سند شماره 22

گزارش وضعیت نفتی ترکیه

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در آنکارا

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1357-11-20- 1979-02-09

متن سند

سند شماره (22)

تاریخ: 30 بهمن ماه 1357-9 فوریه 1979

طبقه بندی: محرمانه

از: سفارت آمریکا در آنکارا

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی، فوری

رونوشت: سفارت آمریکا در تهران

موضوع: وضع تدارک نفتی ترکیه

1- تلگرام، اقدام مقتضی

2- خلاصه: یکی از سرویسهای خبری محلی مدعی است که لیبی در نظر دارد به یک تحریم نفتی جهانی مبادرت ورزد. با وجود دور از واقعیت بودن، این مطلب توجه را به ناهنجاری وضع ترکیه در تأمین نفت مورد نیاز خود معطوف می دارد.

ارسال هرگونه اطلاعات موجود مبنی بر تکذیب یا تأیید این گزارش موجب امتنان سفارت خواهد بود. (پایان خلاصه) 3- ملیت، روزنامه طرفدار دولت ترکیه در تاریخ 20 بهمن ماه گزارش داد که لیبی فروش نفت خود به تمام نقاط جهان را متوقف ساخته است. بر اساس گزارش یک سرویس خبری محلی در آنکارا (بنام آنکا)، این مقاله معتقد است که لیبی این تصمیم را به حمایت از خمینی در ایران اتخاذ نموده است.

4- روزنامه فوق گزارش داد که تصمیم لیبی «بحران» نفتی موجود در جهان را که نتیجه توقف صدور نفت ایرانی پدید آمده بود، تشدید خواهد کرد. این مقاله در ادامه می گوید تصمیم لیبی شامل ترکیه نیز می شود، چون ترکیه در سال 1978 با لیبی قراردادی را منعقد ساخته بود تا طی آن سه میلیون تن نفت دریافت دارد که تا به حال حدود 4/2 میلیون تن آن ارسال گردیده است.

5- در تاریخ 20 بهمن ماه، مقام سفارت با معاون مدیرکل بازاریابی شرکت نفت ترکیه (گولتکین یوکسل) تماس گرفت تا پیرامون این گزارش خبری گفتگو نماید. یوکسل به مقام سفارت گفت که وی بیش از آنچه در گزارش خبری آمده، در این زمینه اطلاعی ندارد. وی اضافه کرد پالایشگاه ایپراس ترکیه که در رابطه با نفت خام لیبی با شرکت بازاریابی نفتی پرگای لیبی قرارداد بسته بود، پس از پیدایش گزارش خبری سعی کرده است از طریق تلکس با لیبی تماس بگیرد.

پرگا علاوه بر عدم پاسخ، دریافت تلکس را نیز تأیید نکرده است و وی پیشنهاد کرد که پرگا امروز

ص: 138

تعطیل خواهد بود، چون روز جاری یکی از روزهای تعطیل مذهبی می باشد.

6- مقام سفارت از یوکسل پرسید که وضع نفتی پالایشگاه ایپراس تا چه حد بحرانی است، چون در نشریه ملیت مورخ 19 بهمن گزارش شده بود که این پالایشگاه تنها معادل یک روز مصرف خود، نفت خام در اختیار دارد. وی گفت در زمان درج خبر این موضوع صحت داشت، لیکن محدودیت نفتی پالایشگاه با ورود تانکر نفتی جدید در غروب روز بعد (19 بهمن ماه) از بین رفته است. نفت وارد شده توسط این تانکر ادامه کار پالایشگاه را به مدت هفت روز دیگر ممکن خواهد ساخت.

7- یوکسل گفت که منطقه ساحلی استانبول و دریای سیاه که توسط پالایشگاه ایپراس تدارک می گردد تا ده روز دیگر سوخت نفتی مصرفی و تا 5 روز دیگر سوخت دیزل مصرفی خود را خواهد داشت. وی اضافه کرد که در رابطه با محصولات دیگر از قبیل بنزین محدودیتی وجود ندارد، فقط در رابطه با توزیع مشکلاتی وجود دارد.

8- مقام سفارت از یوکسل خواست که پیرامون تدارک نفتی ترکیه به طور کلی اظهار نظر نماید. وی گفت پالایشگاههای ترکیه در وضع خوبی به سر نمی برند. ترکیه در نظر داشت حدود 2 میلیون تن نفت مورد نیاز خود را در سال 1979 از طریق بازار سیاه به دست آورد، ولی این کار نیز مشکل خواهد بود».

وی گفت با این وصف، ترکیه قادر خواهد بود در اکثر مواقع پالایشگاههای خود را مشغول به کار نگاهدارد، ولی ممکن است این عملکرد باظرفیت کامل همراه نباشد.

9- اظهار نظر: وضع ترکیه از نظر نفتی چندان خوب نیست، ولی ترکیه به این نحوه زندگی بخور و نمیر عادت کرده است. ولی در صورتی که لیبی بخواهد تحریم نفتی خود را طبق گزارش سرویس خبری آنکا به اجرا درآورد، ترکیه به آسانی نخواهند توانست نفت دیگری را جایگزین نفت لیبی نماید. از زمان سفر نخست وزیر اجویت به لیبی در ماه گذشته ترکیه فکر می کرد که لیبی در سال 1979 چهار میلیون تن نفت به این کشور صادر خواهد کرد. در صورتی که لیبی به این تعهد خود عمل نکند، تنها منبع قابل اعتماد نفتی دیگر ترکیه پنج میلیون تن نفتی خواهد بود که از عراق دریافت خواهد کرد. در نتیجه، تحریم نفتی لیبی ترکیه را وادار خواهد ساخت که برای تأمین 6 میلیون تن نفت مورد نیاز خود به بازار سیاه روی آورد، تا بتواند سطح وارداتی 1978 (11 میلیون تن) خود را حفظ کند. ولی رابط شرکت موبیل در استانبول به سرکنسول اطلاع داده است که ترکیه در یافتن منابع نفتی دیگر در بازار سیاه به سه دلیل با مشکلاتی رو به رو شده است:

(1) قیمت نفت در بازار سیاه به علت محدودیت عرضه بسیار بالا است.

(2) تأمین کنندگان نفت بازار سیاه ترجیح می دهند به مشتریانی نفت بفروشند که بیش از ترکیه در بازار سیاه فعالیت دارند.

(3) تأمین کنندگان نفت بازار سیاه ترکیه را متهم به «تحریم» آژانس انرژی بین المللی کرده اند و حال آنکه ترجیح می دهند نفت خود را به اعضای این آژانس بفروشند.

10- خبر مربوط به تحریم نفتی توسط لیبی واقعگرای انه به نظر نمی رسد. اگر واقعیت داشته باشد، قذافی آن را به طرز فاحش تر از آنچه که در صفحه هشتم ملیت آمده اعلام می کرد.

11- اقدام مقتضی: ارسال هر گونه اطلاعات در رد یا تأیید این گزارش موجبات امتنان سفارت را فراهم خواهد آورد.

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 41 - کتاب 41 - صفحه 138