تلاش برای به انزوا کشاندن مصر در عرصه بین الملل

اجلاس دفتر هماهنگ کننده غیرمتعهدها در کلمبو تعلیق عضویت مصر و موضوع کامبوج

سند شماره (3)

تاریخ: 16 خرداد 58

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در کلمبو شماره 2900

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی - سی

رونوشت برای: MACB، سفارت آمریکا در امان، بانکوک، پکن، بخارست، اسلام آباد، جده، کویت، کوالالامپور، لاپاز، مانیل، پاراماریبو، سئول، سنگاپور، رباط، تل آویو، تهران، تریپولی، تونس، آرژانتین ارتباطات بین المللی واشنگتن دی - سی.

عطف به: الف - کلمبو 2878 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)، ب - کلمبو 2881 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)

موضوع: اجلاس دفتر هماهنگ کننده غیرمتعهدها در کلمبو:

تعلیق عضویت مصر، در 5 ژوئن مهمترین مسئله موضوع کامبوج بود

1 - (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 - خلاصه: موضوع به تعلیق درآوردن عضویت مصر در نهضت غیرمتعهدها در سطح مقامات از برنامه کار کلمبو حذف شده، ولی امکان دارد که در سطح وزرا این گردهمایی دوباره مطرح گردد. براساس «فرمول ماپوتو «استثنائا» به رژیم پول پت اجازه داده شده به عنوان نماینده کامبوج در این گردهمایی

ص: 114

شرکت جوید - البته مشروط بر اینکه صحبت ننماید - - و این موضوع در رفراندومی که در قرارگاههای این رژیم در کامبوج برگزار گردید مورد قبول واقع شد. اجلاس کلمبو احتمالاً از نهضت غیرمتعهدها خواهد خواست که عضویت ایران، پاکستان، گرانادا، و سورینام، را در این نهضت تأیید و تصویب نماید. کشور بولیوی نیز ممکن است به فهرست اعضاء اضافه شود. (پایان خلاصه).

3 - موضوع به تعلیق درآمدن مصر: با وجود اینکه برای اولین بار مطرح گردید، ولی موفقیتی حاصل نشد. تلاشهای سرسختانه مصر و موضع متحدانه آفریقائی ها علیه تعلیق عضویت مصر در 5 ژوئن سبب شد که این موضوع از برنامه کار کلمبو در سطح مقامات حذف گردد، ولی در سطح وزرای این اجلاس این موضوع دوباره ممکن است مطرح گردد. در کمیته تدارکاتی اجلاس کلمبو موافقت شد که برنامه کاری اجلاس که قرار است در تاریخ 6 ژوئن تسلیم وزرا شود در برگیرنده موضوع تعلیق نباشد. گزارش کمیته تدارکاتی به وزراء خاطرنشان خواهد کرد که کشورهای الجزایر، عراق، سوریه و ساف پیشنهادکننده این موضوع بوده اند، ولی در سطح مقامات در مورد اینکه آیا این موضوع باید در برنامه کاری قرار گیرد یا نه «تصمیمی اتخاذ نشده است». همان گونه که نمایندگان گزارشگر مطلع توصیف کرده اند، نتایجی که از این پس به بار خواهد آمد، به قرار ذیل خواهد بود: دور دوم: الجزایر، عراق، سوریه و ساف باید در موضع خود در برابر قدرت موضع آفریقایی ها تجدیدنظر نمایند، چون اگر این پیشنهاد خود را در اجلاس کلمبو پس نگیرند و آن را دوباره در سطح وزراء مطرح سازند و موفقیتی برایشان حاصل نشود در موقع وخیم تری قرار خواهند گرفت (اظهارنظر: موسی مصری به دفتر نمایندگی آمریکا در 6 ژوئن اطلاع داد که او مطمئن است که وزرای جبهه پایداری عرب پیشنهاد خود را دوباره مطرح خواهند کرد. (پایان اظهارنظر.) ولی در صورتی که الجزیره و دیگران موفق شوند در اجلاس وزراء پیشنهاد خود را در برنامه کار کلمبو بگنجانند، دور سوم آغاز خواهد گردید. دور سوم (در صورت برگزار شدن) به این معنی است که وزرا باید در مورد توصیه کلمبو پیرامون به تعلیق درآمدن عضویت مصر تصمیمی اتخاذ نمایند. ولی برای این توصیه سه راه بیشتر باقی نمانده است، که عبارتند از: (الف) مطرح شدن موضوع تعلیق در اجلاس ماه ژوئیه سازمان وحدت آفریقا؛ (ب) قرار گرفتن موضوع تعلیق در برنامه کار در اجلاس نهضت غیرمتعهدها در ماه سپتامبر؛ (ج) و به تعلیق درآمدن عضویت مصر توسط نهضت غیرمتعهدها. امکان بواقعیت پیوستن این سومین راه خیلی ضعیف است

4 - کامبوج: سازش، تنها کلمه ای که از این هیاهو و جنجال به گوش می رسد. صورت تغییر یافته ای از «فرمول ماپوتو» در سطح مقامات مورد قبول واقع شده است و نماینده پول پت در کلمبو منتظر دریافت دستور از رژیم خود می باشد. فرمول مورد موافقت این است که (الف) رژیم پول پت کرسی خود را حفظ خواهد کرد؛ (ب) رژیم هنگ سامرین مستثنی خواهد ماند؛ (ج) اعلامیه از طرف ریاست اجلاس صادر شده، اعلام خواهد کرد که این تصمیم بدون در نظر گرفتن مواضع این کشور در کلمبو، هاوانا و یا اصولاً موضوع مورد بحث مسئله اتخاذ گردیده است؛ (د) بر اساس یک توافق شرافتمندانه رژیم پول پت تعهد می کند که حق صحبت نداشته باشد، و هیچ یک از نمایندگان آن رژیم موضوع کامبوج را در اجلاسهای کامل و در کمیته ها مطرح ننمایند. هیچ کس این توافق را رضایتبخش نمی داند. ولی اگر قرارگاههای پول پت (و پکن) آن را بپذیرند حتما به قوت خود باقی خواهد ماند.

5 - اعضای جدید: سی و شش نفر از نمایندگان به حمایت از تقاضاهای ایران، پاکستان، گرانادا، و

ص: 115

سورینام برای عضویت یافتن در نهضت غیرمتعهدها سخن گفتند. در مورد پاکستان مخالفت رسمی ابراز نگردید. لیکن افغانستان در مورد احترام به حاکمیت همسایگان سخن راند و بنا بر گزارشات رسیده به انتقاد در مورد تماسهای مداوم «پیرامون قراردادهای نظامی» پرداخت. احتمالاً اجلاس کلمبو به عضویت درآمدن این چهار کشور را توصیه خواهد کرد. کوباییهای نگران به مقام نمایندگی آمریکا در نیمروز 6 ژوئن گفتند که در آخرین لحظه کشور بولیوی نیز توسط تلکس درخواست عضویت کرده و تقاضانامه آن در کمیته تدارکاتی بدون مناظره «مورد بررسی» است. البته تمام شایعات در چنین زمانی قبل از آماده شدن پیش نویس نهائی پخش می شود، و یکی از موضوعات دیگری که سبب نگرانی و هیجان کوبا شده این است که کره جنوبی هم تقاضای عضویت در نهضت غیرمتعهدها را نموده است. این سفارت در مورد صحت و کذب این شایعه با نماینده موقت کره جنوبی در فرصت مناسب صحبت خواهد کرد.

6 - ایران به دنبال تقاضای خود یک هیئت نمایندگی دو نفره را نیز به این کنفرانس اعزام می دارد؛ این دو نفر عبارتند از؛ علی صادقی معاون امور اقتصادی و بین المللی و (گویا حسین) س. اسفندیاری مدیرکل امور بین المللی.

7 - کمیته کار خود پیرامون گردهمایی را آغاز می کند. کمیته اقتصادی گردهمایی کلمبو، به ریاست ل.

م. ه. بارنت از جامائیکا پیرامون بخش اقتصادی گردهمایی کار خود را آغاز کرده است و سعی آن بر این است که پیش نویس اصلی مربوط به سری لانکا را با تصمیمات گروه 77 و نتایج کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل شماره 5 هماهنگ سازد. در همان حال کمیته سیاسی به ریاست پل لوزاکا از زامبیا تا ساعت 4 بعدازظهر 6 ژوئن فقط به استماع بیانات پرداخته ولی نتوانسته، است برای تهیه پیش نویس اقدامی نماید.

نمایندگان در تلاش برای شرکت در جلسه تهیه پیش نویس هستند که ممکن است، در ازای آن به شب نیز بکشد. نماینده «735» رومانی به نام پیتر ولیسکو به مقام نمایندگی آمریکا و مقام سفارت در 5 ژوئن گفت که بخش نامیبیایی گردهمایی با درنظر داشتن قطعنامه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل کار خود را آغاز خواهد کرد. به طور کلی، TYEتأیید کرد که آفریقاییها هنوز هم معتقدند که تمام بخشهای گردهمایی باید به انتقاد از مواضع غرب (و آمریکا) در قبال آفریقای جنوبی بپردازند. نگرانی عمده ولیسکو این است که این انتقادها (که در نتیجه مواضع غرب حاصل می شود) به کوباییها کمک خواهد کرد که نهضت غیرمتعهدها را به طرف شوروی گرایش دهند. کوباییها به مقام نمایندگی آمریکا اظهار داشتند که بخش پورتوریکویی همان نتیجه گیری «حاصله در بلگراد» را به همراه خواهد داشت.

8 - کمیته سیاسی اصلاحیه های بسیاری را در مورد پیش نویس سری لانکایی دریافت کرده که اکثر آنها منعکس کننده نگرانیهای ملی می باشند. یکی از آنها (که مؤلف آن نامعلوم است) خواستار به تعویق افتادن اجلاس هاوانا شده است. دیگری که وسیله مراکش تهیه شده، درخواست کرده است که اجلاس بعدی نهضت غیرمتعهدها در رباط برگزار گردد. نتیجه توصیه های «ماده 15» در مورد ساخت و روشهای نهضت غیرمتعهدها هنوز معلوم نیست، فقط پیشنهاد مربوط به افزایش اعضای دفتر هماهنگی نهضت غیرمتعهدها به 30 عضو از حمایت همه جانبه برخوردار است. برای حفظ و برقراری «فرمول ماپوتو» در مورد کامبوج ممکن است، پاراگراف مربوط به آسیای جنوب شرقی حذف گردد. بخش آفریقایی نیز احتمالاً در مورد اوگاندا صحبتی به میان نخواهد آورد.

لوین