سند شماره 78

وضعیت سیاسی پاکستان

موضوع سند

وضعیت سیاسی پاکستان

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1358-07-26- 1979-10-18

متن سند

سند شماره (78)

تاریخ: 26 مهر 1358- 18 اکتبر 79

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی. - فوری

موضوع: تشدید قوانین منع عبور و مرور

1- (خیلی محرمانه) خلاصه: با آغاز دومین روز اعلام مقررات منع عبور و مرور توسط دولت ژنرال ضیاءالحق، شدت کنترل این قانون در پاکستان نیز بیشتر می شود. هیچ اقدام خشونت باری گزارش نشده، و اوضاع نظم و قانون آرام است. بسیاری از اشخاص و چهره های سیاسی یا در اختفا یا در حال بازداشت در محل سکونت یا در زندان به سر می برند. دفاتر اکثر احزاب ممنوعه سیاسی نیز مهر و موم شده است.

دادگاههای نظامی ویژه تشکیل شده و متهمین بار دیگر در ملأعام تنبیه و تأدیب می گردند. رئیس جمهور ضیاء شخصاً چند سفیر (و نیز کاردار) را در روز 17 اکتبر در مورد سخنرانی خود در روز 16 اکتبر و دلایل موجود برای این تصمیم گیری خود توجیه کرده است. (پایان خلاصه) 2- (طبقه بندی نشده) روز اول تشدید قانون منع عبور و مرور شاهد چند نمونه از طرز برخورد رژیم ضیاء با احزاب، سیاستمداران و مطبوعات بود:

- حکومتهای ایالتی اعلام کرده اند که طبق قانون منع عبور و مرور (12) 50 نفر در ایالت سند و 40 نفر در ایالت شمال غربی مرز به خاطر فعالیتهای مضر برای برقراری نظم عمومی بازداشت شده اند. رهبر حزب خلق پاکستان یعنی جی. ام. جاتویی نیز از این جمله است. آمار رسمی مربوط به پنجاب و بلوچستان منتشر نشده است، لیکن گمان می کنیم که حدود دستگیرشدگان این دو ایالت 200 نفر شامل رهبران و کارگران از جمله تیکاخان یکی از دبیران حزب خلق پاکستان باشد، که هنگام پیاده شدن از هواپیمای پاکستان در راولپندی دستگیر گردیده است.

- حکومت ایالت پنجاب در مورد دستگیری میان طفیل، مفتی محمود و نواب زاده نصراللّه خان رهبران جماعت و اتحاد ملی پاکستان توضیحاتی داده است، گویا همه آنها آزاد شده اند و گزارشات مطبوعاتی مربوط به دستگیری آنها تکذیب شده است.

- پاکستان با تصحیح کلمه «ممنوع» نشان داده است که استفاده از این کلمه در تاریخ 17 اکتبر در مورد اقدامات حکومت نظامی علیه احزاب سیاسی نتیجه ترجمه نادرست از زبان اردو به زبان انگلیسی بوده است. این روزنامه می نویسد احزاب «منحل» شده اند. شواهد دیگر دال بر این مسئله کلمه «مرده یا متوفی» است که در مطبوعات در برابر هر حزب به کار رفته است.

دو روزنامه کویته ممنوع اعلام شده است.

3- (طبقه بندی نشده) حکومت نظامی سعی کرده است وسایل کنترل نظم عمومی خود را شدیدتر نماید.

- امریه هایی منتشر شده تا مردم سلاحهای غیر قانونی و غیر مجاز خود را به مقامات حکومت نظامی تحویل دهند، کیفر عدم همکاری بسیار شدید است، و به تیمهای تجسسی اجازه داده شده است که سلاحهای این گونه ای را بیابند.

- مقامات حکومت نظامی ایالت پنجاب و بلوچستان نیز با صدور بیانیه های تند (در صفحات اول تایمز پاکستان) اعلام داشته اند که احتکار، گرانفروشی، رباخواری و دیگر جنایات دارای مجازاتهای

ص: 479

بسیار شدیدی خواهند بود.

- در راولپندی دادگاههای بسیاری ایجاد شده که به سرعت متهمین را محاکمه و به مجازات می رسانند. گزارشهایی نیز در مورد این دادگاههای نظامی رسیده که شخصی را پس از متهم شدن در همان نقطه و در انظار عموم شلاق می زنند.

4- (خیلی محرمانه) سرکنسولگری کراچی گزارش داده است که عکس العمل عمومی نسبت به اقدامات شدید اخیر در 17 اکتبر بجای شورش توأم با نوعی بی تفاوتی و رضا بوده است. رؤسای بخشهای تجاری از اولویتهای جدید اقتصادی رئیس جمهور تمجید کرده و تایمز پاکستان نیز اظهارنظرات موافق رئیس اتاق بازرگانی و صنایع را در 17 اکتبر به چاپ رسانیده بود. لیکن در رابطه با سیاستمداران آزاده، یا آنها با مطبوعات سخن نمی گویند و یا مطبوعات از انتشار مطالب سیاسی امتناع می ورزند. سرکنسولگری کراچی گزارش داد که رابط های وی از به تعویق افتادن انتخابات چندان متعجب نشده اندلیکن ممنوعیت فعالیتهای سیاسی آنها را شگفت زده کرده است. طبق گزارش پیشاور شبانگاه در محوطه دانشگاه پوسترهای ضد رژیم چسبانده شده است و در شب 17 اکتبر نیز در خوابگاه دانشجویان شعارهای ضد دولتی بگوش می رسید.

5- (محرمانه) سرکنسولگری لاهور گزارش داد که امروز کارها به نحو عادی از سر گرفته شد و دیروز نیز آرام بود. در گفتگوهای محرمانه «نسبت به بازیهای آشکار ضیاء با روند سیاسی و اینکه حکومت نظامی در درازمدت به جای آرام نمودن سبب تشدید تشنجهای سیاسی خواهد شد، با عصبانیت سخن گفته می شود». گزارش کنسولگری در ادامه اظهار می دارد: «مردم از افزایش قیمتها، فساد اداری و وقوع جنایتهای خشونت بار در مورد انتخابات نگران بوده، و همه ترس از آن دارند که اگر حکومت نظامی ضیاء نتواند این مشکلات اقتصادی و اجتماعی را از میان بردارد، درست مانند سالهای 1960 که حکومت نظامی ایوب خان شورش و حتی جنگهای داخلی را پدید آورده بود، در این زمان نیز وقوع یک انفجار سیاسی اجتناب ناپذیر خواهد بود.» 6- (خیلی محرمانه) علاوه بر کاردار کینگ، رئیس جمهور شخصاً سفرای شوروی، چین، هند و انگلستان، کانادا، ژاپن، عربستان سعودی، و فرانسه را در رابطه با تصمیمات خود توجیه نمود. همه کسانی که ما با آنها صحبت کرده ایم ژنرال ضیاء را مردی شکست خورده توصیف می کنند. یکی از سفرا بعدها به مشاور سیاسی گفت که ضیاء به طور محرمانه به وی گفته است که جماعت اسلامی قبل از سخنرانی از وی خواسته بود که بدون در نظر گرفتن اقدامات و تدارکات عمومی این جماعت، انتخابات را لغو نماید.

7- (طبقه بندی نشده) عکس العمل مطبوعات نسبت به سخنرانی و اقدامات اجرایی طبق پیش بینی محتاطانه بوده است. روزنامه های اردوزبان نوای وقت و جنگ که هردوی آنها غیر دولتی و دارای تیراژ انتشاراتی وسیع می باشند، با اشاره به اینکه اقدامات ضیاء غیر منتظره بوده اند از ایراد انتقادات خودداری می ورزند، لیکن هردوی آنها در کمال استغاثه خواستار اینند که مدت برقراری مقررات منع عبور و مرور تا حد امکان کوتاهتر بشود. روزنامه دولتی تایمز پاکستان نیز در سرمقاله خود (که متن آن به طور جداگانه برای وزارتخانه و دیگران ارسال شده است)به عذرخواهی در قبال اقدامات دولت و به خصوص ضیاء پرداخته و از استقامت و تلاشهای مصرانه وی در جهت برگزاری انتخابات قبل از اتخاذ «تصمیم اجتناب ناپذیرش» قدردانی می کند. این سرمقاله پس از این تعظیم و تکریمها یادآور می شود که ممنوعیت

ص: 480

احزاب و غیره در این زمینه کافی نیست، و این امر تنها یک «صلح و آرامش موقتی» را پدید می آورد که «پاکستان آن را بارها تجربه کرده» لیکن پس از آن «طوفان» آغاز می شود. این روزنامه از دولت و مردم مصرانه می خواهد که با تلاش یکدیگر «برای پدید آوردن سیاستی مناسب با نبوغ ملی از این فرصت موجود استفاده کنند»، که قبلاً نیز این روزنامه همین فرمول بندی را به کار برده است.

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 46 - کتاب 46 - صفحه 479