قرارداد کمک نظامی آمریکا به ایران

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: کفیل وزارت امورخارجه: (آمریکا - م)

متفرقه

به: کاردار موقت ایران

1401-05-29- 2022-08-20

متن سند

سند شماره (27)

وزارت امورخارجه - واشنگتن

تاریخ : 23 می 1950 - 2 خرداد ماه 1329

از : کفیل وزارت امورخارجه: (آمریکا - م)

به : کاردار موقت ایران

آقای محترم:

به مذاکراتی که اخیراً میان نمایندگان دولتین ما در رابطه با ارسال کمک نظامی دولت ایالات متحده آمریکا به دولت ایران، مطابق قانون عمومی 329 مصوبه هشتاد و یکمین کنگره ایالات متحده آمریکا، اشاره می نمایم و توافقهای حاصله از آن مذاکرات را که در ذیل می آید، تأیید می نمایم:

1 - دولت ایالات متحده آمریکا با درک این اصل که بهبود اقتصادی برای صلح و امنیت جهانی ضروری می باشد و می بایست در اولویت قرار گیرد و تعهد می کند که وسایل، مواد و خدماتی را که دولت ایالات متحده آمریکا اعطای آن و یا ادامه اعطای آن را به دولت ایران ممکن بداند، براساس یک امتیاز رسمی صورت خواهد گرفت و ارائه هر نوع کمک مجاز پیرو این نامه، باید با منشور ملل متحد سازگار بوده و نیز منوط به کلیه شرایط و قیودات قابل اجراء و مفاد دایر بر انقضاء یا فسخ قرارداد کمک دفاعی متقابل مصوب 1949 و دیگر قوانین قابل اجرای ایالات متحده آمریکا در خصوص کمکهای نظامی باشد. دو دولت، هر از گاهی، مذاکرات تفصیلی لازم را در به اجراء گذاردن مواد این بند به عمل خواهند آورد.

2 - دولت ایران ملزم می گردد کمکهای دریافتی را مطابق با پاراگراف 1 در راستای اهداف مورد نظر، به طور مؤثری به کار گیرد و چنین کمکهایی را به مقاصد دیگری غیر از آنچه در «تفاهم نامه» قید شده، اختصاص ندهد.

3 - بر اساس علائق مشترک امنیتی دو دولت، دولت ایران متعهد می شود که به هیچ فرد، مقام یا کارگزار دولتی خویش و یا هر کشور دیگری، حق مالکیت یا تصرف هر یک از تجهیزات، مواد یا خدمات دریافت شده را که بر اساس واگذاری رسمی مطابق با پاراگراف 1 صورت گرفته، را بدون موافقت قبلی دولت ایالات متحده آمریکا واگذار ننماید.

4 - دولت ایران، پس از بررسیهای لازم و مقتضی پیرامون نیازمندیهای معتدل و مصرف داخلی و صادرات بازرگانی ایران که قرار است توسط همان دولت تعیین گردد، جهت تسهیل تولید، حمل و نقل، صدور و ارسال به دولت ایالات متحده آمریکا برای چنین دوره زمانی و با چنین کمیتی و مطابق یک چنین شرایط و مقرراتی در خصوص قیمت، نحوه پرداخت و نظایر آن به آن صورت که مورد توافق قرار گیرد، مواد خام و نیمه ساخته مورد تقاضای ایالات متحده که به علت کمبودها و یا کمبودهای بالقوه منابع خود می باشد و ممکن است در ایران وجود داشته باشد، موافقت نماید.

5 - (الف) دولت ایران اقداماتی مقتضی که در تضاد با مسائل امنیتی و منافع کشور نباشد به عمل خواهد آورد تا مردم را از عملیاتی که متعاقب این توافقها انجام می گیرد، مطلع سازد.

(ب) هر دولت، آن نوع اقدامات امنیتی را که ممکن است در هر حالتی بین دو دولت مورد موافقت قرار گیرد به منظور جلوگیری از افشاء یا به مخاطره افتادن مواد، خدمات و یا اطلاعاتی که دولت دیگر مطابق این توافقها تأمین می نماید، به عمل خواهد آورد.

ص: 540

6 - دولت ایران، بجز مواردی که ممکن است بین دو دولت موافقت صورت گیرد، معافیت از عوارض گمرک و مالیات داخلی در مورد صدور و یا ورود تولیدات، اموال، مواد و یا تجهیزات وارد شده به قلمرو خود که در ارتباط با این توافقنامه می باشد، اعطاء خواهد کرد.

7 - دولت ایران کارکنان فنی دولت ایالات متحده آمریکا، کسانی که مسئولیتهای دولت آمریکا را در تکمیل مواد این قرار داد در سرزمین ایران به عهده خواهند داشت، را به کشورش می پذیرد و تسهیلات لازم را برای پیشرفت آن کمکها در اختیار آنان قرار خواهد داد.

8 - بنا به درخواست هر یک از دو دولت، مقدمات مناسبی را بین خودشان در رابطه با مسئولیت ثبت یا دعاوی مشابه که بر پایه کاربرد، اختراعات، فرآیندها، اطلاعات فنی یا اشکال دیگر از اموال در رابطه با تجهیزات، مواد و خدمات مطابق با پاراگراف 1 این توافقنامه، قانون از آنها حمایت به عمل می آورد، به مذاکره خواهند گذاشت، در این چنین مذاکراتی این مورد می باید در نظر گرفته شود: که هر دولت مسئولیت همه دعاوی اتباع خویش و دعاوی برخاسته از اتباع هر کشور ثالثی در محدوده خاک خود را قبول خواهد کرد.

9 - به درخواست هر یک از طرفین، دو دولت با در نظر گرفتن هر موضوعی که در رابطه با اجرای این توافقها یا برای عملیات یا مقدماتی که متعاقب این توافقها پیش آید، مشورت خواهند کرد.

10 - هیچ اقدامی در تفسیر، اصلاح یا ترمیم موافقتهایی که میان دولت ایالات متحده آمریکا و ایران در تاریخ 27 نوامبر 1943 و 6 اکتبر 1947 در تهران امضاء شده، آن چنان که اصلاح و تمدید گردیده، صورت نخواهد گرفت.

من پیشنهاد می کنم که اگر این توافقها از تصویب دولت ایران برخوردار می شود، این یادداشت و یادداشت شما که همزمان این توافقها را مورد تأیید قرار می دهند، از تاریخ یادداشت شما اعتبار قانونی خواهد داشت. در آینده، هرگاه یکی از دو دولت از طریق ابلاغ کتبی قصد خود را مبنی بر فسخ توافقها اعلام دارد، یک سال بعد از تاریخ دریافت پیام، این توافقها از اعتبار قانونی خواهد افتاد.

آقای محترم، احترامات فائقه اینجانب را بپذیرید.

آقای غلامعباس آرام

کاردار موقت ایران

جیمز. ای. وب

کفیل وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا

با توجه به بند پاراگراف (بند) 7 این توافقنامه، گروه دیگری از مستشاران نظامی آمریکا به ایران آمدند. وظیفه این گروه، نحوه اجرای این توافقنامه در رابطه با استفاده از کمک نظامی آمریکا در ایران بود. نام این گروه عبارت است از گروه مشاورین کمک نظامی ایالات متحده به ایران The U.S Military Assistance Advisory Group to Iranکه به صورت مخفف به آن مگ (MAAG) گفته می شد. م

ص: 541

از : کاردار موقت ایران

تاریخ : 23 می 1950 - 2 خرداد 1329

به : کفیل وزارت امور خارجه آمریکا سفارت ایران در واشنگتن، دی. سی.

عالیجناب:

احتراماً، به عرض می رساند که یادداشت شما به تاریخ 23 ماه می، واصل گردید. بر اساس دستورات دولت متبوع خود، نظر شما را به مذاکرات اخیری که میان نمایندگان دولتهایمان راجع به اعطای کمک نظامی ایالات متحده آمریکا به دولت ایران، مطابق قانون عمومی 329 مصوب هشتاد و یکمین کنگره ایالات متحده صورت گرفته جلب می نمایم و توافقهای حاصله از آن را به طوری که در ذیل می آید، مورد تأیید قرار می دهم:(1) احتراماً، در موافقت با پیشنهادهای مندرج در یادداشت شما، به اطلاع می رسانم که تفاهمات بیان شده در آن، به تصویب دولت ایران رسیده است. بنابراین، آن یادداشت و یادداشت حاضر که جهت اطلاع از توافقات در نظر گرفته شده، در این تاریخ و پس از آن قابل اجراء بوده و تا یک سال پس از دریافت ابلاغ کتبی هر دولت که قصد فسخ این توافقها را داشته باشد، اعتبار قانونی خواهد داشت.

عالیجناب: جیمز، ای. وب. کفیل وزارت امور غ - ع - آرام خارجه ایالات متحده آمریکا واشنگتن، دی - سی.کاردار موقت سفارت ایران

ص: 542

1- این نامه ٬ همچون نامه قبلی حاوی بندها (پاراگرافهای) دهگانه می باشد لذا جهت جلوگیری از تکرار مطلب از درج آن خودداری شد. م

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 7 - کتاب 7 - صفحه 539