تظاهرات اسلامی در دانشگاه پیشاور

سند شماره (55)

پاسخ به: مسعود اکرم، مشاور اقتصادی

خیلی محرمانه

به: داگلاس بی. آرچارد، مدیر

تاریخ: 10 مرداد 1358- 1 اوت 79

موضوع: تظاهرات اسلامی در دانشگاه پیشاور

تظاهرات سه روزه جمعیت طلبه های اسلامی Jamiati Tolaba از 30 تیر 1358 در محوطه دانشگاه پیشاور به رهبری حزب شاخه استان مرزی شمال غربی برگزار گردید. اقدامات بسیاری انجام گرفت تا نمایندگان تظاهرات، که از سرتاسر کشور از راه می رسیدند، در تظاهرات مزبور پذیرفته شوند. هریک از کارکنان هوادار جمعیت طلاب دانشگاه پیشاور اقداماتی در زمینه تهیه وسایل حمل و نقل و غذاخوری و محل سکونت به عمل آورده اند. مشکل بتوان تعداد شرکت کنندگان خارج از شهری را در تظاهرات برآورد کرد. برآوردها از 500 تا 1000 نفر در نوسان است. نمایندگان مزبور یک هیئت نمایندگی بیست نفره از عربستان سعودی را نیز در بر می گرفت. جمع حضار در بعضی از جلسات بالغ بر 3000 نفر بود.

بنا به گفته شبیر احمد دانشجوی پزشکی دانشگاه پیشاور، و ارشاد الحق بازرگان، که هردو از هواداران جماعت اسلامی بوده و در تظاهرات شرکت کرده اند، هدف از تظاهرات تزریق روحیه اسلامی در جوانان پاکستانی و آماده کردن نسل جوان برای اداره و بر عهده گرفتن یک جامعه اسلامی می باشد. به همین منظور، علمای اسلامی آگاه و رهبران جماعت اسلامی در جلسات مختلف به سخنرانی پرداخته و جلساتی نیز برای قرائت و تفسیر قرآن ترتیب داده شده بود. نمایشگاهی نیز از تاریخ انقلاب در ایران، پاکستان و افغانستان برگزار شده بود.

در این تظاهرات پیام حسن نیت مولانا مودودی مؤسس جماعت اسلامی قرائت گردید که در آن رستاخیز و برتری نهایی اسلام را پیش بینی کرده بود. تعدادی از رهبران برجسته جماعت اسلامی نیز در تظاهرات سخنرانیهایی ایراد کردند. این رهبران عبارت بودند از پروفسور غفور، پروفسور خورشید، میان طفیل محمد، قاضی حسین احمد و دیگران. از جمله رهبران برجسته دانشجویی می توان لیاقت بلوچ، شبیر احمد، ارباب آفریدی، و ظفر جمال بلوچ را نام برد. عملاً تمام رهبران جماعت اسلامی در سخنرانیهای خود به سه نکته اساسی پرداختند:

(1) عظمت اسلام در حل مسائل امروز جهان بخصوص پاکستان،

(2) وضع اقتصاد ملی نابسامان پاکستان، و

(3) جهاد و رستاخیز اسلامی.

به طور مثال، پروفسور خورشید گفت که اسلام تنها دینی است که همه چیز را تحت الشعاع قرار داده و به انسان درس انقلابی زیستن را می دهد. وی گفت هر پاکستانی حدود ده هزار روپیه مقروض است. وی سعی کرد مسئولیت تهیه بودجه جدید دولت فدرال را از دوش اتحاد ملی پاکستان بردارد. سرپرست جماعت اسلامی افغانستان، پروفسور برهان الدین ربانی و سرپرست حزب اسلامی افغانستان، گلبدین حکمتیار نیز در این تظاهرات سخنرانی کردند. ربانی از انقلاب اسلامی ایران تجلیل بسیار به عمل آورد.

ص: 435

وی تلاش پاکستانیها را در وارد کردن نظام اسلامی در کشور مورد ستایش قرار داد. او بر اهمیت وقف زندگی در راه دین و مذهب تأکید کرد و گفت این تلاشها همیشه مثمر ثمر واقع می گردد. ربانی به تشریح بدرفتاریهایی که با علمای مذهبی و مؤمنین افغانی توسط دولت تره کی می شود پرداخت. حکمتیار سخنان خود را به تشریح انقلاب اسلامی در افغانستان محدود نمود، و گفت که مردم افغانستان فداکاریهای بسیاری به خرج می دهند تا دین خود را در برابر کمونیسم حفظ کنند. وی تلاش جمعیت طلاب اسلامی را در راه خدا و اسلام ستود.

گنجدوست کاردار ایران، نمایشگاه مربوط به مبارزات انقلاب اسلامی در ایران، افغانستان و پاکستان را افتتاح کرد. وی انقلاب اسلامی اخیر ایران را تشریح کرد و اسلام را تنها نظامی خواند که قادر است با مشکلات امروز دست و پنجه نرم کند. وی گفت هیچ کس نمی تواند مانع از انقلاب و رستاخیز اسلامی بشود.

یکی از اعضای برجسته دانشگاه پیشاور در گفتگو با من در مورد تظاهرات با انزجار گفت که این تظاهرات محوطه دانشگاه را کثیف کرده است. وی گفت تعداد کمی از دانشجویان محلی در این تظاهرات شرکت کرده اند. وی گفت اکثر حضار مرکب از افراد طبقه چهار (یعنی زارعین و دهقانها) و جوانان روستاهای مجاور بوده اند که به خاطر دریافت غذای مجانی در تظاهرات شرکت کرده بودند. وی گفت طرز برخورد کلی دانشجویان جماعت اسلامی شبه نظامی است. وی گفت این افراد در سیاستهای دانشگاه پیشاور نقشی ندارند، چون دانشجویان حزب خلق پاکستان و پشتو مهمترین و نیرومندترین گروههای دانشجویی اینجا هستند.