گزارش گذشته پرکار اقدم جاسوس سیا

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: بخش خارجه / سانفرانسیسکو 25331

سری

به: با حق تقدم به رئیس رونوشت برای تهران

متن سند

سری

سند شماره (8)(1)

21 شهریور 58 اعضاء

سری

از: بخش خارجه / سانفرانسیسکو 25331

به: با حق تقدم به رئیس رونوشت برای تهران

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است. اس. دی. تراب - اس. جی. سویرل

عطف به: الف. رئیس 508580، ب. رئیس 506755، ج. بخش خارجه / سانفرانسیسکو 25329

1- اس دی تراب / ا (ت / ا) در 16 شهریور مورد آزمایش دروغ سنجی قرار گرفت که نتایج آن در تلگرام مرجع ج آمده است.

در حالی که ضرایب و مسائل ضداطلاعاتی به حد کافی حل شده، اجتناب ت / ا از پاسخگویی به سئوال درباره ............... وی در یک عملیات همکاری اطلاعاتی در سال 1348 حداقل نشان می دهد که ............... آتی می تواند وجود داشته باشد و مداومت پیدا کند. پایگاه در پاراگراف بعدی پیشنهادات خود را ارائه داده است.

2- آزمایش دروغ سنجی سبب شد که اطلاعات جدیدی به دست آید. یکی اینکه اعتراف کرد که به محض بازگشتش از یک سفر خارج در سال 1354 جهت تماس با رهبران اکراد که بنا به تقاضای شاه صورت گرفته بود، ت / ا بنا به دستور فرمانده ساواک وقت تیمسار نصیری در فرودگاه به مدت 24 ساعت توقیف شده بود تا اینکه شاه دستور آزادیش را صادر کرد. وی گفت که فکر می کند که آن عده از خانواده جاف که او با آنها در اروپا تماس برقرار کرده بود باید خبرچین ساواک نیز بوده باشند و نصیری نیز که از دستورات صادره از طرف مقام بالا برای ت / ا از پیش مطلع نبوده، از طریق آنها (خبرچینها) از سفر ت / ا مطلع شده بود. ت / ا اضافه کرد که علی رغم دستور صادره توسط شاه جهت آزادی او، نصیری از تیمسار هاشمی رئیس اداره هشتم ساواک خواست تا علیه ت / ا تحقیقاتی انجام دهد.

در رابطه با سئوال مربوط به عضویت او در حزب توده (که ت / ا سئوال را پذیرفت)، ت / ا گفت که این موضوع یک برچسب کهنه است که توسط ملامصطفی بارزانی به او زده شده است.

3- در رابطه با همکاری (اطلاعاتی رسمی - م) ت / ا با آمریکاییها در بغداد در سال های 1343- 1338: ت / ا بیان داشت که این (همکاری - م) در نتیجه تماس با وابسته نیروی هوایی آمریکا و ردوبدل نمودن غیر رسمی اطلاعات در مورد وضعیت کردها آغاز شد. شاه این ارتباط را تأیید کرد و به ت / ا دستور همکاری داد (بنا به گفته ت / ا شاه امیدوار بود که از طریق این همکاری بتواند سلاحهای پیشرفته و تجهیزات پیچیده ای را برای عناصر کردی که با ایران همکاری می کردند از آمریکا بگیرد). ت / ا گفت که بعدها یک سرهنگ آمریکایی به همراه نماینده ای به عنوان سخنگو (که پایگاه فکر می کند اسمیورث بوده باشد - ولی ت / ا ادعا می کند که همه اسامی را فراموش کرده است) وارد بغداد گردید که ت / ا فکر می کند که این نفر دوم عضو سیا بوده، ولی این موضوع هیچ گاه روشن نشد. روابط ت / ا با این نماینده به طور مرتب به تهران گزارش می شد و او فکر نمی کند که توجه این نماینده به وی غیر از آنچه حرفه اش ایجاب می کرد، طور دیگری باشد. درباره این که آیا او با آمریکاییها قبلاً تماس داشته است ت / ا اظهار داشت که اداره دوم ساواک، که محل کار او در دوران پیش از مأموریت وی به بغداد بود یک مشاور سازمان سیا داشت که او (ت / ا) درباره اش فقط گفت که خیلی بلندقد بود.

ص: 14

1- تلگرام مرجع ب سند شماره 6 و مرجع ج سند شماره 7 می باشد. مرجع الف برای قرارگاه تهران اصلاً فرستاده نشده است.

4- در رابطه با واقعه بین پلیس و سیا در سال 1348، ت / ا بعد از .............. شماره یک ذکر کرد که او دستورات جعفری معاونت رئیس پلیس کشور را (مبنی بر اینکه او تماس با نمایندگان آمریکا را معطوف به موضوعات روسی بکند) مورد تردید قرار داده بود به این دلیل که آنها را مغایر با درک خود از وظایف اداره اطلاعات و سد راه انجام پروژه های مهمتری که توسط شاه و رئیس پلیس مبصر به عهده اش گذاشته شود بود (از میان آنها پروژه بدام انداختن و قتل بختیار رئیس پیشین ساواک شایان توجه بوده است) تشخیص داده بود. ت / ا گفت که او به مبصر گفته بود که یا ............... جعفری در رابطه با طرح بختیار را متوقف کند (ساواک نیز طرح خود را در حال اجرا داشت که سرانجام همان طرح موفقیت به دست آورد) و یا اینکه کاری کند که جعفری مانع او نشود. ت / ا به مأمور مربوطه و ............... متذکر شد که به نظر او فعالیتهای ضد روسی در ایران از وظایف ............... اداره هشتم ساواک بوده است. ت / ا با عصبانیت جعفری را متهم به این می کرد که می خواسته از طریق برقرار کردن همکاری ضد روسی با سیا بتواند به طور مجانی به آمریکا سفر کند (که البته موفق هم شد). معذالک ت / ا گفت که وی یک ملاقات نیم ساعته با نمایندگان سیا در دفترش داشت و وقت جلسه بعدی نیز تعیین گردید. ت / ا گفت که در ساعت 00/6 روز تعیین شده در دفترش حاضر شده بود، و دستیارش نیز درباره جلسه به او یادآوری کرد، تا ساعت 00/8 منتظر و چشم به راه ورود میهمانان شد. در ساعت 30/8 ت / ا عملاً از دفترش غیبش زد تا بدین وسیله نارضایتی خود را از دیرکرد آنها که به نظرش عملاً در خور یک نظامی نبود نشان دهد. ت / ا گفت که دیگر هیچ گاه با آن نمایندگان آمریکایی ملاقات نکرد، و پرونده را تحویل یکی از زیردستان خود که یک سرگرد بود داد و به او گفت که تمام وسایل لازم برای کار خودشان را فراهم سازد. ت / ا در ادامه گفت که از این فعالیت و میزان پیشرفت آن خبری به دست نیاورد.

توضیح حوزه فعالیت: ناراحتی مستمر ت / ا در رابطه با این مسئله به احتمال قوی می تواند از آنجا ناشی شده باشد که دستوری که داده بود درباره «تمام وسایل لازم» یا صحت نداشته و یا عبارتی که دلسردکننده تر بودند بیان شده بود.

اینکه ت / ا ............... شخصی خود را در انجام وظیفه دخالت می دهد قابل قبول و منطقی به نظر می رسد در صورتی که جنبه خودخواهی .............. او را در نظر بگیریم. به هرحال، «توضیحات» ت / ا ............... با آنچه که قرارگاه تهران در سال 1348 درباره رقابت فعال در آن زمان بین ساواک و پلیس در عملیات مربوط به شوروی شرح داده ............... می کند و به نظر نمی رسد که ت / ا یکی از رقابت کنندگان آن دوره بوده باشد.

5 - نتایج مصاحبه همچنین آشکار ساخت که ت / ا در تمام طول سالهای 1355- 1350 احتمالا در استخدام دفتر مشاور سیاسی شاه (ژنرال پاکروان) بوده است و نه، تکرار می شود نه اداره اطلاعات ویژه ژنرال فردوست آن طور که قبلاً گزارش شده بود. تنها مأموریتی که وی انجام داد سفری به اروپا در سال 1354 بود. استخدام در دفتر آستان قدس دکتر ولیان که ت / ا از آن به عنوان «پوشش» یاد می کرد، ظاهراً شغل حقیقی او بوده است (که خیلی هم به گمان ما پردرآمد بوده است). ت / ا سفرهایی را که از طرف ولیان به جنوب ایران کرده بود تا در مورد فساد در میان مقامات اداره کننده درآمدهای ............... اراضی تحقیق به عمل آورد و هنگامی که مأمور مربوطه به ت / ا اظهار داشت که برای آدم نااهلی (ولیان - م) گزارش تهیه کرده بود، وی شانه اش را بالا انداخت.

ص: 15

6- آزمایش دروغ سنجی تصویر بهتری را از مردی ارائه داده است که تقریباً همیشه به دنبال منافع خودش بوده و قطعاً فرصت قبلی نداشته است (ولی فرصتهایی نیز برایش پیش آمده بود) تا مسیر خود را کنار گذاشته و به منافع دولت آمریکا بپردازد. اینکه آیا او اکنون نیز مایل است این کار انجام دهد یا نه باید در رابطه با شرایط گذشته و حال او در نظر گرفته شود. در حال حاضر تقریباً واضح است که ت / ا امیدوار است از طریق سیا بتواند مقداری از موجودیهای ریالی خود در ایران را خارج کند و این خود احتمالاً یکی از قویترین عواملی است که او را وادار کرده به دنبال یک نقش عملیاتی با ما باشد. البته ما ممکن است باز هم بتوانیم معامله ای انجام دهیم، ولی روشن است که کنترل از نزدیک ضرورت خواهد داشت. طرح «گردآورنده اطلاعات سیار» که در آن ت / ا مدتهای مدیدی دور از دسترس ما، تا حد زیادی ابتکار فردی و مستقل خود را در مورد سفرهای خارجی به کار گیرد فاصله ت / ا با ما را شاید بیش از حد لزوم زیاد می کند. اگر ت / ا شغل مهمی در دولت موقت می داشت و حاضر بود اسنادی را در ازاء پول نقد به ما بدهد از نظر اخلاق و استعدادهای این مرد و تناسب کنترل و امنیتی بهتر بود.

7- در ملاقات بعد از مصاحبه آزمایش به ت / ا گفته شد که او آزمایش را با وضع خوبی قبول شده.

مأمور مربوطه دوباره درباره سفر اکتشافی با ت / ا به بحث پرداخت، و ت / ا قبول نمود که در صورتی که ............... با ابراهیم احمد پیش از عزیمت تماس بگیرد و قرار ملاقاتی با او را در انگلستان ترتیب دهد، احتمال اینکه بتواند اطلاعات چشمگیری در این اقدام اول به دست آورد ضعیف است به ت / ا گفته شد که تا هنگام سنجش مجدد نتایج آزمایش دروغ سنجی باید تلاش خود را بر آن دارد تا شماره تلفن احمد در لندن را از طریق یکی از اقوامش به نام اشراقی در تهران به دست آورده، ارتباط تلفنی برقرار نماید. پیرو تلگرام مرجع ب به ت / ا گفته شد تبدیل وجوهات او در حال حاضر ممکن نبوده و یک امکان برای وامگیری وجود دارد اما در صورتی که بتواند با احمد ملاقاتی برقرار سازد و نشان دهد که سفرش ارزشمند بوده است، ما تهیه یک کمک حداکثر 2000 دلاری به او را بررسی خواهیم کرد. که (برای اطلاع شما: حتی پیش از آزمایش دروغ سنجی و ملاقات بعدی آن، ت / ا از فرستادن فرزندش حمید به ایران به منظور فروش خانه اش منصرف گردیده بود. ت / ا گفت که دختر کوچکترش می تواند این معامله را انجام دهد. مأمور مربوطه تأکید کرد که دختر کوچکتر وی به نام ژاله حداقل در ماه سپتامبر (حدود شهریورماه) در تهران منتظر تماس از طرف یک مقام دولت آمریکا خواهد بود.

8 - همچنین با ت / ا درباره صلاح بودن پاسخ وی به درخواست سرکنسول خرم مبنی بر اینکه برای پیگیری تقاضای یک شغل مناسب در دولت جدید از طرف ت / ا گزارش مکتوبی درباره سوابق و فعالیتهایش تحویل گردیده، به تهران فرستاده شود، بحث شد. ت / ا به متصدیان پیشین شغل خرم یک چنین خلاصه سوابقی را فرستاده است و به نظر ما دولت موقت اطلاعات کافی درباره او دارد و به جای اینکه در اینجا به نوشتن خلاصه سوابق بیشتر پرداخته شود، به نظر پایگاه ت / ا باید هرچه زودتر با ابراهیم احمد در لندن تماس برقرار سازد، و منتظر رسیدن اسنادش از تهران نباشد، و بعد بازگردد و به ما گزارش بدهد. تا آن زمان که ت / ا حداقل مأموریت عملیاتی را با موفقیت انجام دهد (و یک تست دروغ سنجی دیگر چندان هم بی مورد نخواهد بود) ما یک .............. درباره استعدادهای اولیه او که تأییدکننده ادامه صرف وقت و فعالیت در اینجا خواهیم داشت. اگر در چند هفته آینده قرار یک ملاقات با احمد امکان نپذیرد، پیشنهاد می کنیم که طمع خود را کنار گذارده به قصد فراهم آوردن امکان بازگشت ت / ا به ایران با

ص: 16

او تماس ضعیفی داشته باشیم. تقاضا می شود ............... نظریات خود را ابراز دارند.

9- پرونده: 0328995- 201 تا تاریخ 20 شهریور 1378 در بایگانی ضبط شود.

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 13