تحلیل روابط ترکیه و ایران بعد از انقلاب

سند شماره 58

محرمانه

13 فوریه 1979- 24 بهمن 1357

از: سفارت آمریکا، آنکارا - 1303

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی.

موضوع: روابط ترکیه و ایران

1- (بدون طبقه بندی) این سند فقط ارائه دهنده یک گزارش است و هیچ اقدام خاصی لازم نیست.

2- (بدون طبقه بندی) خلاصه: موضع ترکیه این است که با کشورها رابطه دارد و نه دولت ها، بنابراین مسئله به رسمیت شناختن رژیم ایران اصلاً مطرح نیست. اجویت با انتشار بیانیه ای برای دولت جدید ایران آرزوی موفقیت کرد. کارمندان سفارت ایران، به استثنای سفیر، وفاداری خود را به دولت جدید ابراز کردند. پایان خلاصه.

3- (محرمانه) یکی از مسئولان سفارت روز 13 فوریه با مدیر اجرایی سنتو و رئیس بخش ایران، مدحت بالکان، دیدار کرد تا رویکرد دولت آمریکا را در مورد روابط با رژیم جدید ایران به اطلاع او برساند. بالکان گفت که سیاست ترکیه در چنین مواقعی مشابه سیاست آمریکاست: ترکیه کشورها را به رسمیت می شناسد و نه دولت ها، و به همین دلیل اصلاً مسئله شناسایی دولت جدید ایران مطرح نیست. بالکان نمی دانست که آیا سفارت ترکیه با دولت بازرگان تماس گرفته است یا خیر، و اینکه آیا ترکیه بیانیه ای رسمی درباره سیاستش در قبال شناسایی [دولت جدید ایران] صادر خواهد کرد یا خیر.

4- نخست وزیر اجویت طی انتشار بیانیه ای برای «دولت جدید» ایران آرزوی موفقیت کرد. او خاطرنشان ساخت که عصر جدیدی در ایران آغاز شده و ماهیت دموکراتیک نهضت مردمی ایران مشخصه این عصر خواهد بود. ترکیه تا بحال سیاست عدم مداخله را در امور داخلی ایران دنبال کرده و به کشورهای دیگر نیز توصیه کرده است که همین سیاست را پیشه کنند. رویدادهای اخیر ثابت کرد که مردم ایران توان حل مشکلات خود را دارند و سطح بلوغ سیاسی آنها این مسئله را تضمین می کند.

ترکیه بر اساس دوستی تاریخی و دیرینه اش با ایران برای گسترش روابط بین دو کشور تلاش خواهد کرد.

5- در همین حال، کارمندان سفارت ایران روز 12 فوریه وفاداری خود را به دولت جدید ایران اعلام کردند و در تخریب مظاهر رژیم گذشته به جمع دانشجویان پیوستند. با وجود این، سفیر ایران، باتمانقلیچ، به دانشجویان نپیوست و مسئولیت هایش را به کنسول ایران، پرویز منصور مؤید واگذار کرد.

کنسول ایران نیز با خواندن بیانیه ای به نمایندگی از کارمندان سفارت حمایت خود را از انقلاب ایران به رهبری خمینی ابراز داشت.

اسپیرز