سیاست پولی و نفتی آمریکادر منطقه بعد از انقلاب ایران

سیاست پولی و نفتی، تأثیر بحران و موضعگیری آمریکا

سند شماره (27)

یادداشت مکالماتی

تاریخ: 24 بهمن ماه 1375

مکان: بانک مرکزی کویت، کویت

شرکت کنندگان: آقای حمزه عباس حسین، مدیر کل بانک مرکزی کویت، آقای کوینسی لامزدن، بخش اقتصادی سفارت آمریکا در کویت

موضوع: سیاست پولی و نفتی، تأثیر بحران و موضع گیری آمریکا

در مقام توضیح به حمزه عباس گفتم که پس از سه سال دوری از امور خلیج در سفر کنونی خود به کویت بیشتر نقش مستمع را دارم و بسیار خوشحال خواهم شد که نقطه نظرات وی را در مورد مسائل پولی و تأثیر بحران ایران بر منطقه خلیج بشنوم. وی در پاسخ گفت از اینکه در مقایسه با چند ماه قبل وضع دلار بهتر شده بسیار خوشحال است، وی گفت «هیچ یک از ما معتقد نیست که مشکلات را پشت سر گذاشته ایم، لیکن سیاستهای پولی شما از اعتبار بهتری برخوردار شده است» حمزه در ادامه گفت، تلاش آمریکا در ماههای آتی جهت کنترل تورم و موازنه پرداختهای خود بازگو کننده داستان خواهد بود. وی اضافه کرد «حفظ نیروی دلار به نفع ما در کویت است». حمزه عباس گفت بهمین دلیل در رابطه با قیمت نفت، کویت به طرز غیر مسئولانه عمل نخواهد کرد، لیکن ما نیز باید اعتراف کنیم، سیاستهای پولی چند ماه گذشته آمریکا برای کویت مشکلاتی را به وجود آورده است. وی گفت تا مدتی فکر می کرده است که آمریکا سیاست تبدیل ارز را با اوپک مرتبط ندانسته و از آن تنها به عنوان یک اسلحه تاکتیکی در تحریک اقتصاد آلمان و ژاپن بهره برداری می نموده است. لیکن سقوط ارزش دلار مشکلات سیاسی و اقتصادی شدیدی را بر سر راه اوپک قرار داد. وی گفت، حتی عربستان سعودی نیز قادر نبود از ثبات قیمتها حمایت کند، چون در مقایسه با واردات ناشی از جهان صنعتی ارزش نفت سیر نزولی را در پیش گرفته بود. این معما این است که ما می دانیم افزایش قیمت نفت به دلار فشار وارد خواهد کرد و از قدرت خرید و ارزش سرمایه گذاریهای مان نیز خواهد کاست. ولی هنگامی که دولت آمریکا اجازه می دهد ارزش دلار پایین بیاید، ما نمی توانیم شاهد سقوط ارزش مهمترین معیارهای خود باشیم. «ما مجبور شده ایم توازن لازم را به وجود آوریم.» حمزه عباس ادامه داد در مقایسه با دیگر شاخصهای اقتصادی قیمت حقیقی نفت خام اوپک هنوز هم بسیار پایین است. برنامه قیمت گذاری ابوظبی از نظر وی «بسیار محافظه کارانه است.» با فشار وارده از طرف بحران ایران بر بازار جهان، روشن است که شرکتهای نفتی می توانند در نتیجه قراردادهای ارزان خود با کشورهای تولید کننده منافع سرشاری را به جیبهای خود سرازیر سازند. حمزه گفت به همین دلیل برای جبران این وضع در بازار قیمتهای نفتی قدری افزایش پیدا خواهند کرد. ما گفتیم که مقداری افزایش قیمت در حال حاضر خوب است و بهتر است از جهش ناگهانی قیمت که می تواند موجب اغتشاش و بحران در بازار بین المللی پولی بشود، جلوگیری به عمل آید.

حمزه عباس در رابطه با بحران ایران با خونسردی تمام صحبت کرد. (گفتگوی ما یک روز قبل از حمله

ص: 754

به سفارت آمریکا در تهران صورت گرفته بود.) وی گفت بحران ایران آنچنان جو ناراحت کننده ای را در منطقه پدید آورده که اکثر مردم قادر به ارائه یک تحلیل روشن و منطقی نیستند. مع ذالک حمزه گفت بهتر است آینده نگری بیشتری داشته باشیم و تا حد امکان از اوضاع کنونی حقایق بیشتری را استخراج کنیم.

وی اصرار داشت که علی رغم اشتیاق انقلابی ایران خمینی بالاخره پی خواهد برد که لازم است چرخ اقتصاد کشور به راه افتد و این بدان معنی است که در نهایت او باید با آمریکا به توافق برسد. وی گفت یک مطلب کاملاً روشن است و آن اینکه خمینی چپ گرا نیست. با این وصف آمریکا، باید راهی برای همکاری اقتصادی با ایران پیدا کند. آمریکا باید تا حد امکان جنبه سیاسی نظامی اوضاع را تشدید ننماید. وی گفت «با پیشنهادات اقتصادی به آنها نزدیک شوید» چون نزدیک شدن به آنها از طریق عقاید سیاسی بسیار دشوارتر است.

حمزه عباس گفت که کشورهای عربی نیز باید به فکر ایجاد یک رابطه جدید با ایران باشند. وی گفت اگر خمینی بر سر قدرت باقی بماند، ظاهرا برخلاف شاه به جهان عرب نزدیکتر خواهد شد. حمزه گفت، تمام مواضع اتخاذ شده در رابطه با سیاست خارجی توسط خمینی و یارانش نشانگر این واقعیت است که آنها می خواهند با همسایگان عرب خود رابطه نزدیک تری را برقرار سازند. وی از اعلام حمایت از فلسطینیها، محکوم نمودن نقش شاه به عنوان پاسدار حریم خلیج، و احتمال بازگشت جزایر ابوموسی و تنب به اعراب در این زمینه یاد کرد. وی در ادامه گفت، حتی با این وصف، تأثیر انقلاب ایران سبب شده است که دولتهای کشورهای عربی دائما و به طور پیوسته اوضاع سیاسی داخلی خود را زیر نظر داشته باشند. در خاتمه گفت، در کویت خانواده حاکم بسیار محبوب است و اکثریت مردم کویتی و غیر کویتی کشور ثروتمند و مرفه هستند. وی گفت مصر تنها کشور عربی است که اوضاع داخلی آن مشابه ایران است و «مصر مهمترین کشوری است که پس از ایران دچار انقلاب اسلامی خواهد گردید».