سند شماره 10

کمک های شوروی به پاکستان

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در مسکو، تون

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1357-07-12- 1978-10-04

متن سند

پسند شماره (10)

تاریخ: 13 مرداد 1357 - 4 اوت 78

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در مسکو

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی.

موضوع: سفر اسحاق خان و آقا شاهی به مسکو

خلاصه: مقام سفارت پاکستان اظهار می دارد که اسحاق خان و آقاشاهی در سفر خود به مسکو موفق شدند جهت کارخانه ذوب آهن کراچی از طرف شوروی کمکهای بیشتری تأمین نمایند. وی این مورد را موضع مثبت دیگر شوروی در قبال پاکستان عنوان کرده است. شاید علت آن نیز تمایل شوروی به برطرف ساختن نگرانیهای پاکستان در مورد مقاصد روسیه در افغانستان باشد و یا شاید نشانگر نگرانیهای پاکستان در مورد مقاصد روسیه در افغانستان باشد و یا شاید نشانگر نگرانی شوروی از راستگرا شدن بسیاری از کشورهای آسیایی چون، پاکستان، هند، بنگلادش و سریلانکا، بوده باشد. (پایان خلاصه) 1 - کمال، دبیر سفارت پاکستان در مورد سفر وزیر دارایی، برنامه ریزی و هماهنگی ایالتی، اسحاق خان (که در تاریخ 1 مرداد ماه وارد مسکو شد) و وزیر کشور در امور خارجی یعنی آقاشاهی (که در تاریخ 4 مردادماه وارد مسکو شده بود) با مقام سفارت گفتگو کرد. هر دوی آنها در تاریخ 8 مردادماه مسکو را به قصد پاکستان ترک نمودند.

2 - کمال اظهار داشت که مذاکرات خان بر نیاز پاکستان برای کمک مالی بیشتر شوروی در زمینه کارخانه ذوب آهن کراچی متمرکز بود. کمال گفت وضع بسیار تأسف بار اقتصادی پاکستان، وزارت دارایی را به این نتیجه رساند که پاکستان قادر نیست هزینه های محلی لازم برای پروژه را تأمین نماید. در این مذاکرات روسها توافق کردند که 220 میلیون دلار کمک اضافی تأمین نمایند که چهل درصد آن به صورت وام بدون بهره، 40 درصد آن به صورت وام تجاری با پنج درصد نرخ بهره (کمال گفت روسها معمولاً برای وامهای خود شش درصد نرخ بهره دریافت می دارند) خواهد بود که باید در عرض شش سال بازپرداخت گردد و بیست درصد باقیمانده از اعتبارات استفاده نشده ارائه شده توسط شوروی به پاکستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. وی گفت مهم این است که شوروی تعهد کرده است که تولید مازاد بر احتیاج پاکستان توسط کارخانه ذوب آهن را به صورت بازپرداخت وامهای پرداختی خریداری نمایند.

3 - کمال گفت آقاشاهی با باکولف ملک معاون وزیر خارجه شوروی به مدت شش ساعت گفتگو کرد.

ص: 372

شاهی بخش اعظم گفتگوها را انجام داد و نظر پاکستان را در مورد مسائل منطقه ای و بین المللی ارائه کرد.

ملک در تمام مدت گوش می داد ولی در مورد مواضع یا مقاصد شوروی سخنی به میان نمی آورد.

4 - کمال گفت شوروی توافق کرده است که:

(الف) شرایط تعیین شده در اولین سفر وزیران پاکستان به مسکو از زمان سقوط بوتو، را بپذیرد، و (ب) کمک بیشتری در اختیار کارخانه ذوب آهن کراچی قرار دهد که نشانگر «موضع» مثبت شوروی در قبال پاکستان می باشد. وی گفت «مواضع» دیگر شوروی نیز مشابه قرارداد پیشین شوروی و پاکستان در ماه مارس (تلگرام مرجع) است و نشان می دهد که شوروی میل دارد یک نیروگاه نیز در پاکستان احداث نماید (که گویا نیروگاه حرارتی گونرو می باشد).

5 - در پاسخ به یک سؤال، کمال خاطرنشان ساخت که مواضع شوروی می تواند بر نگرانیهای کلی شوروی در زمینه گرایش راستگرایانه تعدادی از کشورهای آسیای جنوبی چون هند، پاکستان، بنگلادش و سریلانکا استوار بوده باشد. این نگرانیها نیز ممکن است ناشی از تشدید فعالیت گروههای محافظه کار اسلامی چون گروه برادری و اخوت اسلامی باشد. کمال گفت شورویها ارائه کمک بیشتر در زمینه کارخانه ذوب آهن را عاملی در جهت خنثی سازی نگرانیهای پاکستان در رابطه با مقاصد شوروی در آسیای جنوبی به دنبال کودتای افغانستان به حساب می آورند.تون

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 45 - کتاب 45 - صفحه 372