ترین تفکری درباره امکان پیگیری و عملی بودن آن انجام گرفته باشد. ملی کردن مدارس بدون شک به معنای کنترل بیشتر مدارس توسط دولت می باشد، ولی چقدر این عمل در مدارس غربی مانند ایران زمین اثر خواهد گذاشت، هنوز معلوم نیست. ما جریان را در هفته های آینده از نزدیک مورد بررسی قرار خواهیم داد.

لینگن