سند شماره 54

گزارش وضعیت سیاسی اسرائیل

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی - سی

سری

به: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی - با اولویت

1358-07-23- 1979-10-15

متن سند

سند شماره (54)

تاریخ: 15 اکتبر 1979 - 23 مهر 58

سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی - سی

به: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی - با اولویت

(پاراگرافهای 10 -1 خیلی محرمانه هستند)

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 916 - 15 اکتبر 1979

1 - اسرائیل: تشنج درون ائتلافی بر سر مسئله شهرکها.

مسئله سیاست ایجاد شهرکها در ساحل غربی رود اردن از دیرباز منبع تشنجات جدی درون ائتلافی بوده است. حضور تندروها که طرفدار ایجاد شهرکها در بخشهای پر جمعیت ساحل غربی رود اردن هستند و حضور نسبتا محافظه کاران که با ایجاد شهرکها در «قلب ساماریا» مخالفت می ورزند، در داخل کابینه گاه به گاه به منازعات تلخ می انجامد. شارون از تندرو بودن خود استفاده می کند، در حالی که حمایت بسیار تعیین کننده ای از طرف ریاست حزب مذهبی ملی هامر نسبت به او مبذول می گردد. دایان و وایزمن در تلاش بوده اند تا سرعت، حوزه و نحوه فعالیت شهرک سازی در ساحل غربی رود اردن را کاهش دهند.

2 - آخرین تضاد از این مسئله ناشی می شود که پیشنهادات مختلفی جهت گرفتن زمینهای خصوصی از اعراب در ساحل غربی رود اردن شده است که برای ایجاد «فضای باز» میان شهرکهای موجود، خیلی ضروریست. فعالین شهرکهای گوش آمونیم به اقدامات غیر قانونی جهت توسعه زمینهای تحت مالکیت خویش دست زده اند.

3 - در تلاش برای یافتن جوابی مساعد نسبت به فشارهای ایجاد شده توسط گوش ها، کابینه خود را درگیر دو مسئله بسیار مهم می بیند. یکی از آنها مسئله سیاست خارجی (آمریکا و بین المللی) است و دیگری فرآیندهای سیاسی بسیار نیرومند درون کشوری است. دایان و وایزمن با تقاضای شهرک نشینان مخالفت می ورزند، لیکن بگین نمی تواند تصمیم خود را بگیرد. او می خواهد که وظایف خود را در قبال اسرائیل بزرگتر انجام دهد، ولی در عین حال او تمایل دارد که مرد صلح اسرائیل نیز باشد. و شاید مهمترین ملاحظات سیاسی اش همان تجزیه و تحلیل او در مورد تأثیر سیاسی داخلی ایجاد شهرک در ساحل غربی رود اردن است که در انظار گوش آمونیم اصولاً قابل درک نیست.

ص: 534

4 - همه تصمیمات مهم حکومت بگین در حالی اتخاذ می شود که قدرت سیاسی ائتلاف روز به روز کاهش می یابد. افتادن سریع بگین از چشم مردم و افزایش مؤثر قدرت حزب کارگر، شکست لیکود را در انتخابات آینده می رسانند. بگین در انجام وظیفه نسبت به کسانی که می توانند دولت او را وادار به سقوط کنند، بسیار حساسیت نشان می دهد.

5 - با تشکیل حزب طهیای ماوراء ناسیونالیست که محبوبیت بسیاری در داخل حزب مذهبی ملی و لیکود یافته است، حزب مذهبی ملی زمام بسیاری از امور را به دست گرفته است. محدودیتهایی که توسط طهیا به وجود می آید از لغزش هامر از معبر تندروها جلوگیری به عمل می آورد.

6 - محدودیتهایی که حزب مذهبی ملی برای بگین ایجاد کرده است نیز بسیار مؤثر بود، چون این حزب قادر است دولت را وادار به سقوط نماید. بنابراین تهدید حزب مذهبی ملی را باید جدی گرفت.

رهبران بخش جوانان حزب مذهبی ملی اعلام کرده اند که آنها مایل هستند که به «شرکت تاریخی» خود با حزب کارگر بازگردند، ولی به «خود فروشی» بگین در امر ساحل غربی رود اردن تن در نخواهند داد.

7 - متقابلاً کاربرد محافظه کاران در ائتلاف بسیار ضعیف است. حزب یادین ممکن نیست این عادت خود را کنار بگذارد، گرچه گاهی تهدید به این کار نیز می کند. یادین و دیگر همکارانشان اعتقاد دارند که سقوط کابینه و انتخابات جدید مساوی با فراموشی سیاسی خود آنان خواهد بود.

8 - حزب لیبرال که دارای عناصر بسیاری از محافظه کاران می باشد، تمایل چندانی به سقوط حکومت ندارد. چون اگر چنین واقعه ای رخ دهد دیگر پایان دوران 14 ساله اتحاد میان هروت و لیکود نیز می رسد و باید انتظار داشته باشد که در انتخابات شکست خورده گردد. لیبرالها از جنجال و تأثیر منفی که ایجاد شهرکهای شارون در اذهان عمومی آمریکا ایجاد خواهد کرد آگاه اند، لیکن قدرت اعمال نفوذشان نسبت به بگین نیز بسیار کم است.

9 - حزب بسیار متعصب آگودات اسرائیل از اهمیت بسیاری برخوردار است و سعی دارد بر سر بسیاری از مسائل امتیازات مذهبی بسیاری بگیرد.

10 - بنا به دلایل زیر رفتار حکومت بگین در مورد مسئله شهرکها در آینده نزدیک قابل پیش بینی نخواهد بود. تنها تصمیم حزب کارگر در زمینه به وجود آوردن یک حکومت واحد ملی است که می تواند بگین را از زیر بار محدودیتهای حزب مذهبی ملی نجات بخشد. در صورتی که چنین تصمیمی گرفته نشود، تصمیم و سیاست بگین بر سر شهرکها تحت فشار محدودیتهای که ایجاد شده وسیله حزب مذهبی ملی قرار خواهد داشت.

11- (طبقه بندی نشده) مصر - اسرائیل: پطرس غالی به مطبوعات فرانسه گفت حتی اگر مذاکرات خود مختاری فلسطینیان موفق نشود، او باز هم باور نخواهد کرد که هنوز میان مصر و اسرائیل خصومتی وجود دارد. او گفت که معاهده به زودی امضاء خواهد شد و در 26 فوریه بایستی سفیری از جانب مصر در تل آویو تعیین نمود. مطبوعات قاهره خطوط اصلی سخنان او را که شامل خواستهایی از اسرائیل می شد چاپ کرده است که عبارتند از:

الف) توقف فعالیتهای مربوط به ایجاد اردوگاهها در مناطق اشغالی؛

(ب) ممنوع نمودن خرید زمینهای اعراب توسط یهودیها؛

(پ) به فراریون سیاسی امنیت خاطر کلی داده شود؛

ص: 535

(ت) ارتش اسرائیل را از داخل شهرهای عربی خارج سازد.

12 - (محرمانه) سادات - حکومت نظامی: سفارت آمریکا در قاهره گزارش می دهد که بنا به گزارش مطبوعات محلی در 11 اکتبر سادات به بخش قضایی گفته است که حکومت نظامی زمانی پایان خواهد یافت که اسرائیل از صحرای سینا خارج گردد. سادات همچنین تصمیم گرفته است نقش یک سوسیالیست مجازات گر را که با آنهایی که سعی دارند از «دموکراسی سوء استفاده کنند» بد تا می کند بازی نماید.

بنا به تفسیر سفارت از زمان امضاء معاهده بسیاری از منتقدین سادات کرارا از او خواسته اند که به حکومت نظامی پایان بخشد.آن چنان که از اظهارات سادات بر می آید او تا دو سال دیگر حکومت نظامی را برقرار خواهد داشت. اخبار ناراحت کننده تر از اینها برای سفارت عبارتند از این واقعیت که سادات در واقع یک مجازات گر سوسیالیست را که خارج از محدوده قضائی عمل می کند به وجود آورده است، یعنی پرونده های سیاسی در یک دادگاه ویژه مورد بررسی قرار می گیرد و پژوهش پیرامون آنها نیز به پارلمان ارائه می شود که در آن هم حزب سادات از اکثریتی خاص برخوردار است.

13 - (محرمانه) حزب جدید اسرائیل: سفارت آمریکا در تل آویو مطلع شده است که اهداف حزب جدید دست راستی طهیا در برگیرنده توقف در عقب نشینی اسرائیل از سینا؛ ترک مذاکرات خود مختاری؛ اتصال فوری ساحل غربی رود اردن ارتفاعات جولان و نوار غزه؛ و تجدید نظر بر معاهده صلح ما بین مصر و اسرائیل می باشد، بررسی آراء عمومی نشان می دهد که طهیا می تواند 4 تا 5 کرسی را در انتخابات آینده عمومی به دست بیاورد.

14 - (طبقه بندی نشده) در نزدیکیهای اورشلیم بمبی منفجر می گردد؛ رویتر گزارش کرد که یک بمب زمانی در اوایل روز12 اکتبر در یک منطقه جنگلی در نزدیک مقر سازمان ملل در اورشلیم منفجر گردید، لیکن خسارات و تلفاتی به همراه نداشت. پلیس اسرائیل گفت که ظاهرا این بمب توسط چریکهای فلسطینی کار گذاشته شده است.

15 - (طبقه بندی نشده) توسعه اردوگاههای ساحل غربی رود اردن:

رادیو اورشلیم در 13 اکتبر گزارش داد که کابینه اسرائیل تصمیم خود را مبنی بر توسعه هفت شهرک موجود در ساحل غربی رود اردن اعلام کرده است. زمینی که مورد استفاده برای این توسعه و گسترش قرار خواهد گرفت، عبارت خواهد بود از زمینهای دولتی و زمینهایی که «وضعیت ثبتی آنها هنوز در اداره ثبت اراضی معین نشده است» ولی به هرحال کابینه تقاضای شهرک نشینان را مبنی بر تصرف زمینهای خصوصی عربی قبول نکرده است.

16 - (طبقه بندی نشده) عقب نشینی از صحرای سینا: بنا به گزارش رادیو قاهره در 13 اکتبر، کابینه مصر موافقت نامه وظایف نیروهای سازمان ملل را در طول عقب نشینی اسرائیل از صحرای سینا مورد تصویب قرار داد.

17 - (محرمانه) بازدید شارون از مصر: به سفارت آمریکا در قاهره توسط وزیر کشاورزی مصر محمود داود اطلاع داده شد که وزیر امور کشاورزی اسرائیل شارون دعوت او را جهت بازدید از مصر پذیرفته و در تاریخ 16 اکتبر سفرش را آغاز خواهد کرد. هر دو وزیر پیرامون بازپس گیری زمینها و شهرکها بحث و تبادل نظر خواهند داشت.

18 - کنفرانس اجلاس اعراب: بنا به گزارش رویتر الحوص نخست وزیر لبنان در 11 اکتبر اعلام کرد

ص: 536

که کنفرانسی با شرکت اعراب در رابطه با جنوب لبنان در تونس در روز 20 نوامبر تشکیل خواهد گردید.

الحوص گفت که از طریق رابط های سعودی با دولت تونس در این مورد توافقهایی ایجاد شده است. تمام کشورهای عضو اتحادیه عرب بجز مصر در این کنفرانس شرکت خواهند کرد.

19 - (طبقه بندی نشده) عکس العمل مطبوعات اردن: نشریه آخر هفته الاخبار با آب و تاب بسیار بیانیه وزیر انگلیس هیرو را که سیاست اسرائیل در قبال شهرکها را در طول ملاقاتش با شاهزاده حسن محکوم می کرد چاپ کرده بود. روزنامه الرأی نیز پیشنهاد جدید صلح را که به وسیله لرد کارادن توصیه شده است چاپ کرده که نکات مهم آن عبارتند از:

(الف) تقسیم اورشلیم به دو بخش، یک بخش تحت حکومت اعراب و دیگری تحت حکومت اسرائیلیها؛

(ب) انتخاب یک کمیته مرزی از طرف سازمان ملل؛ و

(پ) اصلاح مرزهای 1967

20 - (طبقه بندی نشده) شورای اروپا و سازمان آزادی بخش فلسطین: رادیو بروکسل گزارش داد که سخنگوی کمیسیون شورای اروپا اعلام این خبر را که نمایندگان این جامعه با فاروق قدومی در طول اقامت خود در بروکسل دیدار خواهند کرد، تکذیب کرد.

(محرمانه) لیکن سفارت آمریکا در بروکسل گزارش می دهد که به نظر آنها آخرین سخنرانی رئیس جمهور کندی نشان دهنده این واقعیت است که این جامعه با احتیاط به سوی به رسمیت شناختن ساف گام بر می دارد.

21 - (محرمانه) جمهوری خلق چین - موافقت نامه های کمپ دیوید: بنا به گفته سفیر چین در کویت، این کشور قرارداد کمپ دیوید را «مردود» می داند، چون این قراردادها یک صلح همه جانبه و، گسترده را تعیین نکرده اند. این گفته که به وسیله خدمات خبری کویت نقل قول شده است، مایه تعجب و شگفتی است چون پکن با وجود اینکه قراردادها را تقریبا ناقص می خواند، ولی اکثر مواقع حمایت خود را از آن دریغ نمی ورزید. در صورتی که اشتباهی در انتقال گفته چینی ها صورت نگرفته باشد، می توان گفت که چینیها نسبت به صلحی که به ابتکار آمریکا ایجاد شده چندان رو خوش نشان نمی دهند.

لیکن سفیر در حمایت شدید چینی ها از مصر را قبول نکرد. وی گفته است رابطه ای بین مسئله فلسطین و فروش اسلحه چینی به مصر وجود ندارد، بلکه این عمل تنها یک اساس و پایه بازرگانی دارد. شاید این اولین بیانیه رسمی دولت چین مبنی بر فروش اسلحه به کشور مصر باشد. پس از افشای این خبر پکن بسیار شرمنده شد و معامله تسلیحاتی خود با مصر را مورد تأیید قرار نداد.

22 - (محرمانه) ساف - آتش بس: سفارت آمریکا در بیروت گزارش می دهد که ساف در تلاش است که موضع خود را برای روحانی جسی جکسون در بازدیدش از لبنان روشن سازد. یک روزنامه لبنانی گفت که این هفته یک امریه صادره از طرف ساف بیان می دارد که آتش بس «یک جانبه» ساف «نشان دهنده و مؤید وضعیت موجود می باشد». این امریه همچنین اعلام داشت که بازدید جکسون تغییری در استراتژی اصلی ساف در ادامه نبرد مسلحانه «تا تحقق آرمان فلسطینیها» نخواهد داد.

23 - فونتروی - عرفات: نماینده کنگره فونتروی دعوتنامه خود از عرفات را مبنی بر بازدیدش از آمریکا پس گرفت. وی گفت که علت پس گرفتن دعوتنامه اش عدم قبول طرح صلح ارائه شده از طرف

ص: 537

کنفرانس رهبران مسیحیان جنوب توسط یاسر عرفات بوده است.

24 - (طبقه بندی نشده) ساف - ایران: رویتر گزارش داده است که بنا به گفته منابع فلسطینی یکی از مقامات مهم فتح از یکی از سرشناس ترین چهره های شورای انقلاب به نام ابوالحسن بنی صدر جهت بازدید از جنوب لبنان دعوت به عمل آورده است. بنی صدر گفت که او مسئول برآورد نیاز ایرانیان برای کمک به انقلاب فلسطین می باشد.

25 - (محرمانه) عراق - جمهوری خلق یمن: دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد گزارش داد که عراق و جمهوری خلق یمن طی مذاکراتی موفق شده اند نمایندگیهای سیاسی خود را در بغداد و عدن پس از آزادی زندانیانی که در ژوئیه گذشته به اتهام قتل یک پروفسور عراقی در عدن دستگیر شده بودند، افتتاح نمایند. بنا به گفته یک دیپلمات یمنی موافقت نامه عادی شدن روابط با این شرایط که کارمندان هر دو نمایندگی کاملاً جدید باشند، امضاء شده است.

26 - (سری) نیروی هوایی اسرائیل: وابسته نظامی ما در تل آویو معتقد است که نیروی هوایی اسرائیل ممکن است پرواز اف - 15های خود را برای گشت در سواحل، و اسکورت هواپیماهای شناسایی آغاز کرد. این عمل ممکن است وسیله ترس آنها در مورد از دست دادن اف - 15ها و تمایلشان به دادن اف - 4 و میراژ و حتی کفیر که خود «فرصتی جهت شرکت در یک جنگ سخت است» سرچشمه گرفته باشد.

27 - (محرمانه) چرخش نظامیان سوری: مقامات نظامی غربی گزارش می دهند که هفتمین یگان پیاده مکانیزه سوریه جایگزین پنجمین یگان در لبنان شده است که این موضوع نشان دهنده این حقیقت است که عملیات تعویض در حال انجام و پایان گرفتن است. بنا به گزارش وابسته نظامی در دمشق، این تعویض و جابه جایی یک حالت عادی و معمولی است.

28 - (محرمانه) گروگانهای فالانژیست: سفارت آمریکا در بیروت گزارش می دهد که بنا به اظهارات منابع نظامی لبنان، فرنجیه هنوز علی رغم آزادسازی 150 زندانی به خواهش پاپ، چند گروگان دیگر را در اختیار دارد. این منابع و مطبوعات لبنانی نیز ادعا می کنند که فالانژیستها هنوز 26 گروگان دیگر را آزاد نکرده اند، زیرا تقاضاهای مخصوصی دارند که حاضرند در قبال برآورد آنها گروگانها را آزاد سازند، که عبارتند از:

(الف) بازگشت ساکنین طرفدار فالانژیستها به خانه هایشان در شمال لبنان؛

(ب) آزادی فالانژیستهایی که توسط سوریه پس از قتل وابستگان فرنجیه دستگیر شده اند؛ و

(پ) جایگزین شدن ارتش سوریه توسط ارتش لبنان در شمال.ونس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 533