تحلیل اقتصاد اسلامی پاکستان

سند شماره (18)

تاریخ: 29 آبان 1357 - 20 نوامبر 1978

خیلی محرمانه از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی.

موضوع: اقتصاد اسلامی: تکامل نه انقلاب

1- پروفسور خورشید احمد وزیر فدرال آمار و معاون جدید کمیسیون برنامه ریزی در کنفرانس مطبوعاتی اخیر خود گفت که پاکستان به صورت تکاملی و نه به صورت انقلابی به اقتصاد اسلامی روی خواهد آورد. (رئیس جمهور ضیاء رئیس کمیسیون برنامه ریزی است، لیکن معاون وی سرپرست روزانه کمیسیون است.) خورشید احمد گفت هدف اقتصاد اسلامی تأکید بر رفاه مردم، در صورت لزوم، به قیمت از دست رفتن مقداری از رشد اقتصادی است.

2- پروفسور احمد در نظر دارد برنامه پنجساله پاکستان را که قبل از فرا خوانده شدن وی پس از پنج سال تدریس در انگلستان جهت ریاست کمیسیون برنامه ریزی صادر شده بود، به عنوان چهارچوب انتقالی تکامل اسلامی مورد بهره برداری قرار دهد. پروفسور احمد یادآور شد که در کمیسیون برنامه ریزی حدود 20 کمیته وجود دارند که هر یک به مطالعه جنبه ای از برنامه پرداخته تا نحوه اجرای بانک بدون

ص: 380

بهره، زکات (مالیات بر ثروت اسلامی)، و عشر (مالیات کشاورزی اسلامی) را طرح ریزی نمایند. وی در ادامه گفت که جهت ادامه این اقدامات تاریخ خاصی معین نشده است، لیکن در پاسخ به یک سؤال وی گفت که این امور در سال تقویمی جاری تحقق نخواهد یافت.

3- در رابطه با سیستم بانکی بدون بهره، پروفسور احمد گفت پاکستان به آرامی در جهت اقتصادی استوار بر تساوی اقتصادی گام بر خواهد داشت و از اقتصاد وامی کناره خواهد گرفت. لغو بهره و ربا در سه مرحله صورت می گیرد: ابتدا در مورد وامهای مصرفی، سرمایه گذاری و نهادهای سرمایه گذار، ثانیا در مورد بانکهای تجاری به طورکلی و در نهایت، در مورد وامهای بین المللی. با این وصف وی تأکید کرد که پاکستان به تمام قراردادهای خارجی خود عمل خواهد کرد.

4- تذکر: در حال حاضر ظاهرا پروفسور احمد سخنگوی دولت پاکستان در اقتصاد اسلامی است. وی یکی از اساتید رشته اقتصاد است که به مدت ده سال در لستر انگلستان در مورد مسائل اسلامی تدریس می کرده است. ظاهرا مراجعت وی به پاکستان مصادف شده است، با اعلام تمایل دولت به اینکه پاکستان را به صورت یک جمهوری واقعا اسلامی درآورد.

5- در سخنرانی یکی از مقامات اقتصادی سازمان عمران اقتصادی در اوایل هفته گذشته، وی در مورد بسیاری نکات مطروحه در کنفرانس مطبوعاتی به طورکلی و فیلسوف مآبانه سخن گفت. بسیاری از کسانی که با وی صحبت کرده اند، می گویند پروفسور احمد به نظامی مصطفی و سیستم بانکی بدون بهره بسیار علاقه مند است. وی در این مورد چند رساله منتشر ساخته و با صراحت معترف است که مشکلات اداری مربوط به سیستم بانکی بدون بهره، زکات و عشر بسیار زیاد است ولی در همان حال معتقد است که بالاخره حل خواهند شد.

6- ما نسخه هایی از پوشش مطبوعاتی و حداقل یکی از مقالات نوشته شده توسط پروفسور احمد را در مورد اقتصاد اسلامی برایتان ارسال می داریم.

هومل