گزارشی پیرامون روابط اقتصادی ایران و شوروی

موضوع سند

روابط اقتصادی ایران و شوروی

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در مسکو، گاریسون

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1358-07-23- 1979-10-15

متن سند

سند شماره (12)

طبقه بندی : خیلی محرمانه

تاریخ : 24 مهر 1358 - 15 اکتبر 79

از : سفارت آمریکا در مسکو

به : وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی.

موضوع : روابط اقتصادی ایران و شوروی

1- (تمام متن خیلی محرمانه است)

2- طی گفتگوی مورخ 2 اکتبر با کارمند سفارت، سرپرست بخش خاورمیانه ای وزارت بازرگانی خارجی شوروی یعنی یوری زیمین اظهار داشت که سیر نزولی بازرگانی ایران و شوروی در سال جاری معلول جا به جایی کلی اقتصادی ناشی از انقلاب است و سیاست شوروی مسبب پیدایش این روند نزولی نیست. (آمار شوروی نشان می دهد که منافع بازرگانی 4/126 میلیون روبلی دی ماه تا خردادماه نسبت به همین ماهها در سال 1357 معادل 73 در صد کاهش یافته است.) زیمین گفت قطع فعالیتها در زمینه های شیمیایی، ساختمان سازی، و فلزات آهن دار - که ناشی از تجدید نظر کنونی پیرامون اولویت های اقتصادی و مشکلات ناشی از تداوم ورود مواد خام است - ایران را وادار به لغو سفارشات خود از شوروی نموده است. صادراتی که بیش از همه ضربه خورده اند عبارتند: از سیمان، چوب، ورقهای فلزات آهن دار، «و چند گروه» از ماشین آلات و تجهیزات. در بخش اعظم واردات نیز بنا به گفته یمین بخش اعظم کالاهای «سنتی» ایرانی مرتبا دریافت می گردد، اما اعتراف کرد که بخش اعظم کاهش ناشی از قطع و نیز کاهش صدور گاز طبیعی از طریق خط لوله ایگات - 1 بوده است.

3- زیمین گفت قرارداد دوجانبه گاز که در سال 1364 پایان خواهد یافت، شوروی را ارضاء می کند.

ص: 762

بنا به گفته وی حمل گاز به میزان 60 در صد ظرفیت پیشین ادامه دارد و کم و بیش نشانگر کاهش تولید نفت ایران است. در مورد «شایعات مربوط به مذاکره پیرامون قیمت گاز» سؤال شد. وی گفت : «من می توانم رسما بگویم که در این زمینه مذاکره ای چه در مورد قیمت و چه در مورد ارز پرداختی صورت نگرفته است. وی گفت، اما مسئله این است که قیمت گاز دائما رو به افزایش است لیکن یک «قیمت بازار جهانی» ثابت و مورد قبول هم وجود ندارد. (اظهار نظر: طبق گزارش تلگرام مرجع، این موضوع در مذاکرات بین ایران وشوروی پیرامون قیمت گاز مطرح شده است. به هر حال تکذیب «رسمی» مذاکرات توسط زیمین - و تکرار این مطلب که ایرانیها در مورد سرنوشت خط لوله ایگات - 2 هنوز تصمیم قطعی نگرفته اند متقاعد کننده نیست. اما شاید نشانگر تمایل قابل درک آنها در اجتناب از تبلیغات باشد.)

4- زیمین گفت وی با جزییات سفر وزیر نیروی ایران، یعنی تاج، به شوروی در تاریخ 18 -12 مهر ماه آشنا نیست، چون میزبانان اصلی دولتی در این بازدید کمیته روابط اقتصادی خارجی و وزارت نیرو و برق رسانی بوده اند. وی گفت طی این دیدار از تجارت گاز حرفی به میان آورده نشد. گزارشات پراکنده مطبوعاتی حاکی از آن است که تاج در این سفر پیرامون همکاری شوروی و ایران در زمینه احداث و بهره برداری پروژه های انرژی در ایران، بخصوص در مورد نیروگاه های رامین و اصفهان گفتگوهایی انجام داده است.گاریسون

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 50 - کتاب 50 - صفحه 762