شیوه نامه ارتباط با دولت انقلابی ایران

وزارت امور خارجه

سری

اوت 1976 - مرداد و شهریور 1355

دفتر بازرسی کل، سرویس خارجی

گزارش بازرسی در مورد نحوه ارتباط با ایران

دوم - مدیریت ••• 15 جدول

1- لیست کلیه منابع پیشنهادی جدول

2- خلاصه تغییرات پیشنهادی مربوط به پستها جدول

3- منابع دولتی آمریکا در ایران............

سوم - خلاصه پیشنهادات اصلی............

یادداشتهای بازرسان (جداگانه ارائه می شود)

شماره یادداشت

1- ••• دستورالعمل دفتر (بازرسی)

2- ••• مدیریت سفارتخانه

3- ••• امور سیاسی

4- ••• امور بازرگانی - اقتصادی

5 - ••• امور کنسولی

6- ••• امور فرهنگی

امور اداری ••• شماره یادداشت

الف - عملیات اداری ••• a1 - 7

ب - عملیات پرسنلی ••• b1- 7

ج - عملیات بودجه و مالی ••• c1 - 7

د - ارتباطات و بایگانی ••• d1 - 7

ه - عملیات خدمات عمومی ••• e1 - 7

و - املاک ••• f1 - 7

ز - امور امنیتی ••• g1 - 7

سیستم ارزیابی پرسنل ••• 8

کنسولگریهای مربوطه کنسولگری اصفهان ••• 1 - 9

کنسولگری شیراز ••• 2 - 9

کنسولگری تبریز ••• 3 - 9

سازمانهای دیگر

معاونت نظامی و سایر فعالیتهای وزارت دفاع آمریکا در ایران ••• a1 - 10

اداره اطلاعات آمریکا ••• b 1 - 10

برنامه کنترل مواد مخدر سفارت ••• c 1 - 10

سایر فعالیتها

الف - انجمن کارمندان آمریکایی ••• a 1 - 11

ب - مدارس ••• b 1 - 11

لیست کنترل پیشنهادات (جداگانه در دسترس می باشد.)

ص: 228

طبقه بندی نشده

نحوه روابط با ایران

فهرست مقامات اصلی

سفارت در تهران

سفیر کبیر ریچارد م. هلمز

وزیر مختار جک سی. میکلوس

رؤسای قسمتها

اداری راجر ا. پرونچر

کنسول وارد ل. کرینستنسن

اقتصادی/بازرگانی راجر سی. بروین، دیوید ای. وستلی

سیاسی هاتورن ک. میلز

سیاسی/نظامی هنری پرشت علمی آلبرت س. چپمن

مؤسسات دیگر:

وزارت دفاع:

نماینده وزارت دفاع ایک فون ماربد

رئیس اداره مستشاری سرلشکر کنث پ. میلز

وابسته نظامی سرهنگ فرانک ب. مک کنزی (از نیروی هوایی آمریکا)

کشاورزی پل ج. فری

مواد مخدر جک ل. گرین

اداره اطلاعات آمریکا جودن وینکلر

کنسولگریها

اصفهان ژنرال ب. مارشال

شیراز مایکل ر. آریتی

تبریز رونالد آی. نیومان

محرمانه

آمریکا نیز در ایران دارد. ایران محل وسایل اطلاعاتی آمریکاست که با فایده بی همتایی که دارد، در هیچ مکان دیگری قابل تقلید نیست. بالاخره ایران و آمریکا علائق مشابه در گسترش صلح و استقلال منطقه خلیج فارس دارند و این ایران است که این علائق را در تماسهایش با سایر کشورهای خاورمیانه و آسیای جنوبی به پیش می برد.

همچنین ایالات متحده، به دلایلی که برای مدتهای مدید معتبر خواهد بود، اهمیت قابل توجهی برای ایران دارد. ایالات متحده تنها قدرت غربی است که قادر است تجاوز احتمالی شوروی را در خاورمیانه دفع کند. ایالات متحده آمریکا در حال حاضر و نیز به طور بالقوه در آینده، منبع وسائل پیشرفته و تکنولوژی است که ایران برای تبدیل منابع طبیعی در حال تخلیه اش - نفت - به صورت سرمایه انسانی با دوام احتیاج دارد: یعنی کارگر ماهر و نخبگان تحصیلکرده.

این خوشوقتی برای ایران و آمریکا وجود دارد که روابط میان دو کشور بسیار حسنه است. ایران به ایالات متحده امتیاز پرواز اضافی، تسهیلات اساسی اطلاعات نظامی، و دستیابی به بازارها و نفت خود را می دهد. آمریکا هم برای ایران، مواد غذایی و سیستمهای سلاحهای پیشرفته، اطلاعات و تکنولوژی می فرستد. (به وسیله آموزش حدود 25000 دانشجو در آمریکا و اعزام پرسنل نظامی و غیر نظامی آمریکایی به ایران تا به هزینه ایران یک طیف وسیع از مساعدت فنی به عمل آورد).

مواد اصلی این ضیافت متنوع، همانا روابط متقابل در این مبادله است: قیمتهای نفت و مواد نفتی ایران در یک طرف و هزینه های ایران برای اخذ کالا و خدمات نظامی و غیر نظامی از آمریکا در طرف دیگر.

دولت ایران نفوذ تعیین کننده را در این مبادله دارد. این کشور (در مشورت با دیگر اعضای کشورهای صادرکننده نفت) قیمت نفت را معین می کند و نقش اصلی در تعیین اینکه درآمد حاصل از فروش نفت چگونه مصرف شود را داراست. ریزش کالا و تکنیسینهای نظامی و غیر نظامی از آمریکا به ایران تقریبا به طور کامل به وسیله دولت ایران تأمین مالی می شود. این کشور از نظر مالی خیلی بیشتر از دولت آمریکا در رابطه دوجانبه ایران و آمریکا کمک می کند. آن کس که مزد نوازنده را می دهد اختیار آهنگ را دارد و خوشبختانه این آهنگ برای آمریکا عموما مطبوع است.

در مورد مسئله قیمت نفت، منافع مورد نظر ایران و آمریکا در تضاد با یکدیگر است. ایران نسبتا قیمت بالایی می خواهد تا بتواند حداکثر سود را در یک دوره نسبتا کوتاه (که تقریبا ده سال تخمین زده می شود) قبل از آنکه صدور نفتش بشدت افت نماید نصیب خود کند.

قیمتهایی که ایران خواهان است، همان قیمتهایی است که در اوپک مورد توافق قرار گرفته است و ایران مایل است - و حتی مشتاق است - هر چقدر که می تواند در سطح قیمتهای مورد موافقت بفروشد و صادرات خود را کاهش نداده است.

احتمال ندارد که آمریکا بتواند ایران را ترغیب به فروش نفت به بهای کمتر از قیمتهای اوپک نماید. نفع ایران (به عنوان یک تولید کننده نفت با ذخائر نسبتا محدود) ایجاب نمی کند که قیمتهای اوپک را کاهش دهد بلکه مایل به افزایش آنهاست و در همان حال می خواهد سهم خود را در بازار افزایش داده یا دست کم حفظ نماید، مذاکرات پایاپایی که دولت ایران با شرکتهای آمریکایی و سایر کشورها به عمل می آورد، احتمالاً معرف نوعی رقابت دور از قیمت علیه سایر عرضه کنندگان نفت می باشد، دلیلی ندارد که دولت آمریکا مخالف یا معترض به این نوع رقابت باشد. هر نوع رقابت میان صادرکنندگان برای آمریکا و سایر

ص: 230

واردکنندگان (نفت) مفید بوده و گرایش به تضعیف همبستگی اوپک به عنوان یک کارتل صادراتی دارد.

به علاوه، تمایل ایران به عنوان منبع قابل اعتمادی برای عرضه نفت (ولو به قیمتهای اوپک) باید مورد درک و تشویق واقع شود. ایران در تحریم نفتی اعراب شرکت نجست و آمریکا باید (مطابق آنچه توسط دولت اعلام شده است) به ایران و کشورهای عرضه کننده دیگری که در تحریم شرکت نکردند، امتیاز تعرفه ای را که ایالات متحده به کلیه کشورهای عقب افتاده یا به طور اعم می دهد ارائه نماید.

همان طور که شاه به درستی درک می کند، در طی زمان، منافع ایران و آمریکا در امور انرژی بی شباهت نیست. این هر دو کشور ناچار به صرفه جویی در مصرف نفت و گاز طبیعی برای سوخت خود بوده و باید تأسیسات جایگزین دیگری برای تولید انرژی بیابد. ایران و آمریکا در حال حاضر در جریان مذاکره قراردادی در مورد انرژی اتمی می باشند و ایران درصدد نصب یک نیروگاه هسته ای است. اگر آمریکا نمی خواهد که در این معامله تقریبا ده میلیارد دلاری به وسیله رقبای خارجی حذف شود، باید اولویت بسیار بالایی برای این مذاکرات قائل شود و اطمینان حاصل کند که سفارت ما در تهران به قدر کافی کارمند در این زمینه دارد که این مذاکرات را پشتیبانی و در مورد کلیه علاقه های ایران راجع به انرژی، علوم و تکنولوژی بحث کند.

توانایی ایران، از طریق اوپک، با تحمیل قیمتهای «مصنوعی» به مصرف کنندگان خارجی نفتش، این کشور را قادر می سازد که توسعه نظامی و غیرنظامی خود را از نظر مالی تأمین نموده و احتیاجی به کمک رسمی نداشته باشد. در مورد هزینه مبادلات خارجی، شاه خود شخصا اولویتها را تعیین می کند. او خواهان آخرین وسایل نظامی آمریکاست و آنها را به دست می آورد و به مستشاران و تکنیسینها و مربیان نظامی و غیر نظامی آمریکا پول می پردازد. همچنین دولت ایران جهت خرید تسهیلات و کمکهای فنی و آموزش در مورد بسیاری از زمینه های غیر نظامی قرارداد می بندد. ایالات متحده تأمین کننده مرجح در زمینه های نظامی و غیر نظامی (برای ایران) می باشد. محافل واشنگتن شدیدا نگرانند که مبادا دولت ایران خیلی زیاده روی کند و آمریکا را در مظان سرزنش برای همه مشکلات اقتصاد خرد و کلان خود بنماید.

(فی المثل صرف مخارج بیش از اندازه در مورد نیروهای نظامی به قیمت هزینه بخش غیر نظامی، یا هزینه های اضافی در مورد بعضی از سیستمهای سلاحی خاص).

البته خطراتی از این نوع وجود دارد و قابل احتراز نیست. لکن باید به وسیله بررسی هزینه ها و تأثیرات برنامه های دولت ایران که مشمول مشارکت با آمریکا می شود آنها را به حداقل رسانید و لذا در اثر مشورت با دولت ایران باید بتوان درک مناسب این دولت را در مورد عواقب این برنامه ها بهبود بخشید. آمریکا باید متوجه باشد که تنظیم امور نهادی برای همکاری آمریکا و ایران چنان طرح ریزی و عمل شود که:

الف: تصمیمات مربوط به آنچه که باید در ایران انجام گیرد به وضوح تصمیمات یکجانبه از طرف دولت ایران باشد (البته آمریکا باید آزاد باشد که در موارد خاص همکاری خود را گسترش دهد یا متوقف سازد).

ب: تأمین بودجه، هزینه های مستقیم و غیر مستقیم پروژه ها و برنامه های توسعه ایران از مسئولیتهای انحصاری دولت ایران است. دولت ایالات متحده در مورد به دست آوردن برآوردهای کلی هزینه و اخذ وسایل و تخصص سطح بالا به دولت ایران کمک خواهد کرد.

کمیسیون مشترک ایران و آمریکا که در 1974 تأسیس گردید، به منظور همکاری بیشتر ایران و

ص: 231

آمریکا در زمینه های غیر نظامی بوده است؛ این کمیسیون هنوز نتوانسته است منجر به اجرای پروژه ها در سطح مورد انتظار باشد. بخشی از آن به خاطر درآمدهای نفت ایران است که با مقدار هزینه هایش متوازن نبوده و قسمتی دیگر به دلایل دیگر است( از جمله اعتقاد ایران بر اینکه ایالات متحده باید هزینه های اضافی را جهت پرداخت بعضی از کمکهای فنی ارائه شده به ایران بپردازد). به نظر نمی آید که منافع آمریکا در اثر کندی فعالیت کمیسیون لطمه دیده باشد. ایالات متحده باید آماده کمک به دولت ایران برای گرفتن بهترین کالا و خدمات آمریکایی با بهای کامل باشد. همکاری ایران و آمریکا مبتنی است بر این اعتقاد ایران که ایالات متحده بهترین طیف کالای تولیدی و تکنولوژی را داراست. بهترین هم معمولاً گرانترین است. نفع آمریکا در عرضه بهترین قرارداد، یعنی تأمین کالاها و تکنولوژی (بر مبنای اخذ قیمت تمام عیار) برای کشور در حال توسعه پولداری که مشتاق است بالاتر از همسایگانش باشد، جاذبه دارد.

با نگاهی به آینده به نظر می رسد که ایران مسیری را که در 1973، یعنی زمانی که اوپک قیمت گذاری نفت جهان را به عهده گرفته، اتخاذ کرده است، ادامه خواهد داد. اتکای ایران بر آمریکا به عنوان منبع عمده حمایت فوق منطقه ای که این کشور (ایران) برای امنیت و توسعه خود احتیاج دارد تقریبا اجتناب ناپذیر است. بنابراین حضور آمریکا در ایران تقریبا به طور حتم افزایش خواهد یافت. تخمین زده می شود که اکنون بین 22 تا 25 هزار آمریکایی در ایران است. گمان می رود که این تعداد ممکن است به حدود 30000 تا 81-1980 افزایش یابد و بعد سطح ایران تعداد حفظ خواهد شد. (از 30000 نفر آمریکایی در سال 81-1980، تعداد دو سوم آنها شرکتهای قرارداد دفاعی و بستگانشان خواهند بود). به این دلیل و دلایل دیگر بازرسان معتقدند که مأموریت آمریکا در ایران بیشتر احتمال دارد که در سالهای آینده، افزایش یابد نه کاهش.

خط مشی آمریکا نسبت به ایران در جهت ارتقای منافع آمریکا مؤثر بوده است. بیشتر هدفهای دوجانبه مشی حاصل شده و آن هم در حداقل هزینه از نظر منابع رسمی ایالات متحده. تماسهای سطح بالای دو با تناوب معقولی صورت گرفته و روابط ایران و آمریکا بسیار خوب است. مأمورین آمریکایی در تهران دسترسی فوق العاده خوبی به دولت ایران در بالاترین سطحش داشته و از این دسترسی اثرات خوبی به دست آورده اند. سطح فعلی حمایت کارمندان آمریکایی برای نحوه مدیریت روابط آمریکا با ایران عموما چه در واشنگتن و چه در منطقه، مناسب نیازهای فعلی است. اما هم اکنون نیز اگر توزیع مجددی از منابع انجام گیرد، کارایی باز هم بیشتر خواهد شد. این گزارش تعطیل کنسولگری تبریز و چند اقدام مدیریتی را برای بهبود کارایی عملیات در مأموریت آمریکا در تهران و پستهای وابسته توصیه می کند.

عملیات عمده ای که لازم است انجام شود تا نحوه روابط آمریکا را با ایران بهبود بخشد بستگی دارد به فراهم آوردن خدماتی برای عموم (چه ایرانی و چه آمریکایی). این گزارش محتوی تعدادی پیشنهاد در این زمینه است؛ اما بهبود فیزیکی دستگاهی که در اختیار قسمت کنسولی سفارتخانه و بخش تجاری و اقتصادی آن قرار دارد برای افزایش کارایی در فراهم آوردن خدمات لازم اساسی است.

با نظری به آینده نزدیک، روشن می شود که آمریکا باید وجوهی را (با هزینه بالا و در حال افزایش ) جهت تأمین فضای اداری بیشتر برای مأموریتی که (به ویژه در بخش کنسولگری ) کار اولیه آنها رسیدگی و ارائه خدمت به عامه مردم است پیش بینی نماید. در بلندمدت، محوطه سفارتخانه باید وسیع تر گردد.

طرحهایی برای این کار وجود دارد. اما بودجه اش هنوز از کنگره درخواست نشده است. حتی بعد از آنکه

ص: 232

کنگره، اجازه ساختمان این کار را بدهد، چند سالی طول خواهد کشید که اضافات مناسب به مکان سفارتخانه انجام شود. بنابراین وزارتخانه (FBO)باید در صدد تأمین هزینه ساختمان در بودجه بعدی دولت به کنگره باشد.

مانند رویارویی با همسایگان سرشار از نفت در منطقه مثل عربستان سعودی یا اسرائیل.

عامل سوم در این وضعیت این است که لااقل در حال حاضر تولید نفت ایران برای آمریکا مهم و برای اروپای غربی و اسرائیل و ژاپن حیاتی است. خط مشی سازمانهای آمریکایی باید هنگام معامله با شاه این امر را در نظر داشته باشند. به علاوه روابط اقتصادی ایران و آمریکا، حتی بخش غیر نظامی آن، وسیع و در حال توسعه است. در 1975 موازنه دوجانبه تجارت، بجز فروش وسایل نظامی، به 1/1 میلیارد دلار به نفع آمریکا بالغ گردید. ایران بدون شک بازار مهمی برای آمریکا تا آینده قابل پیش بینی خواهد بود.

و بالاخره، تکامل سیاست آمریکا نسبت به ایران منجر به یک تأکید بسیار سنگین در مورد عوامل اطلاعاتی و نظامی در رابطه بین دو کشور شده است.

3- منافع آمریکا منافع وسیع آمریکا مستلزم تداوم یک ایران صمیمی، متعهد و با ثبات است. همچنین لازمه اش یک همکاری عملی گسترده است. ایالات متحده نیازمند تسهیلات اطلاعات نظامی خاصی است که برای توانایی آمریکا در نظارت و تجزیه تحلیل پیشرفتهای موشکی و تواناییهای شوروی و رعایت موافقتنامه های کنترل سلاحها از طرف این کشور ضروری می باشد. به بازرسان گفته شد که هیچ مکان دیگری به جای آنها که اینک آمریکا در ایران داراست وجود ندارد. ایالات متحده همچنین محتاج به داشتن امتیاز پروازهای فوق العاده است تا هواپیماهای نظامی و غیر نظامی آمریکایی از طریق اروپا و مدیترانه دسترسی به اقیانوس هند و آسیای جنوبی (از راه ترکیه) داشته باشند. تنها مسیر جایگزین، از طریق مصر یا اسرائیل است که حساستر می باشد. ایالات متحده نیاز دارد که به نفت ایران به قیمت معقول و بازارهای در حال رشدش دستیابی داشته باشد. واردات غیر نظامی ایران در 1975 مبلغ 3/10 میلیارد دلار بوده است که از این مقدار ایالات متحده 2 میلیارد دلار عرضه کرده است. تخمین زده می شود که تا 1980 بازار (غیر نظامی) ایران در حدود 6/20 میلیارد دلار خواهد بود. نفت ایران برای آمریکا مهم و برای متحدانش ضروری است. این امر برای مدت ده سال دیگر صدق می کند. همچنین منافع آمریکا ایجاب می کند که ایران نقش سازنده منطقه ای را بازی کند و نفوذ شوروی در منطقه محدود باقی بماند.

دفاعی و امنیت داخلی خود آن طور که می خواهند برآیند و نیز پاسخگویی به درخواستهای خرید وسایل و خدمات بر اساس مورد به مورد می شود.

در 1972 تصمیمی توسط رئیس جمهوری، مخصوصا این خط مشی را در قبال ایران تأکید کرد: «... به طور کلی، تصمیم در مورد اخذ وسایل نظامی باید اساسا به دولت ایران واگذار شود. اگر بخواهد وسایل معینی را بخرد به طور تاکتیکی خریداری وسایل آمریکا در جایی که مناسب تشخیص داده می شود باید تشویق گردد و راهنمایی فنی در مورد کاربرد و راندمان وسایل مورد بحث باید فراهم شود.» ب: کسب دسترسی مداوم به نفت منطقه به قیمتهای منطقی و به مقدار کافی جهت برآوردن نیازهای آمریکا و متحدانش.

ج: تشویق کشورهای منطقه در رفع منازعات ارضی و غیره به وسیله اقدام مسالمت آمیز و گسترش کانالهای ارتباطی میان آنها.

د: توسعه حضور و فعالیتهای مالی، تجاری، فنی، فرهنگی.

ه: کمک به صادرکنندگان نفت در مصرف درآمدهای سریع الرشدشان در راه سازندگی و به حمایت از سیستم بین المللی.

ایالات متحده یک موافقتنامه همکاری دفاعی دوجانبه با ایران دارد که در 1959 در یک سند سنتو قطعی شد و طی آن ایالات متحده متعهد گردید که در «صورت تجاوز علیه ایران » توسط یک کشور کمونیست، آمریکا باید به ایران عملاً کمک نماید. همچنین «پیمان دوستی»، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی و نیز موافقت نامه تضمینی سرمایه گذاری وجود دارد.

می شود. بعضی از بررسیهای قبلی نشان داده است که گروه بین وزارتخانه ای خاور نزدیک، آن نقش فعالی را که خط مشی منطقه خلیج ایالات متحده انتظار داشته، ایفا نکرده است.

طی تلاشی که برای روشن کردن بعضی از تضادها و سرگردانیهای موجود در کوششهای آمریکا جهت تعقیب در برقراری یک رابطه دوجانبه فعال با ایران به عمل آمده است تا در عین حال راه استفاده از اختیارات پر مزیت سیاست منطقه ای سد نشود. گروه بین وزارتخانه ای نظامی - سیاسی یک گزارش بررسی تحت عنوان «خط مشی ایالات متحده درباره خلیج فارس » در پاسخ 238 - ××) تهیه نموده است.

این گزارش، خلاصه جامع و مفیدی است از مسائل موجود که اطلاعات زمینه ای بسیاری در اختیار می گذارد و تداخل عملیات پیچیده ای را که اقدامات و ابتکارات مربوط به خط مشی در یک منطقه با منطقه دیگر ایجاد می کند نشان می دهد. این گزارش بررسی، به نتایج روشنی درباره مطلوبیت تداخلات مختلط و متعدد خط مشی نمی رسد و در نتیجه فایده عمده اش به عنوان یک مرجع و مأخذ می باشد.

چیزی که در تکوین خط مشی در خارج از سیستم رسمی مؤثر است، جلسات مقامات چندین سازمان آمریکایی با مقامات ایرانی است که بعضی اوقات با حضور شاه تشکیل می شود. این جلسات برای نحوه انجام بسیاری از کارهای دولت لازم است و مطلبوبیتش تا آن اندازه است که نتایجش با خط مشی ایالات متحده تناسب پیدا کند و برای آنهایی که به طور اصلی مسئول اجرای آن خط مشی باشند معلوم باشد. دست کم یک مورد بوده است که در آن طی تماس مقامات سطح بالای نظامی آمریکا با شاه منجر به چیزی شد که می توانست به عنوان تعهد آمریکا در استفاده از بعضی از تسهیلات بندر چاه بهار ایران در اقیانوس هند تکوین یابد. این امر کم فایده ای نبود، زیرا هیچ نیازی برای ایران به آنها (یعنی تسهیلاتی مانند لنگرگاه تخلیه و بارگیری ناوهای هواپیما بر و تعمیرگاههای بزرگ زیردریایی) نبوده و به بازرسان هم گفته شده بود که می توانند صدها میلیون دلار برای هزینه گسترش بندر به بودجه اش بیفزایند براساس اطلاعاتی که در دسترس بازرسان است، روشن نیست که آیا عدول از این خط مشی توسط آمریکا در نتیجه سوءتفاهم بوده است، یا غفلت و یا عدم آگاهی از دلالتهای اقدامات ویژه ای که پیشنهاد شد در هر صورت چنانچه شاه طرح گسترش را، که شامل تسهیلاتی می شد که منطقا فقط می توانست مورد استفاده نیروی دریایی ایالات متحده قرار گیرد. انجام می داد، ممکن بود که تردیدی در مورد خط مشی اعلام شده دولت آمریکا درباره اقیانوس هند، که تأکید بر ماهیت محدود طرحهای اعزام نیروی دریایی آمریکا دارد، ایجاد می کرد.

همچنین صرف نظر از اثر سویی که می توانست در مورد صداقت بخش اجرایی کنگره به وجود آورد، آن هم در زمانی که توسعه تسهیلات نیروی دریایی آمریکا در دیه گو گارسیا مورد بحث واقع شده بود، این امر ممکن بود آثار نامطلوبی در تعدادی روابط دوجانبه و منطقه ای ایجاد نماید. به نظر می آید که درباره این قضیه طوری عمل شد که آثار سوءممکن به حداقل برسد. مع هذا، برای آنهایی که در جریان امر بودند به نظر می آید که یا غفلتی در عملیات رخ داده یا عدم کنترل و تفاهم در مورد سیاست ایالات متحده وجود داشته است.

عموما مداخله بیشتر کنگره در جریانات امور خارجه، اثری روی تنظیم خط مشی مربوط به ایران داشته است. اهمیت استراتژیکی این کشور،خریداری عظیم سلاحهای آمریکایی، نقش بالقوه اش در خاورمیانه، سیاستهای قیمت گذاری نفت و شکل خودکامانه حکومت آن موضوع مورد سؤال بعضی از

ص: 236

اعضای کنگره بوده است. در گذشته توجه ویژه کنگره معطوف به مسئله قیمت نفت بوده است و در حال حاضر متوجه تعهدات بلند مدت و احتمالاً عواقب خطرناک ناشی از فروش سلاحهای آمریکایی به ایران و دیگر کشورهای خلیج می باشد. بازرسان معتقدند که شاخه اجرایی در مورد این نگرانیها عنایت به خرج داده و مشغول مشورتهایی بوده است که تا اندازه ای در جهت تبیین و توجیه خط مشی رسمی می باشد؛ همچنان که در پرونده مذاکرات کمیته فرعی هامیلتون مخصوصا در این اواخر، منعکس شده است. البته این جریان مشکلات غیر قابل کنترل خط مشی ما را تعدیل نکرده و رضایت کامل اعضای کنگره را از اینکه برای رفع نگرانیهایشان به قدر کافی توجه شده باشد ایجاد ننموده است. معهذا این امر مفید و به نظر بازرسان سازنده بود.

فرمانروای یک رژیم خودکامه و غیر دمکراتیک است. این امر مشکلاتی را در آینده برای آمریکا مطرح می سازد.

و بالاخره، نقصی که باعث کاهش اثر و حمایت عمومی سیاست فروش اسلحه ها می شود، فقدان موازین نسبتا جامع و مورد توافق در بیان محدودیتهایش می باشد. ظاهرا کلیه مقامات ایالات متحده موافقند که باید حدودی وجود داشته باشد اما این حدود کجاست و یا کجا باید باشد مطلب نامعلومی است که باید روشن شود. وجوه تمایز سنتی میان سلاحهای آفندی و پدافندی (حمله ای و دفاعی)، رهنمودهای کافی نمی باشد. همچنین این سؤال مطرح است که ایران در جهت منافع خودش چه قدمی را باید برای مقاصد نظامی خود به بهای توسعه اقتصادی و اجتماعیش بردارد.

تماسهای خارجی با این گروههاست.

ارتباط افقی به وجود می آورد که لازم است بدان توجه بشود. البته بدیهی است که اشکالات مدیریتی در یک بخش یا بخش دیگر فرق می کند و بعضی از رؤسای قسمتها مدیران بهتری نسبت به قسمتهای دیگر هستند. بخشهای سیاسی و سیاسی نظامی خوب انجام وظیفه می کنند، لکن هر چند که مأموران سیاسی می توانند مسافرتهای داخلی بیشتری به عمل آورند ولی گسترش نیازمندیهای فعالیت بخش سیاسی - نظامی ممکن است مستلزم یک مأمور دیگر باشد. بخش بازرگانی اقتصادی نیز خوب فعالیت دارد اما می تواند منسجم تر و مؤثرتر عمل کند، اگر جا برای ادغام دوایر و وظایف باشد. بخش اداری از رهبری خوبی برخوردار است و روشهای مدیریت مؤثری برای اخذ نتایج بهتر بکار می برد. بعضی از مشکلات عمده (مانند مسکن) در حال رفع شدن است. سفارت به وسیله استفاده از پرسنل قراردادی از مزاحمت زیادی پستها احتراز کرده است ولی وضع ایجاد شده باید تنظیم شود. مدیریت بخش کنسولی احتیاج به بهبودی دارد اما بهبودی در بعضی زمینه ها منوط به کسب دفتر کار و محل پذیرایی مناسب است.

یک اشکال عمده در روابط واشنگتن - سفارت، مسائل مربوط به فروش اسلحه به طور مؤثر است.

دولت ایران گله مند است از اینکه در کسب اطلاعات صحیح و قطعی راجع به هزینه های سیستمهای سلاحی از سفارت (مستشاری نظامی) دچار اشکال است. این مشکل تصدیق می شود و بازرسان آن را درک می کنند و قدمهایی برای رفع آنها در دست اقدام است. به نظر آنها (دولت ایران) سفارت نه تنها باید در وضعی باشد که بتواند اطلاعات معتبر درباره هزینه سلاحها را ارائه دهد بلکه همچنین برآوردهای مناسبی از هزینه های مربوط بعدی (آموزش عملیات، تعمیر و نگهداری و غیره) جهت نصب سیستمهای تسلیحاتی داشته باشد. همچنین سفارت باید بتواند برای دولت ایران تخمینهای مفیدی درباره آثار اقتصادی خرد و کلان در مورد اقتصاد ایران و برنامه تسلیحاتی حال و آینده دولت ایران ارائه دهد. در دسترس داشتن چنین اطلاعاتی برای منافع هر دو دولت مفید است. اگر تصمیمات دولت ایران برای خریداری سیستمهای سلاحی گرانقیمت آمریکایی بر اساس اطلاعات نادرست باشد احتمال دارد که اثرات نامطلوب روی طرفین داشته و روابط میان آنها را تیره کند. بازرسان پیشنهاد می کنند که سفارت ابتکار شروع بررسی در مورد هزینه های مستقیم و غیر مستقیم برنامه خریدهای نظامی ایران را به دست بگیرد و وزارتخانه (NEA/IRN)پشتیبانی بین سازمانی این تحقیق را هماهنگ نماید.

(پیشنهاد شماره 1-5)

5 - وزارتخانه (دایره (Mباید کنسولگری تبریز را تعطیل کند. (پیشنهاد شماره 3)

6- مأموران سفارت آمریکا در تهران باید اثرات برنامه خریداری اسلحه دولت ایران را در مورد اقتصاد ایران تجزیه و تحلیل نمایند تا در صورت مقتضی نه تنها برآوردهای ایالات متحده در خصوص هزینه های مالی مستقیم برنامه خرید اسلحه به دولت ایران داده شود بلکه اثراتش روی اقتصاد ایران نیز ارائه شود. (پیشنهاد شماره 1)

7- سفارت تهران با مشورت NEA/EX باید

(الف) تعیین نماید که چند تا از چهل شغل کارگری قراردادی از نیازمندی معتبر و با ارجحیت زیاد برخوردار است،

(ب) مشاغل پیشنهادی هیئت بازرسی را جهت حذف، برنامه ریزی مجدد نمایند،

(ج) هریک از مشاغل باقیمانده محلی را مورد تجدیدنظر قرار داده تا معین شود که آیا مشاغل اضافی باید در تجدید برنامه ریزی منظور شود و یا نیز

(د) مشاغل اضافی را که در تجدید برنامه ریزی منظور نگردیده درخواست نماید و

(ه) قرارداد غیرمجاز استخدام کارگران را متوقف سازند. (پیشنهاد شماره 7 فرعی 2) مخصوص استفاده مقالات رسمی جدول

1- فهرست کلیه پیشنهادات منابع محلحذفاضافهجابجایی یا تغییر و تبدیلهای دیگروزارتخانهدرخواست بودجه (تخمینا 3 میلیوندلار) برای توسعه محوطه سفارتتهرانحذف دو نفر از سه مأمور بودجه وامور مالی - مشاغل شماره 438 - 2115 - 53، 353 - 2115 - 53 یا (P) 1 - 530تجویز و تهیه بودجه برای یک دستگاهکامپیوتر ترمینال برای بررسی وترخیص ویزا.برای نوسازی و تجدید مدل بخشکنسولگری اولویت زیادی قائل شوند.پرداخت هزینه های حمل ونقلاستفاده آن قطع شود.استفاده از یک دستگاه تولیداطمینان کاربرد بیشتر نامه های فرم (با حروف فرم؟) در بخش کنسولی مورد ملاحظه واقع شود.اطمینان حاصل شود که اکثر مأمورانکنسولی در ایران به زبان فارسی صحبت می کنند.دو شغل R و Gآمریکایی حذفشود شماره های 104 - 2412- 55- 168 - 2412 - 55 و 232 - 2412 - 55،280 - 55 یا 311 - 3410 - 55).تسهیلات تفریحی بیشتری در محوطه سفارت فراهم شود. مشاغل عمده شعبه خدمات آمریکایی به40 - FOتجدید رتبه یابد و یکی از مشاغل غیر ارشد از 3010 به 3145 و دیگری به 3025 تجدید طبقه بندی شود.قرارداد برای 40 کارگر ختم شودشغل محل برای واحد بهره برداریغیرمحرمانه منظور گردد.

استفاده نادرست از قراردادهای خدماتشخصی قطع شود.تقاضای مشاغل محلی برای کارگرانقراردادی شود که در تجدید برنامه ریزی منظور نشده است.بهبودهایی برای بخش ویزای دانشجوییبا اولویت های لازم فراهم شود.آشپز و راننده از آپارتمانهایمسکونی موقت حذف شود.تسهیلاتی برای اسکان در یک محل جهت جادادن عوامل مهم که به خدمت عموم در می آیند تهیه و اجاره شود.کفایت منابع سفارت برای نظارت برطرحها و برنامه های ایرانی جهت کسب وسایل نظامی مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد.

تهران تسهیلات مخابرات رادیویی مناسب بین سفارتخانه و پستهای مربوطه نصب شود. تسهیلات پارکینگ در محوطه جنب کنسولگری نصب گردد.

یک منشی محلی برای مرکز تجارتی در نظرگرفته شود.یک منشی و کارمند امور مالی محلی برای معاون مرکز تجارتی منظور گردد