در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره

معرفی زندگی نامه و شخصیت کریم سنجابی و جبهه ملی

موضوع سند

معرفی زندگی نامه و شخصیت کریم سنجابی
مشخصات ارسال سند

از:

محرمانه

به:

1339-10-13- 1961-01-03

متن سند




کریم سنجابی -4


 مصاحبه با کریم سنجابی


گزارش اطلاعاتی حوزه مأموریت


تاریخ گزارش 3 ژوئیه 1961 برابر با 12 تیر 1340


خیلی محرمانه غیرقابل رؤیت برای خارجیان - تحت کنترل مستمر کشور ایران


موضوع : مصاحبه با کریم سنجابی


اطلاعات بیوگرافیک و اظهار نظرها


شماره گزارش 5578 نیت


(توضیح : گزارش هایی که با حرف نیت مشخص می شود متعلق به سازمان سیا است - مترجم) منبع : ناظر صلاحیت دار آمریکایی (معمولاً قابل اعتماد)


ارزیابی محتویات - احتمالاً واقعیت دارد.


1- اطلاعات، بیوگرافی در مورد کریم سنجابی - رئیس هیئت اجرائیه جبهه ملی مطابق اطلاعات زیر است.


الف: سن 56 سال


ب: تحصیلات ابتدایی در کرمانشاه - متوسطه در تهران - اخذ دانشنامه در علوم سیاسی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران و دکترای حقوق از دانشگاه پاریس در فرانسه


ج: زبانها- فارسی، کردی، فرانسه، عربی و انگلیسی (اندکی می خواند)


د: شغل - استاد حقوق دانشگاه تهران


ه : مسافرت ها- او علاوه بر شش سال تحصیل در فرانسه به اغلب کشورهای اروپایی سفر کرده است. او در سال 1332 با محمد مصدق به ایالات متحده رفت.


و: سنجابی متأهل است و سه فرزند دارد که به ترتیب 9 سال 12 سال و حدود بیست ساله هستند.


ز: سنجابی از طرف محمد مصدق به وزارت فرهنگ منصوب شد و نماینده دوره هفدهم مجلس بوده است.


ص: 711





ح: سنجابی در یک خانه قدیمی با وقاری در نزدیکی دروازه شمیران زندگی می کند. خانه او به طور مرتب مبلمان شده و ظاهرا خوب نگهداری می شود، ولی تجملاتی نیست. خود سنجابی مردی است با قامتی که انسان را تحت تأثیر قرار نمی دهد. قد او شاید پنج فوت و 8 اینچ باشد متمایل به تنومندی است ولی آنقدر هم ناخوشایند نیست. موی تقریبا خاکستری و مجعد او از یک پیشانی بلند برمی خیزد. لباس پوشیدن او محافظه کارانه و خوش ظاهر است او مردی است با جذابیت شخصی فوق العاده و طبعا بسیار مؤدب است. لحن او ملایم ولی مستقیم است او این تأثیر را در شخص می گذارد که کنترل اوضاع را در دست دارد و تردید و دودلی از خود نشان نمی دهد و از موضوعات هم گریز نمی زند، بلکه همیشه به نکته مورد نظر اشاره می کند. او مردی است که فکر زیادی را به موضوعات مختلف اجتماعی داده و نظریات او خوب شکل گرفته و صریح و روشن و مختصر گو است. سنجابی مردی است با تواضع و لطف و ملاحت مردی است که نسبت به خانواده خود بسیار متعهد است و در عین حال یک سیاستمدار جدی و صمیمی است در حالی که پاسخ های او ممکن است برای تحت تأثیر قرار دادن یک آمریکایی داده شده باشد، در رفتار او هیچ چیز وجود نداشت که نشان بدهد او می کوشد کسی را منحرف کرده و یا فریب دهد.


2- مراتب زیر نظریاتی است که سنجابی درباره مسائل مختلف سیاسی ابراز داشته است.


کمک اقتصادی - کمک اقتصادی باید برای ایران ادامه یابد و یک ضرورت قطعی است - مع ذالک مبالغ زیادی که به وسیله ایالات متحده در جریان سالهای گذشته کمک شده درستی نسبت به ایالات متحده را در برنداشته است. مردم ایران نمی دانند شما چه مبلغ کمک کرده اید، وقتی اینکه این کمکها به چه مصرفی رسیده است. این کمکها ممکن است به جاهای مختلف رفته باشد، مثلاً صرف ساختمان راه ها یا سدها یا چیز دیگری شده باشد، یا اینکه قسمت اعظم آن دزدیده شده باشد. یک چنین کمکی برای اینکه مفید و ثمربخش باشد و جلب دوستی ایالات متحده را کرده باشد، بایستی هنگامی به ایران برسد که ایران دارای حکومتی باشد که از پشتیبانی و احترام مردم برخوردار است، برای آنکه در چنین صورتی نتایج بهتری برای هر دلار دریافت شده بدست خواهد آمد.


ما حدود سی صد هزار نفر مستخدم دولت داریم. به این اشخاص باید پول و غذا داد و راضیشان نگهداشت تا امور دولت به طور هموار انجام گیرد و برنامه های کمک به مورد اجرا گذاشته شود. ولی این پولها باید از منابع خودمان باشد و نه از بیگانگان، اگر کمک خارجی صرف زمینه های دیگر شود ما خودمان می توانیم به کارمندان دولت پول بپردازیم. مساعدت اقتصادی خارجی باید صرفا برای برنامه هایی باشد که به رشد اقتصادی کشور و بالا رفتن قدرت اقتصادی ما کمک کند و علاوه بر این کمک خارجی نباید صرفا به شکل بسته های پول باشد که با هوی و هوس حکومت ایران توزیع گردد. پول بایستی تنها برای طرحها و برنامه های ویژه که تحت مطالعه قرار گرفته و از سوی کمک دهنده و حکومت ایران انتخاب شده داده شود. پولی که داده می شود باید به نحو فشرده ای به انجام طرح تهیه شده اختصاص یابد. مسئولیت بسیار دقیق باید حفظ شود و دادن کمک بعدی باید شدیدا متکی به انجام و تکمیل رضایت - بخشی طرحهای قبلی باشد. ممکن است باور داشته باشیم که چنین کمکی به منزله کمک با شرایط مربوطه خواهد بود، ولی احساس نمی کنم که این کمک نوعی تخطی نسبت به حق حاکمیت یا استقلال کشور دریافت کننده باشد. حکومتی که واقعا و حقیقتا طرف اعتماد مردم باشد با چنین برنامه هایی دشواری نخواهد داشت. این نوع برنامه های کمکی است که من برای ایران از آن استقبال خواهم کرد. من احساس


ص: 712




می کنم که ما به کمک اقتصادی خارجی برای لااقل پنج تا ده سال آینده نیاز خواهیم داشت.


کمک فنی - مستشاران خارجی هنگامی که کشوری که آنها را می فرستد از طرف ایران مورد مهر و محبت باشد، مورد استقبال قرار خواهند گرفت. در چهارچوب برنامه های کمک اقتصادی که در بالا تشریح شد، محلی برای مستشاران خارجی وجود دارد، من رسیدگی خواهم کرد به این موضوع که هروقت و هرجا که ممکن باشد ابتدا ایرانیان هستند که باید استخدام شوند، ولی ما به مساعدت فنی خارجی تا مدتی در آینده احتیاج خواهیم داشت.


کمک از شوروی - ما تحت شرایط معینی می توانیم از اتحاد شوروی کمک بگیریم. ولی یک موضوع است و آن اینکه روابط با شورویها باید چنان باشد که آنها کلاً از تبلیغات برهم زننده خود در ایران منصرف شوند و این بدان معنی است که هم تبلیغات طرفداری از کمونیسم و هم تبلیغاتی که علیه وحدت داخلی ملت ایران صورت می گیرد باید قطع شود. در مرحله دوم ما نمی توانیم کمک از اتحاد شوروی را اگر یک چنین کمکی مستلزم قطع کمک از غرب یا همراه با قطع کمک از غرب و در درجه اول از ایالات متحده آمریکا باشد را بپذیریم. و همچنین نمی توانیم انتظار داشته باشیم که در مناسبات با شورویها تنها باشیم.


اگر خاورمیانه یک واحد امنیت دسته جمعی حقیقی باشد (رجوع شود به مراتب زیر) می توانیم کمک از شورویها را بپذیریم و اگر همه این شرایط مورد قبول قرار گیرد، می توانیم با همان شرایط مساوی با شرایطی که ما از غرب کمک می گیریم از شوروی نیز کمک بگیریم. مع ذالک اگر چنین شرایطی مورد قبول قرار نگیرد هیچگونه ایرادی به ادامه کمک یک جانبه ایالات متحده آمریکا، یعنی بدون توجه به برنامه های کمکی شوروی، نخواهد بود.


سنتو- این پیمان چندین ضربه علیه خود دارد. اول اینکه مردم ایران نسبت به چنین پیمانی نظر مساعد ندارند، زیرا شرکت ایران در آن ناشی از اقدام یک حکومت غیر مردمی و غیر مسئول بوده است. دوم اینکه اظهار عقیده می شود که این پیمان مستلزم صرف هزینه های کلان است و اظهار عقیده می شود که هزینه مشارکت در این پیمان بیش از ارزش آن است. سوم اینکه سنتو این خطر جدی را برای ما ایجاد می کند که دشمنی شورویها را نسبت به ما بر می انگیزد و برای ما لازم است که فرصتی داشته باشیم که عوامل مثبت سنتو را ارزیابی کنیم تا اینکه تشخیص بدهیم، که آیا این عوامل مثبت بر نکات منفی آن می چربد یا خیر. ما اعتماد زیادی نسبت به ارزش چنین ابتکاراتی نداریم. پیمان سعد آباد از طرف امضاکنندگان آن کاملاً نادیده گرفته شد و وارد کردن انگلیسیها در سنتو به ما چندان آسودگی خاطر نمی دهد، زیرا ما نمی توانیم به تعهدات آنها اتکا داشته باشیم. من معتقدم که پیمان دو جانبه با ایالات متحده تضمین بیشتری را برای ایران علیه تجاوز شوروی می دهد و من جدا تمایل ندارم از این پیمان دو جانبه داوطلبانه صرف نظر کنم، بدون اینکه در عوض نفعی به دست آورم. تنها زمانی که ما نسبت به شورویها اطمینان داشته باشیم، زمانی است که ما نسبت به ایالات متحده اطمینان داریم. ما نمی خواهیم یک لهستان یا رومانی دیگر باشیم، ولی اگر هم!تحت سلطه شورویها در آئیم آن وضع را تحمل نخواهیم نمود. ایران قطعه قطعه خواهد شد، آذربایجان و کردستان و خوزستان همه به توسط شورویها از ایران جدا خواهد شد.


بی طرفی - اگر بی طرفی برای ایران به معنی جدا شدن از مناسبات دوستانه آن با ایالات متحده و کشانده شدن به طرف شوروی هاست، در این صورت من بی طرفی را نمی خواهم. من بی طرفی قلابی را نمی خواهم. یک چنین بی طرفی به نفع کشور ما نیست. من سیستمی را پیش بینی می کنم که به وسیله آن


ص: 713




خاورمیانه مثلاً از مصر گرفته تا پاکستان، به طوری که شامل هند هم باشد یک واحدی را مرکب از کشورهای مستقل تشکیل دهند که برای حفظ امنیت، به طور دسته جمعی تحت یک نوع نظارت قدرتهای بزرگ متشکل شوند. من کاملاً قبول دارم که اختلاف بزرگی بین کشورهای خاورمیانه وجود دارد و آنها را از یکدیگر جدا می کند و اینکه این یک نقشه بسیار بلند پروازانه ای است، ولیکن من ایمان دارم که با توجه حسن نیت تمام عوامل مربوطه یک چنین هدفی، روزی تحقق می یابد. تحت چنین اوضاع و احوالی ایران اگر خاورمیانه یک واحد امنیت دسته جمعی حقیقی باشد (رجوع شود به مراتب زیر) می توانیم کمک از توانایی آن را ندارد که تا آنجایی که به اتحاد شوروی مربوط است، مدعی بی طرفی باشد.


انتخابات - ترس بزرگ و عمیق ما این است که در غیاب یک مجلس، بعضی از عناصر برای سرکار آوردن یک رژیم دیکتاتوری، شاید زیر لوای نظامیان، توطئه بچینند. هر مجلس و حتی آخرین مجلس برای یک چنین اقدامی مانعی محسوب می شود و یا لااقل نبودن مجلس چنین اقدامی را تسهیل می کند.


تحت اوضاع و احوال کنونی، ترجیح می دهیم که انتخابات هر چه زودتر برگزار شود شاید جبهه ملی تنها بیست کرسی در حال حاضر به دست آورد ولی این بیست کرسی علاوه بر وجود یک مجلس کافی خواهد بود که به دست گرفتن قدرت را از سوی یک رژیم دیکتاتوری دشوار سازد. از سوی دیگر اگر ما یقین داشته باشیم که چهار یا پنج ماه اوضاع بر یک اساس کم و بیش ثابتی هر چند نه کاملاً بر اساس قانونی ادامه خواهد یافت، به نفع ما خواهد بود اگر برای انتخابات مدت طولانی تر صبر کنیم. سه یا چهار ماه به ما اجازه خواهد داد تا بهتر متشکل شویم و بنابراین کرسیهای بیشتری به دست آوریم، ولی در محیط امروزی نمی توانیم اطمینان داشته باشیم که فردا در زندان نباشیم و کشور توسط یک دیکتاتور نظامی اداره نشود.


اصلاحات ارضی - در ایران باید اصلاحات ارضی انجام بگیرد، ولی ملاحظات دیگری نیز وجود دارد.


تقسیم ناگهانی اراضی تولید کشاورزی را به نحو محسوسی کاهش خواهد داد. مالکان خوب بیش از رعیتهای کشاورز خود و حتی بهتر از دولت درباره اداره کردن مزرعه و فراهم کردن لوازم مورد احتیاج آن وارد هستند. و آنها سرمایه مورد لزوم را نیز دارند. ابتدا لازم است که کشاورزان به صورت جزئی از کوشش ملی درآیند و به یک مفهوم ملی در فعالیتها شرکت کنند. این موضوع بستگی به آگاهی و موضع کشاورزان دارد. یک برنامه ملی لازم است تا وضع کشاورزی را بهبود دهد و تولید کشاورزی را افزایش دهد و زندگی کشاورز را به صورت معقولانه تری درآورد و سپس تحصیلات نیز لازم است. زمان طولانی و برنامه های متعددی لازم است قبل از اینکه ما بتوانیم به نحو احسنی به مرحله ای برسیم که زمینهای کشاورزی قطعه قطعه شوند.


حجم قدرت نظامی - اگر ما تضمین های معتبری از جانب متفقین خود برای دفاع خود داشته باشیم، آنگاه اندازه ارتش ما بیش از آنی است که لازم است. با داشتن تضمینها یک ارتش پنجاه تا شصت هزار نفری خوب تربیت شده، باید برای کشوری مانند ایران کافی باشد.


کارخانه ذوب آهن - من یقین ندارم که ما ذخایر آهن و ذغال سنگ به اندازه کافی داشته باشیم و اطلاعات مختصر و نا مطمئنی که من به دست آورده ام حاکی از آن است که ما ذخایر آهن و ذغال سنگ به اندازه کافی داریم. اگر داریم، بنابراین داشتن یک کارخانه ذوب آهن از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است و ایران بایستی یک چنین کارخانه ای داشته باشد و یک چنین کارخانه ای عنصر لازم در رشد صنعتی ایران خواهد بود که باید با رشد صنعتی کشاورزی توأم باشد. افکار عمومی یک نیروی بزرگی به


ص: 714




نفع یک کارخانه ذوب آهن است. این یک طرح مورد قبول عمومی است، ولی اگر از لحاظ اقتصادی سالم نباشد، گمان نمی کنم که باید تنها برای یک سمبل و مظهر و پرستیژ و حیثیت ده میلیون دلار بپردازیم.


مع ذالک یک برنامه سالم منطقی برای رشد صنعتی برای ایران ضروری است، زیرا که ظرفیت کشاورزی ما برای توسعه شدیدا از لحاظ کمبود آب و زمین مزروعی محدود است.


هیئت حسن نیت برای اتحاد شوروی - اگر یک حکومت جبهه ملی روی کار می بود من در صورت امکان یک هیئت حسن نیت یا هر گونه نقشه دیگری که در دسترس باشد برای کوشش به برطرف کردن سوءتفاهماتی که ممکن است مانع روابط عادی با اتحاد شوروی باشد، به کار می بردم. هر چند راستش را بگویم، نمی دانم که یک چنین طرحی امکان پذیر می بود یا خیر. از سوی دیگر ایران به تنهایی نمی تواند در مقابل شوروی کاری از پیش ببرد، تنها از طریق حفظ روابط حسنه و شایسته با غرب و تنها با کمک و تفاهم غرب ما می توانیم روابط حسنه مطمئن با آنها داشته باشیم.


قدرت و ظرفیت های حزب توده (کمونیست) - روابط جبهه ملی و حزب توده - ما اگر صادقانه بگوییم چیزی درباره قدرت حزب توده و یا شخصیت ها و سازمان آن نمی دانیم، ولی گاه به گاه در اجتماعات مختلفمان متوجه می شویم که آنها در میان ما هستند و ما اثرات حضور آنها را در داخل جبهه ملی احساس می کنیم. این یک پدیده ویژه ای نیست، چیزی است که می توانیم آن را استشمام کنیم. ما حضور آنها را از نظر فشارهای فوق العاده ای که آنها را برای تدابیر افراطی به کار می برند، تشخیص می دهیم. مثلاً آنها به ما اصرار می ورزند که نام مصدق را زیاد ببریم و آنها می خواهند که ما سنتو را شدیدا مورد حمله قرار داده و یا به کنسرسیوم نفت حمله کنیم.


سرلشگر نعمت اللّه نصیری به من گفت که در جبهه ملی توده ایها وجود دارد. من به او گفتم که قبول دارم ولی نمی دانم کدامها توده ای هستند و از او خواهش کردم که توده ایها را برای من شناسایی کند ولی او رد کرد و گفت که این گونه اطلاعات مربوط به حکومت است و سری است. من از او پرسیدم که چرا همیشه باید سری باشد. آیا او این امر را برای نسلهای بعدی نگه می دارد؟ زیرا شناسایی این افراد یک خدمت ملی است تا آنها به نام شناخته شوند. او در پاسخ چیزی نگفت.


من می دانم که آنها در آنجا ( مقصود جبهه ملی - م ) هستند، ولی نمی توانم آنها را انگشت نما کنم و تنها کاری که ما برای مخالفت با آنها می توانیم انجام دهیم، ایستادگی در مقابل فشارهای شدید آنها و اتخاذ تدابیر احتیاطی فوق العاده برای آن است که سمتهای با مسئولیت در جبهه ملی به دست اشخاص فوق العاده قابل اعتماد سپرده شود. من نمی توانم به شما اطمینان دهم که شما نمی توانید یک توده ای و یا یک چپگرای واقعی را در هیچکدام از سازمان ها یا کمیته های ما بیابید. احساسات چپگرایانه و افراطی در میان جوانان و دانشجویان دانشگاه بسیار شدید است. ما برای اینکه تأمین کنیم که چپگرایان در سمتهای رهبری جبهه ما واقع نشوند، رهبران دانشجویی جبهه ملی را منصوب کردیم به جای اینکه اجازه دهیم، تا انتخاب گردند.


سازمان و قدرت جبهه ملی - در حال حاضر سیاست ما این است که به طور مداوم محدودیتهایی را که حکومت بر فعالیتهای ما تحمیل می کند، مورد آزمایش قرار دهیم. بدین معنی که ما می کوشیم که فعالیتهای سازمانی خود را تا آنجا که ممکن است توسعه دهیم و تا مرحله ای پیش می رویم که با مقاومت فعال حکومت برخورد می کنیم. بدین ترتیب ما همزمان در همه مراحل اعمال فشار خود را حفظ می کنیم و می توانیم از هر گونه ضعف در مواضع دفاعی آنها بهره برداری کنیم و به محض اینکه زمینه به دست


ص: 715




آوردیم، دیگر تمایل نداریم آن را از دست بدهیم، هر چند ممکن است در یک نکته تسلیم شویم تا امتیاز بیشتری در نقطه دیگر به دست آوریم. به ویژه ما این نوع فشارهای تماسی را در شهرستانها به کار می بریم.


در حال حاضر مهدی آذر و کاظم حسیبی برای مقاصد سازمانی در مشهد هستند، ما اشخاصی به اصفهان، شیراز و رشت در آینده نزدیک خواهیم فرستاد. اصغر پارسا اخیرا به تبریز رفته و یک کمیته در آنجا تأسیس شد.


این کمیته مرکب از اشخاص خوبی است، ولی آنها هنوز خوب انجام وظیفه نمی کنند. آنها برای اینکه بتوانند به نحو رضایت بخشی با یکدیگر کار کنند نیاز به زمان و تجربه دارند کار سازمانی در تهران به طور هموار پیش می رود. در این زمینه دشواریهای زیادی وجود داشته است. ولی در حال حاضر همه چیز هموار است.


روابط جبهه ملی و حزب ایران - در این زمینه دشواریهایی وجود داشته است. مع ذالک به طور عمده خیلی جدی نبوده است. از جانب بعضی از اعضای کوچک حزب و مردم غیر حزبی سوء ظن هایی وجود داشته است که حزب ایران می کوشد، که از طریق به دست آوردن همه مناصب مسئول و ریاست کمیته ها و غیره بر جبهه ملی تسلط پیدا کند. این سوء ظن هنوز در بعضی موارد باقی است، ولی به نظر نمی آید که یک مشکل غیر قابل غلبه باشد. از لحاظ اصولی حزب ایران دیگر احزاب را از قبیل حزب پان ایرانیست و حزب مردم ایران تحت الشعاع خود قرار داده است و اینها نمی توانند امیدوار باشند، که در مقابل حزب ایران رقابت کنند.


رهبر جبهه ملی کیست؟ در عمل هیچ کس. مصدق در حال حاضر در جبهه ملی نقشی ندارد. البته او مورد محبت و احترام همه می باشد، ولی نقشی ندارد. اگر جبهه ملی قرار باشد فردا قدرت را به دست بگیرد. قول می دهم که اللهیار صالح نخست وزیر می شد. او وسیع ترین زمینه را دارد، البته برای جبهه ملی بهتر می بود اگر یک شخصیتی مانند مصدق را به عنوان رهبر حقیقی می داشت، ولی ما چنین شخصیتی را در حال حاضر نداریم و باید با رهبری دسته جمعی کنونی خود که به خوبی کار می کند، قانع باشیم.


نهضت آزادی ایران - این گروه اخیرا چوب لای چرخ ما شده است. همان طور که می دانید، مهدی بازرگان سابقا در شورای جبهه ملی بود، ولی در آن زمان این گروه رساله ای در حمله علیه بعضی از ما از جمله صالح و خود من منتشر کرد و ما را به آن متهم کرد که آلت دست آمریکاییها هستیم و برای شستن آثار خون فاطمی با وانمود کردن اینکه ملی گرا هستیم، کار می کنیم و مردم را آرام می سازیم.


ما با بازرگان در این موضوع یک بحث جدی انجام دادیم این اشخاص آنگاه می خواستند داخل ارتش آشوب ایجاد کنند و ما با چنین کاری مخالف بودیم. مع ذالک بازرگان تا زمانی که به عضویت کمیته اجرائی انتخاب نشد در جبهه ملی باقی ماند. آنگاه او شورای جبهه ملی را ترک کرد و اکنون نهضت آزادی ایران را تأسیس کرده است. این گروه برای ما در جبهه ملی به صورت معمایی درآمده است. این گروه دارای تمایلات شدید مذهبی است و مع ذالک در عین حال یک گروه آنارشیستی است. این گروه چپگرا نیست ولی به طور رادیکالی آنارشیستی است. مع ذالک ممکن است چند نفر چپگرا در میان آنها باشند.


اگر ما یقین داشته باشیم که آنها صمیمی هستند آنها را به جبهه ملی راه خواهیم داد، ولی هنوز درباره آنها اطمینان نداریم. بایستی مدتی صبر کنیم تا ببینیم آنها چگونه رفتار می کنند تا بتوانیم تشخیص بدهیم، که آنها واقعا صمیمی هستند یا خیر. اگر آنها در داخل صفوف جبهه ملی پذیرفته نشوند نفوذ آنها بسیار


ص: 716




ناچیز خواهد بود و ممکن است به زودی متلاشی شوند. بعضی از اعضاء نهضت آزادی ایران ممکن است به عنوان یک فرد در جبهه ملی پذیرفته شوند، ولی صراحتا باید گفت که من شک دارم که نهضت آزادی بتواند پذیرایی جبهه ملی را به دست آورد. مع ذالک آنها نه مثل خاری هستند که در پوست ما فرو رفته اند.


علی امینی و جبهه ملی - شاه میانه خوبی با حکومت امینی ندارد، امینی تنها با نظامیان نیست. اوضاع بسیار بی ثبات است اوضاع طوری است که ما نمی توانیم صبر کنیم و همانطوری که گفتم نمی توانیم تا زمان انتخابات صبر کنیم و بدین ترتیب ما باید امینی را به طور مداوم تحت فشار قرار دهیم تا انتخابات را هرچه زودتر برگزار کند.


من شخصا مدت زیادی از دوستان امینی بوده ام، او مرد درستکار و با حسن نیتی است ولی نمی تواند نماینده حکومت ایده آلی باشد، زیرا از محبت مردم برخوردار نیست. او نمی تواند شور و شوق در میان مردم ایجاد کند. او نمی تواند در برنامه های اصلاحاتی موفق شود، زیرا شاه با او صمیمی نیست لذا او نمی تواند از محبت مردم برخوردار شود. او در واقع قدرت کافی برای مخالفت با شاه را ندارد.


جبهه ملی در حال نظارت و انتظار و امیدواری است - ما نمی توانیم با او شدیدا به مخالفت بپردازیم، ولی از سوی دیگر شاه نزدیکی بیش از حد امینی را با ما تحمل نخواهد کرد. لذا ما نباید او را در یک موقعیتی قرار بدهیم که نتواند خود را نگهدارد، امینی به نظر می رسد نسبت به ما پس از کنفرانس اخیر مطبوعاتی ما خصومت دیوانه واری پیدا کرده است. پلیس علامت ما را از باشگاه ما برداشته است.


مشکلاتی در گذرنامه دانشجویان در آمریکا رخ داده است، من درباره این دو موضوع خواستم با او تماس بگیرم ولی او نمی خواهد با من صحبت کند. در شهرستانها جایی که حکومت مانع فعالیتهای ما می شود امینی فاقد تمایل یا قدرت در ممانعت از مخالفت ساواک با ماست. امتیازاتی که امینی به شاه می دهد روز به روز افزایش می یابد و با هر امتیازی که می دهد. امینی ضعیف تر می شود در مورد خراسان جایی که شمس الدین جزایری به استانداری منصوب شده است، یقین داریم که جزایری لااقل علیه ما فعالیت نخواهد داشت - جزایری می تواند نقش یک واسطه سودمندی را بین امینی و جبهه ملی در تهران ایفا کند، ولی برای ما وسایل فراوان دیگری برای سروکار داشتن موفقیت آمیز با یکدیگر وجود دارد.


نقش ایالات متحده - ایالات متحده حکومتهای مختلفی را در ایران آزمایش کرده است. شاه نیز آزمایش شده است و نتیجه رضایتبخش و موفقیت آمیزی به دست نداده است. شاه یک حکومت شخصی را به راه انداخته، بدون آنکه به اراده مردم توسل کند و این امر نمی تواند مشکلات ایران را حل کند. شما همچنین یک حکومت نظامی را تحت ریاست ژنرال فضل اللّه زاهدی امتحان کردید و آن را نیز ناقص یافتید. افسران ما ممکن است بتوانند به صدای بلند صحبت کنند و شاید بعضی از سازمانها را اداره کنند ولی یک حکومت خوب موفق مردمی نمی تواند به وسیله نظامیان ما اداره شود. آنها می توانند امر کنند ولی نمی توانند حکومت کنند و اکنون شما همچنین کوشیده اید که یک «مرد نیرومند» پیدا کنید که بتواند فرمانروایی کند و بتواند در مقابل شاه ایستادگی کند. این هم نمی تواند دوام داشته باشد، زیرا این مرد برای پشتیبانی از خود نه شاه را دارد و نه ارتش را و نه مردم را.


چرا یک نوع دیگر از حکومت را آزمایش نمی کنید؟ چرا حکومتی را نمی آزمایید که مورد انتخاب مردم است؟ اگر شما این را آزمایش کنید من یقین دارم که چنین حکومتی به نفع ایران و جهان آزاد کار خواهد کرد. اظهار نظر حوزه مأموریت - این گزارش یکی از چند نفر مصاحبه گر است که با اعضاء جبهه


ص: 717




ملی صورت خواهد گرفت. عقیده بر این است که ناظر آمریکایی به علت دوستی و مناسبات طولانی خودش با اعضاء جبهه ملی در موقعیتی قرار گرفته که اطلاعات سودمند و صریحی کسب کند.




منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 2 - کتاب 2 - صفحه 710
تصاویر سند
(جمعه سیاه) (روز شکرگزاری) (روز کارگر) 1 فوریه 1979. خمینی پس از 15 سال به ایران باز می گردد 11 فوریه 1979. از همه خواسته شده تا از منازل خود خارج نشوند 12 فوریه 1979. اسلحه خانه گارد سلطنتی به تصرف در می آید 14 اکتبر) 14 فوریه 1979. در ساعت 20/11 گاست تلفن کرد که به سفارت حمله شده است 15 خرداد 15 ژانویه 1979. کابینه بختیار مورد تأیید قرار می گیرد 16 ژانویه 1979. شاه ایران را برای استراحت ترک می کند و شورای نیابت سلطنت را عهده دار امور می گرداند 17 سپتامبر 1978. زلزله در شهر طبس واقع در شمال شرقی ایران منجر به کشته شدن حدود 25000 نفر شد 17 فوریه 1979. نیروی دریایی ایران کار خود را آغاز می کند 2 19 19 آوریل نیز در پستخانه اصلی قاهره منفجر گردید 1963 20 آذر (تاسوعا 21 ژانویه 1979. کمونیستها تظاهرات عظیمی را در پائین شهر تهران برگزار کرده و با مقداری مخالفت روبرو می شوند. 22 بهمن 22 مهر راهپیمایی های مذهبی به مناسبت تولد امام رضا 23 ژانویه 1979. خمینی تهدید می کند که به تهران باز خواهد گشت؛ فرودگاه مهرآباد به مدت 5 روز بسته می شود. 23 ژوئیه 24 اوت 24 مهر در کرمان 25 ژانویه 1979. طرفداران قانون اساسی در حمایت از بختیار راهپیمایی موفقیت آمیزی تا میدان بهارستان مقابل مجلس به راه می اندازند 26 اوت یادبود مرگ واقعی امام علی 26 ژوئیه 28 مرداد (روز بازگشت شاه در 1953) 28 مرداد 1332 مصدق سرنگون شد 5 مارس دوازدهمین سالگرد فوت دکتر مصدق 5 نوامبر. حمله به بانکها 6 فوریه 1979. خمینی 7 ژانویه در قم 8 سپتامبر 8 سپتامبر (جمعه 17 شهریور) CAP «انقلاب افغانستان» «انقلاب سفید» «تظاهرات مذهبی» ماه اکتبر «توطئه پالیزبان» «جنگ سرد» «عاشورا» «فاجعه ویتنام» «قتل عام مردم بی گناه کردستان» «نهضت ملی نفت» آتش توپخانه در شمال لبنان آتش سوزی آتش سوزی اخیر سینمای آبادان آتش سوزی در سفارت افغانستان در تهران آتش سوزی سینما رکس آبادان آتش سوزی فاجعه بار سینما رکس آبادان. آزاد شدن بن بلا از تبعید در الجزیره آزادی جیمز شری آزادی زندانیان فلسطینی از زندانهای اسرائیل آزادی های سیاسی و مدنی آزمایشات اتمی آشفتگی آشفتگی سیاسی و اجتماعی آشوب های (تظاهرات) سیاسی آشوب های تبریز در فوریه 1978 آشوب های قم آشوبهای مذهبی خرداد 1342 آشکار شدن مسئله مجتمع هسته ای فرانسه آغاز مذاکرات صلح طلبانه بین اسرائیل از یک طرف و اردن آنگولا اتحادیه ها و مطبوعات سیاسی توسط رهبریت پاکستان اتوبوسهای هوایی مسافربری اجتماع اسقفی ایرانیان شیراز در نوزدهم فوریه اجتماع حامیان حزب جمهوری خلق مسلمان اجتماع میدان شهیاد اجلاس آسوان اجلاس اعراب در بغداد اجلاس اوپک اجلاس بغداد اجلاس بین المللی اروپا اجلاس تونس اجلاس توکیو اجلاس سفیران خاورمیانه ای ترکیه اجلاس شورای امنیت اجلاس عربی اجلاس عربی ریاض اجلاس غیرمتعهدها اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا اجلاس قاهره اجلاس لیبیائی و عربستان سعودی اجلاس وزیران خارجه کشورهای خلیج در طائف اجلاس وزیران عربستان سعودی اجلاس وین اجلاس ژانویه 1979 شورای ملی فلسطین اجلاسیه بغداد اجلاسیه های کارگری متشکله توسط کمونیستها احتمال بروز اقدام تلافی جویانه گروههای تروریستی خاورمیانه ای احتمال مذاکره بین 9 کشور اروپایی احتمال و دورنمای برهم خوردن تولید نفت خام کویت توسط کارگران احداث راه در ماداگاسکار احداث یک پروژه مسکن پنج میلیارد دلاری احداث یک کانال 90 میلیون دلاری در تونس اختلاف ایران و ترکیه پیرامون مالیات ترانزیت ترکیه اختلاف سوریه و عراق اخراج تمام کارمندان آمریکایی دفتر آسوشیتدپرس در 4 سپتامبر اخراج خبرنگاران خارجی اخراج روزنامه نگار فلسطینی عونی صدیق اخراج سه دیپلمات روسی از ایران اخراج شاه اخراج عراق از کنفرانس وزیران خارجه خلیج اربعین از اجلاس های بوداپست استعفا استعفای جم استعفای رئیس جمهور بکر استعفای رئیس جمهور وقت استعفای علی نقی کنی استعفای مهدی بازرگان استقرار جمهوری اسلامی استقلال افغانستان استقلال بنگلادش استقلال عراق استقلال کردستان در 1946 اسرائیل اشغال بیت المقدس اشغال سفارت آمریکا اشغال لانه جاسوسی اشغال نظامی اصطکاک بین سنی و شیعه اصلاح قانون اساسی اصلاحات ارضی اصلاحات ارضی شاه اصلاحیه جکسون اصلاحیه سیمینگتون اصول انقلاب سفید اظهارنظر مثبت مقامات کویتی درباره نقش آمریکا در روند صلح اعتصاب اعتصاب تاکسی ها اعتصاب در کویت اعتصاب سیاسی اعتصاب نفت اعتصاب کارخانه آرد اعتصاب کارگران روزمزد. اعتصابات اعتصابات سیاسی اعتصابات گسترده در اصفهان اعدام 3000 زندانی سیاسی اعدام بوتو اعدام حبیب القانیان یهودی برجسته و حملات خشن علیه اسرائیل و صهیونیسم اعدام حمید شهریاری اعدام سالار جاف اعدام سپهبد ربیعی و خواجه نوری اعدام ها اعدامها اعراب اسرائیل اعزام دانش آموزان نیروی هوایی به ایالات متحده اعزام کشتیهای نیروی دریایی آمریکا به اقیانوس هند اعلام نظام اسلامی در پاکستان اعلامیه رسوای 30 تیر (21 ژوئیه 1952) اغتشاش اغتشاشات تهران در روز 15 خرداد اغتشاشات در راهپیمایی های انتخاباتی اغتشاشات قم در دی ماه اغتشاشهای خرداد 1342 افزایش آشوب در مناطق کردنشین و برخورد بین کردها و ترک ها افزایش تضاد و تشنج بین جامعه اکثریت سنی و اقلیت شیعی افزایش حقوق کارمندان دولتی افزایش دستمزد کارگران نفتی افزایش فعالیت های تروریستی افزایش قیمت نفت افزایش قیمت نفت اوپک افزایش قیمت نفت کویت افزایش نگرانی های ترکیه در مورد ایران اقدامات آشوبگرانه المهری اقدامات آمریکا مبنی بر حمایت از دلار اقدامات و سیاستهای بازاریابی نفتی کویت امتیاز تنباکوی بلژیک امضاء قرارداد اقتصادی ترکیه با عراق امضای یک قرارداد پنجساله دو جانبه تجاری و اعتباری با لیبی امکان کاهش تولید نفت کویت و لیبی انتخابات انتخابات 1339 انتخابات 1340 انتخابات اتحادیه ای انتخابات ایالتی ایندیانا انتخابات عمومی انتخابات محلی انتخابات ملی انتخابات ۱۹۷۹ انتقاد خصمانه روزنامه های کویتی علیه ایران انحلال شورای شهر تهران انحلال مجلس شورای ملی انحلال پیمان سنتو انعقاد پیمان بین هیتلر و استالین انفجار بلوچستان انفجار بمب در اورشلیم انفجار خط لوله ایگات انقلاب انقلاب 1779 آمریکا انقلاب 1978 انقلاب 27 آوریل 1978 انقلاب آوریل 1978م انقلاب اتیوپی انقلاب اسلامی انقلاب اسلامی ایران انقلاب اسلامی در ایران انقلاب افغانستان انقلاب اکتبر انقلاب ایران انقلاب ایران اسلامی انقلاب بلشویکی انقلاب ترکی در افغانستان انقلاب روسیه انقلاب روسیهکودتای 7 اردیبهشت 57 تره کی انقلاب سفید انقلاب سفید شاه انقلاب شاه و مردم انقلاب شکوهمند اسلامی انقلاب ضد هاشمی QUTI انقلاب فرانسه انقلاب فلسطین انقلاب مشروطه انقلاب مشروطه 1905 انقلاب مشروطیت انقلاب نیکاراگوئه انقلاب نیکاراگوئه و اشغال سفارت آمریکا در تهران انقلاب کبیر 7 ثور (27 آوریل) انقلاب کبیر ثور اورشلیم و تل آویو اوضاع امنیتی شرق ترکیه اوضاع ایران اول آذر اول نوامبر. آغاز اعتصاب کارگران نفتی اولین سالگرد انقلاب افغانستان در 27 آوریل ایام محرم ایام نوروز ایجاد آشوب در خوزستان ایجاد تغییر در نحوه حکومت بازدید سادات از ایران بازیهای المپیک 1359 شوروی بحران 14 سپتامبر بحران افغانستان بحران بعد از جنگ در آذربایجان بحران خاورمیانه ای در سال 1967 بحران سوئز بحران لبنان بحران های آذربایجان و مصدق بحران پرتغال بدهیهای بیش از حد ایران در رابطه با صادرات بازرگانی کویت برنامه اکتساب زمین برنامه ریزی اقتصادی و تغییر نظریات کویتیها در مورد ماهیت رشد آتی برهم خوردن توافق حکومت نظامی و اتحاد ملی پاکستان بروز جنگ پنجم اعراب و اسرائیل برگزاری انتخابات نمایندگان برگزاری رفراندوم جمهوری اسلامی برگزاری چهلم شهدای تبریز در دیگر شهرهای ایران برگشت آیت الله خمینی بستن بازار در تاریخ 17 و 18 می بستن روزنامه مردم حزب توده بستن روزنامه ها بل هلیکوپتر بمب کوچکی در 28 می در حیفا منفجر شد. بمب گذاری بمب گذاری اتوبوس انگلیس ها در اصفهان بمب گذاری در انجمن ایران و آمریکا بمب گذاری در انجمن ایران و آمریکا در آذر 1356 بمب گذاری در دفاتر روزنامه های فرانسوی طرفدار اسرائیل در پاریس بمب گذاری در هانیتای اسرائیل بمب گذاری هتل شرایتون قاهره در 13 فوریه بمب گذاری کنسولگری آمریکا در اصفهان بمب گذاریهایی در بازار و دیگر مکانهای عمومی در شهر لود بمباران لبنان بمباران ویتنام شمالی توسط آمریکا بمباران کرده اند. به اسارت گرفتن اعضای اوپک (سازمان کشورهای صادر کننده نفت) در وین و انتقال آنها به تریپولی (لیبی) و الجزیره به تعلیق درآمدن الطلیعه و الهدف به خطر افتادن صلح در خاورمیانه به قتل رساندن رئیس سابق ستاد مشترک دولت موقت به قتل رساندن مطهری به قدرت رسیدن قاسم در عراق به وسیله سپتامبر سیاه نیز یک پالایشگاه در آلمان و هلند در سال 1972 مورد اصابت قرار گرفت بوگروم بیانیه دوستانه ای توسط شیخ صباح الاحمد درباره ایران بیانیه مشترک بیست و سومین کنگره حزب کمونیست بیست و پنجمین کنگره CPSU بیسوادی بیکاری تأخیر انتخابات و سرکوب احزاب تأسیس دانشگاه رازی در کرمانشاه تأسیس راه آهن تان تاجگذاری محمدرضا شاه تاجگذاری ملکه الیزابت دوم در لندن تاسوعا تانک تبعید آیت اللّه خمینی تبعید آیت اللّه خمینی به پاریس تجارت دو جانبه غیر نفتی دوستانه ایران و کویت تجزیه طلبی اکراد ایران تجمع تاریخی 28 مرداد تجمع هیئت تحریریه کیهان تحریم اقتصادی تحریم اقتصادی علیه ترکیه تحریم نفتی جهانی تحریم نفتی لیبی تحریک و آشوب علیه رژیم ایران تحریکات شوروی تحصن بازار اهواز تختی تدریس انگلیسی ترور ترور «دیویس» ترور آیت الله مطهری ترور آیت الله مطهری. انقلاب اسلامی ایران ترور رئیس پلیس کرمان ترور سپهبد قرنی ترور مطهری ترور منصور ترور هاشمی رفسنجانی ترور پرزیدنت حفیظ اللّه امین. ترور پل گریم ترور گریم ترک دائم ترک موقت تسخیر سفارت آمریکا در تهران در بهمن 1357 تسخیر لانه جاسوسی تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران تشدید قوانین منع عبور و مرور تشنج میان گروههای کویتی تشکیل کمیته تجدیدنظر قانون اساسی تشکیل یک اجلاس عربی تشکیل یک حکومت ائتلافی به رهبری حزب جمهوریخواه خلق دارای تمایلات چپ میانه رو تشییع جنازه تختی تشییع جنازه جوزف استالین در مسکو تشییع جنازه منصور تشییع جنازه نورالدین الموتی تشییع جنازه ژوزف استالین در مسکو تصاحب کامل درآمدهای عمرانی کویت تصمیم کویت مبنی بر کاهش قراردادهای مهم نفت خام خود تضمینهای امنیتی آمریکا به پاکستان تظاهرات تظاهرات 1971 از تهران به کرج تظاهرات 23 تظاهرات 24 و 25 می تظاهرات 26 تظاهرات 28 اردیبهشت تظاهرات 30 تیر تظاهرات 31 تیر تظاهرات 9 تظاهرات آرام 19 و 20 آذر (تاسوعا و عاشورا) تظاهرات اخیر کرمان تظاهرات اعراب ایرانی خوزستان به حمایت از خودمختاری تظاهرات بزرگ اما بدون خشونت روز 5 سپتامبر در تهران تظاهرات بزرگ به عنوان اعتراض علیه قطعنامه اخیر مجلس سنای ایالات متحده تظاهرات تبریز تظاهرات توسط گروه جبهه حزب توده در تاریخ 19 تیر 1340 تظاهرات دانشجویان در مرکز نشریه مسلمان تظاهرات دانشگاه تظاهرات در شهر مقدس قم تظاهرات در میدان ژاله تهران (18 سپتامبر) تظاهرات در نخست وزیری تظاهرات سه روزه جمعیت طلبه های اسلامی تظاهرات سپتامبر 1978 تظاهرات ضد شاه در قبرس تظاهرات ضدشاه و اعتصاب نشسته در سفارت ایران در واشنگتن تظاهرات عمومی در 14 آذر تظاهرات قم تظاهرات مذهبی تبریز تظاهرات مذهبی قم تظاهرات منطقه کرانه غربی تظاهرات موگادیشو به حمایت از آرمان فلسطین تظاهرات نشسته در اداره آموزش و پرورش تظاهرات و آشوب 6 دسامبر (16 آذر) تظاهرات وسیع تهران در آخر رمضان تظاهرات گسترده توکیو تظاهرات گوش امونیوم در 2 مه تعصبات فرقه ای تعطیل تعطیل مذهبی 24 مرداد که یادآور شهادت امام علی تعطیلات شش روزه نوروزی تعطیلات عید نوروز تعلیق بعضی از مطبوعات تعلیق مجلس شورای ملی کویت را در ماه اوت 1976 تفنگ 106 تلگراف تمام آثار عملیاتی حمله به فرودگاه بروکسل در 16 آوریل تهدیدات خارجی تهدیدهای ساف نسبت به منافع آمریکا تورم تورم جهانی تورم ناشی از افزایش قیمت نفت در سالهای 53 / 1352ش توسعه مجتمع ماشین سازی در پاکستان توطئه «مزدوران» توقف روابط ترکیه و عراق توقیف هفته نامه های الطلیعه و الهدف تولد امام دوازدهم (21 ژوئیه) تولد سازمان همکاری و عمران منطقه ای تولد شاه تولد ملکه انگلیس تولد ولیعهد رضا تولید سلاحهای اتمی تولید نفت کویت از محدوده 2 میلیون بشکه در روز تعیین شده توسط دولت فراتر رفت تولیدات توپخانه تیر اندازی کاخ خلق تیراندازی تیراندازی به رابرت کندی جت های حمل و نقل نظامی دوربرد جدا کردن اجلاس بغداد از موضع ارتدادی در قبال کمپ دیوید جرائم امنیتی جریانات صلح خاورمیانه جشن دهمین سالگرد جمهوری عراق جشن روز ارتش سرخ جشن روز استقلال جشن روز ملی الجزیره جشن روز ملی کره جشن ملی عربستان سعودی جشن های 2500 ساله شاهنشاهی جشن های بزرگداشت دو هزار و پانصدمین سال شاهنشاهی در سال 1971 جشن هنر شیراز جشنهای استقلال ملی جعفریان و بیگلری هرسه امروز کشته شدند جعلیات جمعه سیاه جنبش غیر متعهدها جنبش مشروطیت جنبش ملی فارس جنبش های جدایی طلب پس از جنگ دوم جنبشهای ملی 28 مرداد جنگ 1948 اعراب و اسرائیل جنگ 1967 جنگ 1967 اعراب جنگ 1967 خاورمیانه جنگ 1973 اعراب و اسرائیل جنگ 1973 خاورمیانه جنگ «یوم کیپور» در اکتبر ۷۳ جنگ اتمی جنگ اعراب و اسرائیل جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1973 جنگ اول جهانی جنگ اوگادن جنگ اکتبر 1973 خاورمیانه جنگ ایران و عراق جنگ بین اتیوپی و سومالی جنگ بین پاکستان و هند جنگ جهانی جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم جنگ داخلی جنگ داخلی لبنان جنگ در کردستان جنگ دوم جهانی جنگ سال 1352 جنگ سوئز جنگ شش روزه در سال 1967 جنگ صلیبی جنگ ظفار جنگ ظفار در عمان در اواسط دهه 1970 جنگ لبنان جنگ ماه ژوئن جنگ های مشروطیت 1285 ایران جنگ هند و پاکستان جنگ هند و پاکستان (1350) جنگ و خونریزی بین فالانژیستها و هواداران فرنجیه در شمال لبنان جنگ ویتنام جنگ چهارم خاورمیانه جنگ یمن جنگ یوم کیپور جنگ ۱۹۴۸ جنگ ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل جنگ ۶ روزه در ژوئن ۶۷ جنگنده بمب افکن جاگوار جنگهای اعراب و اسرائیل در اکتبر و نوامبر ۱۹۵۶ جنگهای داخلی لبنان حادثه بمب در اصفهان حادثه خونین میدان سپه حادثه سیاهکل حادثه میدان ژاله حضور شاه در تشییع جنازه آیزنهاور حضور شوروی در ایران حمایت لیبی از کاربرد نفت عربی جهت اعمال نفوذ بر سیاست خارجی آمریکا حمل و نقل سلاح در مرز ایران و ترکیه حملات به کردها حملات تروریستی حملات روزنامه کویتی علیه ایران به دفاع از کویت حمله 14 فوریه علیه سفارت حمله ای که در 27 مارس به سفیر مصر در داکا شد حمله به خانه بهاییان در غرب ایران. حمله به سفارت حمله به سفارت آمریکا در تهران حمله تانزانیا به اوگاندا حمله تروریستی اردیبهشت 1358ش حمله خونین علیه اتوبوس اسرائیلی در بهمن ماه 1357ش حمله شاه علیه جبهه ملی در نطق 28 مرداد حمله شبا حمله شوروی به چکسلواکی حمله مسلحانه به مسافرین هواپیمای ال عال در فرودگاه یسیلکو حمله مسلحانه به یک پاسگاه پلیس در تبریز حمله نهاریه در 22 آوریل که باعث شد چهار اسرائیلی و چهار تروریست کشته شوند حوادث نیروی هوایی حکوت نظامی حکومت نظامی حکومت نظامی (12 خراب کاری داخلی خرابکاری در خطوط نفتی عربی (تاپ لاین) خرمشهر منفجر شد خروج پاکستان از پیمان سنتو خرید دوجانبه نفت توسط فرانسه خشم اعراب در رابطه با منفی گرایی بغداد علیه سادات دخالت های شوروی در کوبا در دوشان تپه درگیری آمریکا در ویتنام دستگیری های نوامبر دفن زباله های اتمی کشور دیگر دلاور دهم دسامبر دوره مصدق دوره ملی شدن نفت دولت ازهاری دولت شریف امامی استعفا می دهد دولت نظامی دکترین جانسون دی 1358 شاه ایران کشورش را ترک کرد دیدار پرزیدنت نیکسون از ایران دیدار کارتر و والدهایم دبیر کل سازمان ملل متحد از ایران دیوار سیاسی بین آنکارا و بغداد راهپیمائی و تظاهرات روز وحدت راهپیمایی راهپیمایی 7 سپتامبر راهپیمایی آرام در مسجد ژاله راهپیمایی صلح آمیز 9 دسامبر راهپیمایی عاشورا راهپیمایی عید پسه راهپیمایی مردم اصفهان راهپیمایی میلیونی برای اتحاد حمایت از خمینی راهپیمایی های تاسوعا و عاشورا (10 و 11 سپتامبر) راهپیمایی های روز ۱۹ ژانویه تا ۲۱ ژانویه راهپیمایی های عاشورا راهپیمایی های عاشورا و تاسوعا در تهران راهپیمایی پنجشنبه 7 فوریه در جاده قدیم شمیران و بلوار پهلوی ربودن یک هواپیمای عربی در 1977م رفتن شاه رفراندم رفراندم قانون اساسی 5 خرداد 1358 رفراندوم رفراندوم 26 ژانویه (6بهمن) رفراندوم 30 مارس رفراندوم جمهوری اسلامی رفراندوم دی 1341 رهبر اخوان المسلمین کشته شد روابط ایران و عراق و روابط ایران و کویت روز 2 می روز 8 سپتامبر (17 شهریور) روز LOA روز استقلال آمریکا روز اورشلیم[روز قدس] روز تولد دوازدهمین امام روز جهانی کارگر روز عاشورا روز عید قربان روز عیدفطر روز مشروطیت روز ملی روز ملی بلغارستان در 9 سپتامبر روز ملی رومانی روز ملی مجارستان روز ملی مصر روز ملی کره جنوبی روز ملی کویت روز میلاد [حضرت] فاطمه زهرا (سلام الله علیها) روز کریسمس رویداد تروریستی فرودگاه بروکسل زام زلزله طبس زلزله ی فاجعه بار طبس زمین لرزه شرق ایران ساختمان 11 طبقه بانک ملی ایران با خاک یکسان شد سالروز استقلال ایالات متحده سالروز تولد دختر پیامبر سالروز ملی شدن صنعت نفت در سال 1951 سالگرد جمعه سیاه سالگرد قیام سیاهکل در سال 1970 سالگرد مرگ خانلری سالگرد مرگ دکتر خانلری سالگرد مرگ مصدق (5 مارس) سالگرد ملی شدن صنعت نفت توسط مصدق سالگرد پیروزی بر آلمان نازی سالگرد کشتار میدان ژاله در 17 شهریور (9 سپتامبر 1978) سانحه T سرتیپ محمد ولی قرنی سردی در روابط بین شوروی و ایران سرنگون شدن نورمحمد تره کی سرنگونی سلطنت لیبی در سپتامبر 1969 سفر رئیس ساف به مراکش سفر قریب الوقوع شاه به بریتانیای کبیر سفر نیکسون به ایران سفر وزیر امور خارجه کویت به ایران سفر وزیران پاکستان به مسکو سفیر آمریکا سقوط ارتش و دستگاه های اجرایی سقوط ایوب سقوط ایوب خان سقوط تره کی سقوط دولت امینی در ژوئیه 1962 سقوط دولت موراجی دسای سقوط شاه سقوط شاه در اوائل سال 1979 سقوط مصدق در 1332 سقوط مصدق در سال 1953 سقوط کابینه علا سقوط«مصدق» سلطنت 37 ساله محمد رضاشاه پهلوی سه تا چهار هزار نفر در میدان ژاله کشته شده بودند سه روز قتل حضرت علی (ع) سوء قصد به جان شاه در قصر مرمر (1965 میلادی مطابق 1344 ه سوریه و ساف از طرف دیگر سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل سیاست فروش نفت در بازار سیاه سیاست فروش نفت و ظرفیت تولیدی کویت سیاست وارداتی سیر صعودی قیمت کالاهای مصرفی در اسرائیل سیر نزول اقتصاد ترکیه سیستم محمدرضا شاهی سینماها و مشروب فروشیها به اوج بی نظمی و آشوب رسید. تا به حال 300 بانک تخریب شده ش) شب عید نوروز شبیخونهای کماندویی در اسرائیل شرکت ابزار آلات بیکر شرکت در نهضت کشورهای غیر متعهد شعار ضد آمریکائی «مرگ بر سه مفسدین: کارتر و سادات و بگین شناسایی واقعیتهای ژئوپلتیک ایران شورش 23 ژوئن در کابل شورش بیافرائی ها شورش جلال آباد شورش دهقانی شورش های (تظاهرات) مشهد شورش های 29 شورش های تبریز شورش های تبریز در بهمنانقلاب سفید (شاه و مردم). شورش های سال 1342 جبهه ملی شورش هرات و ترک افغانستان شورش کردستان در سنندج در مارس شورش کردها شورش کردها و اغتشاشات سایر رهبران قومی شورش یمن شکست جبهه ملی در سال 1342 شکست جنگ رمضان 1973 شکنجه شکنجه سه جوان را در خودروی پلیس در مشهد صادرات صاعقه صلح «زبرا» صلح خاور میانه صلح سادات صلح کمپ دیوید صنعتی گرایی و مهاجرت ضرب و شتم دیپلمات های فرانسوی در نزدیکی مجتمع اتمی ضررها ضرورت یک استراتژی متحد عربی در مورد صلح خاورمیانه ضیافت چهارم ژوئیه طرح اصلاحات ارضی طرحهای صنعتی سازی سریع طغیان (تظاهرات) قم عادی کردن روابط عاشورا عاشورا (یازدهم دسامبر) عاشورا) عدم توافق بین خمینی و بازرگان عزاداری عزاداری برای تظاهرات کنندگان عزای عمومی عقب افتادگی اقتصادی عقب افتادگی کوتاه اقتصادی علی رزم آرا عملیات « شین بث» عملیات آدمکشی عملیات آمین اویل پیشین عملیات اتمی عملیات ال عال عملیات جاسوسی آمریکا علیه شوروی عملیات خرابکاری و تروریسم عملیات دانشگاه نبراسکا عملیات عمال عملیات فیزیکی DRS عملیات مبادله آموزشی عملیات موساد عملیات موگادیشو عملیات هوایی مهرآباد عملیات ویژه (انتقام آکاالعصب) عملیات پرتغال عویق افتادن انتخابات عکس العمل های سیاسی ترکیه در قبال آمریکا عید شهدا عید غدیر خم عید فطر عید قربان عید نوروز غائله کردستان فاجعه آبادان فاجعه سینمای آبادان فرار سرمایه از کویت فروش نفت خام در بازار سیاه فروش نفت کویت تحت قراردادهای دراز مدت و کوتاه مدت فروش کود شیمیایی و ایجاد و توسعه ذخایر نفتی فساد فستیوال بین المللی جوانان فضل اللّه زاهدی فعال سازی دوباره کنسرسیوم سازمان همکاری و عمران اقتصادی فعالیت نیروی دریایی شوروی در اقیانوس هند فعالیتهای جاسوسی سفارتخانه های خارجی فعالیتهای کمونیستی توسط رهبران کارگران کویت فوت آیت اللّه طالقانی قائله کردستان قائم مقام مدیرعامل اسکو (OSCO) در اهواز قانون اساسی کوبا که در سال 1975 تصویب شد قتل قتل «عام» هشتم سپتامبر(17 شهریور) قتل آیت اللّه شمس آبادی قتل اخیر رهبران نهضت اسلامی (سرلشکر قرنی و آیت اللّه مطهری) قتل بارزانی و پسرانش قتل دابز قتل دابز سفیر آمریکا قتل سال 1330 نخست وزیر پیشین قتل سرهنگ حردان التکریتی قتل سرهنگ شافر و سرهنگ ترنر قتل سفیر آمریکا قتل سفیر آمریکا «دابز» قتل سفیر دابز قتل سپهبد قرنی قتل شیخ قتل عام میدان ژاله قتل عام هشتم سپتامبر «جمعه سیاه» قتل عبدالسلام عارف رئیس جمهور قتل فجیع سفیر دابز قتل محسن قتل محمد مسعود سردبیر فقید روزنامه مرد امروز قتل منصور قتل نخست وزیر اردن قتل نخست وزیر تل در قاهره قتل پرزیدنت کندی قتل کارمندان نظامی آمریکا قتل کندی قتل یوسف صبائی در قبرس قرارداد اقتصادی ترکیه و عراق قرارداد تجاری جدید ایران و ترکیه قرارداد سه ساله تجارت تهاتری با شوروی قضایای ظفار قضیه معروف گیرارد قطع تولید نفت قطع شبانه برق قطعنامه 1973م قطعنامه 242 قطعنامه 242 شورای امنیت قطعنامه 339 شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه بغداد قطعنامه سازمان ملل در مورد مسئله فلسطین قطعنامه های ضد مصری قم و تهران. قیام 15 خرداد قیام 28 مرداد 1332 قیام سیاهکل قیام فلسطینیها در نتیجه نارضایتی از عدم تغییر سیاست دولت کویت در قبال آزادی فلسطین قیام مردم مسلمان قم در 19 دی ماه 1356 قیام مردم مسلمان قم در ۱۹ دی ماه ۱۳۵۶ قیام مسلحانه قیام هزاره شیعه در 23 ژوئیه قیام کردها قیامی که در 28 مرداد (1332) صورت گرفت لاهه لایحه ای درباره عفو عمومی برای زندانیان سیاسی لایحه تجاری 1974م لغو تحریم لغو قانون کاپیتولاسیون در ایران لغو قرارداد 1959م لغو قرارداد 60 مستشار روسی لغو قرارداد احداث هسته ای لیبی را مورد حمله قرار دادند م) واقع در شمال بندر صور بمباران کردند مأموریت Armish Magg (مستشاری نظامی) مؤسسه خصوصی مهندسین مشاور ماجرای لمونیر ماه محرم مبادرت به آدم ربایی در کیبوتس کفریووال اسرائیل متارکه جنگ توسط عراق و فتح مجتمع هسته ای پاکستان محاکمات انقلابی محاکمات نورنبرگ محاکمه محاکمه 14 جوان ایرانی محمد[(ص)] مخالفت در آبان 1356 مداخله مداخله احتمالی آمریکا برای حفاظت از حوزه های نفتی مدرن سازی کویت مدرنیزه کردن مذاکرات اروپایی و عربی مذاکرات اعراب خلیج و 9 کشور جامعه اروپایی مذاکرات بین صندوق بین المللی پول و دولت پاکستان مذاکرات خاورمیانه مذاکرات خلیج و جامعه اروپا مذاکرات خلیج و جامعه اروپایی مذاکرات خودمختاری مذاکرات دفاعی آمریکا و ترکیه مذاکرات سادات و بگین مذاکرات صلح خاورمیانه مذاکرات مقدماتی برای تجدید قرارداد خرید پنج ساله نفت خلیج مذاکرات موازی مذاکرات نفتی فوریه 1971 مذاکرات ژنو مذاکرات کشورهای خلیج و جامعه اقتصادی اروپا مراسم عید پاک مراسم نوروز مرگ «دابس» مرگ «سفیر دابز» مرگ بهار در 2 اردیبهشت 1340 مرگ تختی مرگ ترکی مرگ جوموکنیاتا رهبر دیرین کنیا مرگ سادات مرگ سفیر آمریکا در کابل مرگ طالقانی مرگ علی فرمانفرمائیان  مرگ کشتی گیر مسئله تحریکات مهری شیعه به مرحله برخورد علنی بین حکومت کویت و مذهبیون ایرانی نزدیک می شود مسئله قبرس مسئله مجتمع هسته ای پاکستان مسابقه میدان فرح آباد مستشاری نظامی مسموم کردن مشاجرات درون عربی مطبوعات مشکلات اقتصادی مشکلات فعلی ایران معاهده امنیتی مقاومت اقلیت شیعه در برابر اسلامی شدن به سبک مذهب تسنن ملاقات با نخست وزیر در 19 مارس ملاقات با نخست وزیر در تاریخ 19 مارس ملاقات چهار جانبه ملی شدن بانکها در تاریخ 7 ژوئن ملی شدن شرکتهای مهم در تاریخ 25 ژوئن ملی شدن نفت ملی شدن نفت در سال 1329 و بیرون راندن انگلیسی ها ملی کردن داراییهای شرکت نفت عراق ملی کردن صنعت نفت ملی کردن صنعت نفت ایران مناسبت تاسوعا مهاجرت غیر قانونی ایرانیها به کویت مهاجرت یهودیان شوروی مهدی بازرگان 70 ساله را به عنوان نخست وزیر حکومت انقلابی منصوب می نماید مهمانی کوکتل مواد انفجاری موافقتنامه (78U.S.C. 3787) موافقتنامه آتش بس صحرای سینا موج جدید امپریالیسم در خلیج موج ضد آمریکایی موشک میانجیگری کویت بین عمان و جمهوری دموکراتیک خلق یمن میتینگ بزرگ روز 15 مین مین گذاری دریا ناآرامی در ایران نارضایتی عمومی نامه های حاوی بمب (به مقصد اسرائیل) در فرانکفورت منفجر گردید نامه کارتر به بازرگان نبرد آذربایجان نبرد اُگادن نبرد سینا نبردهای 5 اوت نخست وزیر سابق پاکستان نزاع بین اعراب و اسرائیل نفربر نفوذ حزب توده نفوذ چین در پاکستان نقلاب سفید نمایشگاه تجارت بین المللی تهران نهضت آزادی نهضت آزادی ایران نهضت اسلامی نهضت اسلامی خمینی نهضت تنباکو نهضت رادیکال ایران نوروز نیروهای دفاعی اسرائیل اعلام داشتند که دهکده الریحان را که در یازده کیلومتری دهکده مرزی اسرائیلی متولا واقع شده هرج و مرج اقتصادی هفتم تیرماه 1360 همافران دست به شورش می زنند همه پرسی همکاری دوجانبه برای تأمین امنیت آزادی دریانوردی در خلیج همکاری نیروهای واکنش سریع آمریکا با اسرائیل همکاریهای اقتصادی هواپیماهای اسرائیل دهکده المحمره را در لبنان که در دو کیلومتری اردوگاه نحرالبارد واقع است بمباران کردند هواپیماهای اسرائیل یک موضع فلسطینی را در حل البحر (یا جبل البحر یا تل البحر هواپیماهای بزرگ حمل و نقل 130 C هواپیماهای حمل و نقل سوپرسونیک هواپیمای CURL هواپیمای دوربرد و 141C و مونترال واقعه 15 بهمن (چهارم فوریه 1948) واقعه تیراندازی 19 نوامبر واقعه سنندج واقعه شبا واقعه قم در 19 دی واقعه لاهیجان واقعه مصدق واقعه میدان ژاله واقعه کابل واقعه گروگانگیری عمده در مالوت در 1974م وانیک ورشکستگی اخلاقی و اقتصادی ورود آیت اللّه خمینی به فرانسه در اکتبر 1978م وقایع ایران وقایع تهران وقایع کرمان پاره کردن پرچم آمریکا پان آمریکن پاکستان پروازهای غیرقانونی روسیه بر فراز اتیوپی پنجاه و پنجمین مراسم فارغ التحصیلان نظامی پنجاهمین سالگرد سلسله پهلوی پیروزی انقلاب اسلامی پیروزی انقلاب اسلامی ایران پیروزی انقلاب اسلامی در ایران پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 57 پیروزی انقلاب تندرو فلسطینی ها پیروزی انقلاب کبیر اسلامی ایران پیروزی انقلابی روز 11 فوریه (22 بهمن) پیمان دوستی با شوروی پیمان دوستی شوروی پیمان صلح مصر و اسرائیل چهارم ژوئیه چهلم شورش های (تظاهرات) تبریز چهلم مقتولین مرکز مذهبی «قم» ژنرال بدره ای ژنرال طوفانیان ژوئیه 1978 شبه نظامیان فتح دفاتر ژوئن سیاه در تریپولی کاهش ارزش دلار کاهش تولید نفت خام کویت کاهش واردات کاپیتولاسیون کتک خوردن هدایت اللّه متین دفتری کتک زدن هدایت اللّه متین دفتری کسری بودجه عظیم کشتار 13 آبان کشتار 8 سپتامبر (17 شهریور) کشتار جمعه میدان ژاله کشتار در فرودگاه فومینیکو (رم) کشتار مذهبی اصفهان کشتار میدان ژاله کشتار میدان ژاله در 8 سپتامبر کشتار ۱۳ آبان کشتار ۱۷ شهریور کشتار17 شهریور کشتارهای آلپو کشته کمپ دیوید کمک نظامی آمریکا به ترکیه کنفرانس 1958 آنکارا کنفرانس اروپایی وحدت کنفرانس اسد و بکر در اکتبر سال 1978 کنفرانس اسلام کنفرانس اسلامی کنفرانس بغداد کنفرانس بلگراد کنفرانس تهران کنفرانس رؤسای نمایندگیهای آمریکا کنفرانس سالانه انستیتو خاورمیانه کنفرانس سران کمپ دیوید کنفرانس صلح خاورمیانه کنفرانس صلح ژنو کنفرانس عمران منطقه ای کنفرانس غیر متعهدها در هاوانا کنفرانس فز کنفرانس وزیران خارجه خلیج در طائف کنفرانس پاریس کنفرانس ژنو کنفرانس کراچی کنوانسیون توکیو کودتا کودتا در افغانستان کودتا در سال 1322 کودتا علیه ترکی کودتای 1332 کودتای 1958 قاسم در عراق کودتای 1973 و 1978 کودتای 27 آوریل 1978 کودتای 28 مرداد کودتای آمریکایی کودتای آمریکایی 28 مرداد 1332 کودتای آمریکایی سال 1332 کودتای آمریکایی سال ۱۳۳۲ کودتای آوریل 1978 کودتای اسد کودتای افغان کودتای افغانستان کودتای افغانستان و یمن جنوبی در سال 1978جنگ الجزایر کودتای امین کودتای بعثی در 1968 کودتای ترکی کودتای سال 1352 علیه بکر و صدام کودتای سیاه 1299 کودتای سیاه رضاخان کودتای موریتانی کودتای نظامی در ایران کودتای نظامی ژنرال ضیاءالحق کودتای ویتنام کودتای یمن جنوبی در ژوئن 1978م گرایش به سوی سوسیال دمکراسی در سیاست اقتصادی گردهمایی حدود یک هزار تن از مردم در روز تعطیل عید قربان گروه پزشکی ایران در ویتنام گزارش سیاسی گسترش تسلیحات هسته ای گسترش تسلیحات هسته ای از سوی پاکستان گفته شاه در کنفرانس مطبوعاتی 26 مرداد گلوله باران و بمباران اسرائیل یاد بود شهدای مدرسه علوم دینی فیضیه یادبود مصدق یادبود چهلم مرگ «شهدای قم» یراندازی و آتش سوزی در جنوب قرارگاه نیروی دریایی یک بمب در قطار تهران یک نفر از کارگران گمرکی قاهره را در 19 آوریل کشته اند ۳۴