معرفی علینقی عالیخانی

عالیخانی، علینقی - 16

علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد

سرّی - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان

علینقی عالیخانی از فوریه 1963 وزیر دارایی بوده است. این اقتصاددانان 40 ساله که بین مقامات میان رتبه شرکت ملی نفت ایران وارد کابینه شد، به علت بی تجربگی و غیر قابل اعتماد بودن، مورد انتقاد اعضای پیرتر وزارتخانه قرار گرفت.

با شروع کار در این سمت با اشتهار به عنوان مدیری باهوش و لایق، وی سعی کرد تشکیلات وزارتخانه را جهتی طبیعی ببخشد. وی در ایجاد انگیزه برای افزایش تولید سالیانه ملی ایران کمک کرده و تا حد زیادی مسئول معاملات و بازرگانی با کشورهای بلوک کمونیستی بوده که منجر به یک سری معاملات تهاتری گردیده است.

یکی از مشکلات عمده عالیخانی، از برخورد نیروها در داخل وزاتخانه وی، که همزمان با انتصابش از ادغام دو وزارتخانه مجزای بازرگانی و صنایع و معادن به وجود آمدند، ناشی می شد. به نظر می رسد که عالیخانی تمایلی قلبی و واقعی به حمایت و تشویق صنایع محلی و جلب اعتماد مردم به اقتصاد دارد. او به توسعه اقتصاد منطقه ای اهمیت داده و در سال 1963 قراردادی با بازار مشترک منعقد نموده است. هر چند اعتقاد براین است که وی غربگرا است، عالیخانی با تلاش هایش جهت گسترش تجارت با بلوک شرق شناخته شده است. علاوه بر شغل وی در کابینه، او جانشین رئیس کمیسیون انرژی اتمی است.

عالیخانی پسر رئیس سابق املاک سلطنتی در قزوین است. او در سال 1928 در تهران متولد شد و در همانجا تحصیلات اولیه را گذراند. او از سال 1946 تا 1949 تحصیلات خود در دانشکده حقوق دانشگاه تهران را به پایان رساند و سپس به پاریس رفت و در آنجا در سال 1954 دکترای حقوق و علوم را دریافت نمود. زمانی که عالیخانی در پاریس بود، تیمسار تیمور بختیار، رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک)، او را به عنوان مشاور اقتصادی سازمان استخدام نمود. در سال 1959 عالیخانی به عنوان مشاور در شورای عالی اقتصاد خدمت کرد، و بعدها مشاور اتاق بازرگانی تهران نیز شد. او در سال 1961 به شرکت ملی نفت ایران پیوست. پس از پیوستن به کابینه اسداللّه علم در سال 1963، وی پست وزارتی خود را در کابینه حسنعلی منصور در 1964 و کابینه امیرعباس هویدا در 1956 و 1967 حفظ نمود. بعضی از منابع گفته اند که عالیخانی دسترسی مستقیم به شاه دارد؛ پاره ای دیگر می گویند که هویدا، عالیخانی را از شرکت در جلسات هیئت دولت مستثنی کرده است.

دکتر عالیخانی سفرهای گسترده ای به اروپا، خاور نزدیک، خاور دور و ایالات متحده کرده است.

به عنوان حضور رسمی هیئت اعزامی در کنفرانس باندونگ (1955)، کنفرانس آفریقا - آسیا در قاهره (1958)، کمیسیون اقتصادی آسیا و خاور دور (ECAFE) در استرالیا (1959) شرکت کرده است. برابر گزارش او عضو هیئت اعزامی به پکن در 1960 بود که به دعوت کمیته چینی اتحادیه آفریقا - آسیایی انجام شده است. او برای برگزاری نمایشگاه بین المللی بازرگانی به برنو (Berno) در چکسلواکی و کنفرانس ECAFE در مانیل سفر کرد (1963). در سال 1964 وی رئیس کنفرانس ECAFE در تهران بود و در کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل در ژنو شرکت نمود و برای مذاکرات اقتصادی به مسکو سفر کرد. در سال بعد او در کنفرانس ECAFE بانکوک شرکت کرد، به لهستان و رومانی رفت تا قراردادهای بازرگانی را امضا نماید و در گردهمایی بانک توسعه آسیا در مانیل شرکت نمود. در 1966 او یک قرارداد

ص: 593