سند شماره 16

تورگوت تولومن، سفیر جدید ترکیه در ایران

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در آنکارا، دیلون

محرمانه

به: سفارت آمریکا در تهران

1357-04-31- 1978-07-22

متن سند

سند شماره (16)

تاریخ: 22 تیر ماه 1357 - 13 ژوئیه 1978

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در آنکارا

به: سفارت آمریکا در تهران

موضوع: تورگوت تولومن، سفیر جدید ترکیه در ایران

1- برای تورگوت تولومن که یک دیپلمات 49 ساله استثنائی است و در دو سال گذشته یکی از مهمترین شغلهای وزارت خارجه ترکیه را در رابطه با امور قبرس و یونان عهده دار بوده، تهران اولین پست سفارت می باشد. وی به ما گفته است که بهبود روابط ترکیه و ایران را ارجح می داند و تصمیم گرفته است که برای پیدایش این بهبود از هیچ کاری فروگذار ننماید. وی در ماه اوت جهت عهده دار شدن سمت جدید

ص: 127

رهسپار تهران خواهد گردید.

2- سوابق شخصی تولومن مشابه مشخصات افراد ترکیه ای موجود در بخش شرقی آمریکاست. وی در استانبول متولد شده و تحصیلات متوسط را در استانبول، 4گالاتاساوی لیسه استانبول گذرانیده و در دانشگاه آنکارا در دانشکده علوم سیاسی تحصیل نموده است. پس از پیوستن به وزارت امور خارجه در سال 1952 وی تجارب بسیاری در زمینه اقتصادی، سیاسی، مطبوعاتی و امور ناتو کسب کرده است. وی در خارج از ترکیه در واشنگتن، نیکوزیا، آتن و بروکسل (ناتو) خدمت کرده است. وی در سال 1973 سرپرستی هیئت نمایندگی ترکیه را در مذاکرات مقدماتی کاهش توازن نیروی دو جانبه به عهده داشت، و در سالهای 76-1974 معاون سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه بود.

3- هنگام تصدی دبیر کل امور قبرس یونان در سال 1976، او به ما گفته بود که ما می توانیم روی پر کاری وی در حل مسئله قبرس حساب کنیم، وی گفت که تلاش خواهد کرد روشهای انعطاف جویانه تری را پدید آورد. به نظر ما در رابطه با محدودیتهای سیاسی و تصمیم گیری محافل ترکیه وی تا حدود زیادی به این وعده خود عمل کرده است. معذالک وی را یک چک و چانه زن بسیار سرسخت یافته ایم، که تحت فشار تسلیم نمی شود. گرچه روش او در رابطه با بعضی مسائل بسیار تندتر بوده است. ولی وی شدیدا تلاش کرده است که یک توافق بوروکراتیک در حمایت از انعطاف پذیری و سازش پدید آورد. وی بیش از اکثر همکارانش در جستجوی ابتکارهای خلاق است و در بسیاری از موارد ما و او توانسته ایم بحثهای مفیدی انجام داده و توصیه های مثمر ثمری را در رابطه با اقدامات در سطوح عالیرتبه ارائه نماییم. او به آسانی خشمگین می شود و با صراحت از سیاستهای آمریکا انتقاد می کند. ولی لحن انتقاد وی توأم با یأس است نه سرزنش و بدون عصبانیت به انتقادهای طرف مقابل گوش می دهد. او با صحت تمام موضع دولت ترکیه را منتقل کرده و ظاهرا موضع ما را نیز بدون کم و کاست گزارش می کند. او دارای نظریات بسیار وسیع و کامل سیاستگرایانه است و در مورد نحوه کار دولتش نیز اطلاع کامل دارد.

4- هواداری حزبی تولومن روشن نیست. در امور مربوط به قبرس و یونان، و با دولتهای دو حزب مهم همکاری بسیار صمیمانه داشته است. با وجود اینکه همیشه یکی از عکسهای نخست وزیر پیشین دمیرل را در اتاق پذیرایی خود دارد، ولی با نخست وزیر اجویت نیز که تلاش کرده است، شخصاً نقشی نیرومند را در تصمیم گیری پیرامون مسئله قبرس و روابط ترکیه و یونان ایفا نماید، همکاری صمیمانه داشته است.

5- تولومن و همسرش به خوبی به زبان انگلیسی تکلم می کنند. همسر وی یک میزبان خوب و متعادل است، تنها فرزند آنها که یک دختر 23 ساله است یک هنرمند با ذوق است (وی اخیرا به کمک ما نمایشگاهی از آثار خود را در انجمن ترکیه و آمریکا برگزار کرد) و به همین زودیها ازدواج خواهد کرد.

خانواده تولومن از آرامش بسیار خوششان می آید و از هنر و موسیقی کلاسیک لذت می برند، و میهمانیهای زیادی برگزار می کنند و مانند تمام مردم ترکیه عاشق ورق بازی هستند.

6- تولومن در انتصاب جدید خود از هوش و ذکاوت، تجربه، صراحت، حس سیاسی و اطلاعات مربوط به نحوه انجام کار در آنکارا استفاده خواهد کرد. وی احتمالاً از حمایت اجویت نیز برخوردار خواهد بود. به نظر ما، شما از همکاری و آشنایی با وی لذت خواهید برد. دیلون

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 41 - کتاب 41 - صفحه 127