سند شماره 51

فروش نفت کویت به اروپا

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در کویت، ساترلند

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

متن سند

سند شماره (51)

تاریخ: 25 مرداد 1358

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در کویت

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

موضوع: مذاکرات اعراب خلیج و 9 کشور جامعه اروپایی: توجیه هلند در مورد فرضیه کویت و 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا

1 - (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 - کاردار هلند در کویت (حفاظت شود) با استفاده از رابطهای خود در بین مقامات دولت کویت و با استفاده از مباحثات 14 اوت که میان نمایندگان 9 کشور جامعه اروپا در اینجا برگزار شده بود به دولت هلند در مورد وضع مذاکرات اعراب خلیج و جامعه اقتصادی اروپا گزارش داده است، و به ابتکار خودش با من ملاقات کرد و درخواست نمود که اقدامات وی با دولتهای عضو 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا در

ص: 53

میان گذاشته نشود. بخشی از گفته های وی بی ربط هستند، لیکن به خاطر اهمیت موضوع تحلیلهای ویرا گزارش می کنم:

3 - مقامات وزارت خارجه کویت که در گفتگوهای سپتامبر گذشته که به وسیله پونسه وزیر خارجه فرانسه ترتیب داده شده بود شرکت داشتند، گفته اند که پونسه پیشنهاد کرده است که مذاکراتی بین اعراب و اروپاییان آغاز شود. سفیر فرانسه در کویت در گفتگو با همکاران خود در جامعه اروپا در 14 اوت این موضوع را انکار کرد. سفیر فرانسه گفت شیخ علی خلیفه «به طور ناگهانی» در 25 ژوئن نامه ای را که در 21 ژوئن توسط امیر کویت نوشته شده بود به ژیسکاردستن تحویل داده است. این نامه از تمایل به آغاز «مشورتهای مستمر در مورد انرژی» برای منجر شدن به همکاریهای اقتصادی سخن گفته است. امیر کویت در نامه خود خواستار شرکت دولتهای عراق، کویت، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی شده است و عمان و بحرین را از شرکت در مذاکرات مستثنی نموده است، لیکن بعدا این دو کشور نیز (احتمالاً با موافقت طرفین) در مذاکرات گنجانده شده اند.نمایندگان 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا در کویت معتقدند که عراق شرکت عمان در مذاکرات را به دلیل حمایت آن کشور از قرارداد مصر و اسرائیل وتو خواهد کرد.

4 - فرانسویها پیشنهاد کردند که در ماه سپتامبر اجلاسی در سطح وزرا تشکیل شود. دولت کویت 15 اکتبر را برای اجلاس در نظر گرفت تا کشورهای شرکت کننده خلیج بتوانند افکار و نظرات خود را مشخص نمایند.

5 - نمایندگان ایرلند که از گزارشات رسیده به دوبلین پیرامون مذاکرات پیشنهادی سر در نیاورده بودند، در 8 اوت از جده به کویت وارد شدند. به ادعای کاردار هلند طبق گزارش لاهه، ایرلندیها بدون اطلاع دقیق کویت را ترک کرده اند چون نتوانسته اند افراد ذی صلاح را ملاقات نمایند.

6 - بگفته کاردار هلند، وزیر نفت کویت علی خلیفه معتقد است که مذاکرات پیشنهادی از طریق بازاریابی محصولات نفتی و پتروشیمیائی مشارکت اعراب خلیج در فعالیت بخش نفتی را بالا می برد.

کاردار هلند گفته است که ظرفیت اضافی پالایشگاههای اروپایی دسترسی اعراب خلیج به بازار محصولات اروپایی را غیر ممکن می سازد. به گفته وی،اروپاییها مایلند اطلاعات بیشتری در زمینه جریان نفت خام به دست آورند و برای از بین بردن شگفتی (معتقدند که نمی توانند در مورد قیمت نفت صحبت کنند، چون اعراب خلیج نمی توانند در این زمینه به جای اوپک صحبت نمایند. (در گفتگوی با کاردار هلند اصلاً اشاره ای به تمایل اروپا به افزایش صادرات خود به خلیج نشد) 7 - احتمال محتواتی سیاسی در مذاکرات: مقامات وزارت خارجه به هلند گفته اند که کویت در نظر ندارد در این گفتگوها بحثهای سیاسی را به میان بکشد. نمایندگان 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا معتقدند که به محض اینکه مذاکرات آغاز گردد اعراب خواستهای سیاسی خود را مطرح خواهند ساخت. سفیر فرانسه گفته است «اگر مذاکرات به این ترتیب آغاز شود، ما هم سریعا به آن خاتمه خواهیم داد.» 8 - شرکت جامعه اقتصادی اروپا به عنوان یک سازمان مشکلاتی برای طرفین عربی در بر خواهد داشت. چون از یک طرف اعراب خلیج تشکیل یک «سازمان» خاصی چون اوپک و یا جامعه اقتصادی اروپا را نمی دهند. در صورتی که جامعه اقتصادیاروپا تشکیل شود فشار وارده ممکن است سبب شود که اوپک وارد شود یا سازمانی به نام کشورهای عربی صادرکننده نفت به وجود آید که در هر دو حال

ص: 54

کشورهایی وارد مذاکره خواهند شد که کویت مایل به شرکت آنها نیست. لیکن اجتناب از مشارکت توسط کمیسیونر برانر ممکن است انگیزه خوبی برای اعراب و یا حداقل کویت باشد. علی خلیفه گفته است که برانر سه بار به وی توهین کرده است، ولی این بار دیگر فرصتی برای این کار نخواهد داشت.

9 - اظهارنظر: به نظر ما مباحثات پیشنهادی هنوز در مرحله تعیین مسئله مورد بحث است و قبل از تعیین هدف مذاکرات وقت زیادی صرف خواهد شد تا مشخص شود که چه کسی حق شرکت دارد و چه کسی ندارد. وضع این سکوی پیشنهادی طوری نیست که بتوان گفت توافقهایی در زمینه عرضه نفت و یا قیمت آن به وجود خواهد آمد. امکان فعالیت در بازاریابی برای محصولات عربی مدتها در برنامه کار سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت بوده است، لیکن عملی بودن آن بعید به نظر می رسد. به نظر ما کشورهای خلیج نتوانسته اند در میان خودشان به هماهنگی در زمینه تولیدات محصولات پالایش یافته و پتروشیمیایی برسند، لیکن این موضوع نمی تواند برای بازاریابی آتی اروپا مانعی باشد. ولی اعضای 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا در نظر دارند در بازار خلیج در زمینه محصولات صنعتی و پروژه های خود سهم بیشتری دریافت دارند که در نتیجه منافع آمریکا به خطر می افتد.

10 - اظهارنظر بعدی: با وجود اینکه طبق ارزیابیها اعراب بالاخره خواهان جلب حمایت اروپاییها از انقلاب فلسطین خواهند شد، ولی در این مورد خاص مصداق ندارد. اعراب بسیار مایل هستند که اروپاییان نیز به همراه اعراب در تضاد خاورمیانه درگیر شوند، لیکن کویتیها نمی توانند منافع و علاقه های خودشان را تا مدت زیاد مخفی نگاهدارند، آن هم با مشارکت دادن 9 کشور جامعه اقتصادی اروپا در بحثهای کاملاً غیر سیاسی در مورد فروش کود شیمیایی و ایجاد و توسعه ذخایر نفتی. ساترلند

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 40 - کتاب 40 - صفحه 53