بررسی عملکرد وزیر اقتصاد، عالیخانی

1- کمپرسورهای روسی - آقای هارلان یادآوری نمود که آقای وزیر در واشنگتن گفته بود که قرار نیست هیچ کمپرسور روسی در خطوط لوله گاز به کار گرفته شود و پرسید کدام خط لوله است که وزیر به آن اشاره کرده بود. بعد از چند تلفن (که در خلال آنها برای وزیر مشخص شد که اکثر مقامات مسئول در خارج از کشور به سر می برند و به مسکو و از آنجا به لندن خواهند رفت)، وزیر گزارش داد که قرار بود هیچ کمپرسور روسی در خطوط لوله جمع آوری گاز از حوزه ها به بهبهان وجود نداشته باشد، و برای این کار ترتیباتی از قبل تعیین شده بود که کمپرسورها از شعبه فرانسوی شرکت آمریکائی کلارک تأمین شوند. به هر حال در مورد منبع تأمین خطوط اصلی که از بهبهان خارج می شوند هنوز تصمیمی گرفته نشده است - و این مسئله ای است که هم اکنون در مورد آن تصمیم گیری می شود - و این کار احتمالاً توسط هیئتی که به مسکو و لندن رفته اند، صورت می گیرد. (تذکر: به تلگرام تهران 5062 مورخ 20 ژوئن مراجعه کنید. در این تلگرام گزارش شده که درخواستی جهت شرکت کلارک لندن در مورد کمپرسورهایی برای خطوط لوله حوزه ها تا ساوه صادر شده است. سفارت معتقد است که احتمالاً اطلاعات اخیر صحیح تر است. وزیر به سادگی، جزئیاتی را که از طریق تلفن و افراد غیر کلیدی، که ممکن است اشتباهاتی داشته باشند، دریافت می کرد، مورد استفاده قرار می داد.)

2- بهره تعدیل مالیات - وزیر در رابطه با موضوع کمپرسورها گفت پیشنهاد معامله ای را به وزیر تروبریج (Trowbridge) داده است مبنی بر این که در ازای حذف به کارگیری بهره تعدیل مالیات از ایران، کمپرسورها از ایالات متحده خریداری شوند. وی با لحن جدی تری اضافه کرد بهره تعدیل مالیات برای ایران بسیار مشکل آفرین شده است. به نظر می رسد شرکت های آمریکائی هم اکنون فعال ترین شرکت ها در ایران باشند، اما بهره تعدیل مالیات از طریق فروش ها و سرمایه گذاری های بیشتر، مانعی در برابر آنها شده است. وی از شرکت رینولدز به عنوان نمونه یاد کرد و گفت آنها امیدوار بودند منبع مالی فروش تجیهزات آمریکائی برای ساخت یک کارخانه آلومینیم در ایران را تأمین نمایند و یک شرکت بیمه را برای فراهم کردن آن ترغیب کرده بودند، اما بهره تعدیل مالیات، کل این مبادله را پیچیده و گران کرده است و قرار است جایگزین آن از آلمان غربی باشد، جائی که گفته می شود تجهیزات و هزینه های مالی ارزان تر به سهولت در دسترس هستند.

3- قرارداد تضمین سرمایه گذاری - آقای هارلان به صورت مختصر مزایای تمدید پوشش دادن بر ریسک ها را (که مستلزم الحاقیه ای به قرارداد تضمین سرمایه گذاری فعلی بین ایران و آمریکا می باشد) شرح داد و پرسید آیا هیچکدام از تجار آمریکائی به هنگام سفر اخیر آقای وزیر به ایالات متحده مطلبی در این مورد از او پرسیده اند یا خیر. دکتر عالیخانی گفت به یاد نمی آورد که کسی حتی به آن موضوع اشاره کرده باشد و خواستار اطلاعات بیشتری شده باشد. آقای هارلان متذکر شد که با دادن چنین پوششی، شخص می تواند منابع بسیاری از بنیادهای بزرگ آمریکا (که تقریبا به صورت اتوماتیک مایلند تنها در کشورهایی سرمایه گذاری کنند که چنین پوششی وجود داشته باشد) را به منابع بالقوه سرمایه گذاری در ایران بیفزاید. درست همانطور که دکتر عالیخانی تصور می کرد، ایالات متحده در به کارگیری بهره تعدیل مالیات نسبت به ایران، اما نه در مقایسه با سایر کشورهای رو به رشد، امتیازی قائل شده است، ولی ایران با عدم پذیرش ارایه چنین پوششی در جلب توجه سرمایه گذاری آمریکا در ایران با ناکامی مواجه شده است.

کارمند اقتصادی: هارلان، 5 ژوئیه 67

ص: 592