سند شماره 18

امضاء قرارداد اقتصادی ترکیه با عراق

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در آنکارا، دیلون

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1357-06-06- 1978-08-28

متن سند

سند شماره (18)

تاریخ: 6 شهریور ماه 1357-28 اوت 1978

طبقه بندی: محرمانه

از: سفارت آمریکا در آنکارا

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی. فوری

رونوشت: سفارت آمریکا در تهران

موضوع: ترکیه با عراق قرارداد اقتصادی امضاء می کند

1- طبق تأیید وزارت خارجه، ترکیه امروز یک قرارداد اقتصادی با عراق امضاء نمود (3 شهریور 1357) که بر اساس آن عراق صدور نفت به ترکیه را فوراً از سر خواهد گرفت و بعضی از صادرات ترکیه را

ص: 131

نیز خواهد پذیرفت و علاوه بر این برای بازپرداخت قروض نفتی ترکیه به خود برنامه ریزی جدیدی را در پیش خواهد گرفت. مقام سفارت این اطلاعات را از طریق فرات اتمان، معاون سرپرست بخش امور نفتی اداره روابط دوجانبه اقتصادی وزارت امور خارجه به دست آورد که در مذاکرات دوجانبه مورخ 6-4 شهریور ماه نیز شرکت کرده بود. اتمان گفت که ترکیه و عراق بر سر اصل بهبود روابط دو جانبه سیاسی توافق کرده اند، ولی وی گفت در این قرارداد از طرف ترکیه هیچ گونه تعهدی نسبت به میزان آبی که باید از دجله و فرات وارد عراق شود نیامده است.

2- رادیو و تلویزیون ترکیه امروز گزارش داد که انعقاد این قرارداد به ترکیه اجازه می دهد که از هم اکنون تا سال 1358 معادل 2/6 میلیون تن نفت خام از عراق وارد کند. بر اساس همین قرار داد 320 میلیون دلار قروض نفتی ترکیه به عراق از طریق صدور کالاهای کشاورزی و صنعتی به عراق پرداخت خواهد شد.

3- مطبوعات محلی در تواریخ 6 و 7 شهریور ماه جزئیات ذیل را منتشر نمودند. هیئت نمایندگی عراقی به سرپرستی عدنان حسین حمدانی وزیر نفت این کشور که عضو شورای فرماندهی انقلابی عراقی نیز می باشد، در تاریخ 6-4 شهریور ماه از آنکارا دیدار به عمل آوردند. این سفر به طور ناگهانی صورت گرفت و قبلاً پیش بینیهایی در مورد آن به عمل نیامده بود. دنیز بیکال، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه از این هیئت در فرودگاه استقبال نمود و پس از آن وزیر کشور حکمت ستین و وزیر امور خارجه گوندوز آکان با این هیئت مذاکره نمودند.

4- اخبار مطبوعاتی حاکی از آن است که در هیئت نمایندگی عراق افراد متخصص نیز وجود داشتند که در مباحثات فنی کمیته های مربوطه شرکت جستند. این کمیته ها به ترتیب در مورد روابط اقتصادی، همکاری کشاورزی و عرضه نفت و آب تبادل نظرهایی انجام دادند.

5- اظهار نظر: دولت ترکیه معتقد است که بالاخره توانسته است وقفه ای را که در روابط خود با عراق به وجود آمده بود به طور کامل از میان بردارد و امیدوار است که نفت عراق بار دیگر از طریق خط لوله کرکوک - اسکندرون در پایان ماه اوت به سوی ترکیه روان گردد. سفارت مطمئن است که عراق در ازای این امتیاز قیمتی را دریافت خواهد، کرد. ولی هنوز نمی دانیم که این قیمت چیست. ترکیه نیز بنا به گزارش قول داده است که نیازهای آبی عراق را «درک» نماید. ولی این تضمین عادی نخواهد توانست شیرهای نفت را به احتمال زیاد باز کند. سفارت سعی خواهد کرد که قبلاً در مورد این قرارداد که در روزنامه گازت منتشر خواهد شد، اطلاعات بیشتری برای شما تهیه نماید.

6- پاورقی ذیل می تواند جالب باشد. مخبر آسوشیتدپرس در آنکارا که همسر سرمهندس خط لوله است، به مقام سفارت در هفته گذشته گفت که در خط لوله مشکلات فنی به وجود آمده است. در واقع همسرش به آنجا اعزام شده تا این مشکلات را مرتفع سازد. وی اظهار داشت که علیرغم استفاده از بهترین مصالح در این خط لوله و تکمیل کار پس از مدت یک سال عملیات خط لوله به راحتی به راه نیافتاده است.

مدت زیادی است که از این لوله نفتی عبور نکرده است. وی گفت ترکها مصرانه از عراق می خواستند که علیرغم عدم عبور نفت از این خط لوله، عراقیها نرخ ترانزیت را بپردازند. ظاهرا همین موضوع نیز در مذاکرات مورد بحث قرار گرفته است. دیلون

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 41 - کتاب 41 - صفحه 131