Post
35079
از: سولیوان
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دي. سي
1357-09-08- 1978-11-29
متن سند
سند شماره 222
خیلی محرمانه
29 نوامبر 1978 - 8 آذر 1357
از: سفارت آمریکا، تهران - 11689
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
موضوع: دیدگاه بازاریان در مورد اوضاع جاری
خلاصه گزارش: در سومین دیدار مأموران سفارت با بازاریان برجسته آنها گفتند که موفق به ملاقات با شاه یا نماینده او نشده اند. تظاهرات ادامه خواهد یافت و نیروهای دولتی در مهار آنها باید بیشتر خویشتن دار باشند. مردم نگران ماه محرم هستند ولی اگر دولت مردم را تحریک ننماید مراسم آرام برگزار خواهد شد. در سه روز بسیار مقدس محرم یا باید حکومت نظامی را برچید و یا ساعت عبور و مرور را تغییر داد. آنها انتظار دولت جدید تا قبل از ماه محرم را ندارند و از عدم توانایی دولت ایران در حل و فصل سیاسی مسایل اظهار تأسف می نمایند. رابط اخطار کرد که مخالفین، پرزیدنت کارتر و شاه را در شعارهایی به هم پیوند می دهند. پایان خلاصه گزارش.
1- روز 28 نوامبر استمپل و پرت از مأموران سفارت با دو تن از بازاریان به نامهای حاج کریم حسینی و حاج احمد پورقدیری اصفهانی، در خانه هدایت اسلامی نیا ملاقات کردند. دیدار فوق هیچ چشم انداز سریعی از توافق بین دولت و مخالفین میانه رو را نشان نداد. بازاریان گفتند آنچنان که قبلاً امیدوار بودند قادر به دیدار شاه یا نماینده او نشده اند (مرجع ب) و تا قبل از ماه محرم انتظار تشکیل دولت ائتلافی را ندارند.
2- همه در مورد حوادثی که در ماه محرم اتفاق خواهد افتاد نگران هستند ولی آنها معتقدند که اگر دولت مردم را تحریک نکند خشونت اجتناب پذیر است. همه مراسم رایج تغییر از سینه زنی و زنجیرزنی باید انجام بگیرد اگر دولت هشیارانه عمل کند احساسات مردم صرفاً مذهبی خواهد ماند. بهترین تدبیر حذف ساعت عبور و مرور در عصر شبهای 9 الی 11 دسامبر و جمع آوری سربازان از خیابانها می باشد (رجوع شود به تلگرام ماه سپتامبر حاوی اعلامیه دولت ایران در مورد مقررات تشکیل محافل مذهبی در ماه محرم). راهپیمایان خود را در خیابانها خسته کرده و بعد به خانه هایشان خواهند رفت. اگر جمعیت بی نظمی کند پلیس همیشه می تواند سربازان را که از انظار دور بوده ولی در دسترس هستند به صحنه بخواند. بدترین حالت در حول و حوش شروع ساعت حکومت نظامی خواهد بود و آنچنان که شایع است مردم به خیابانها آمده و سربازان قادر به تیراندازی به سوی یک یک آنها نخواهند بود.
3- در ضمن تظاهرات ادامه خواهد یافت. مثل دیدارهای پیشین آنها از دولت به خاطر استفاده از نیروی زیاده از حد در فرونشاندن تظاهرات انتقاد کردند و معتقد بودند که سربازان به جای استفاده از گلوله باید از پمپ های آب پاش و گاز اشک آور استفاده کنند. آنهایی که کشته شدند کسانی نبودند که در 5 نوامبر ساختمانها را سوزاندند. مردم هیچ تغییر اساسی در دولت نمی بینند چرا که با جنایتکارانی نظیر نصیری و همایون غیر از دستگیری هیچ رفتار دیگری نشده است و باید محاکمه آنها انجام گیرد. کشتار در مشهد آشتی را با مانع مواجه می سازد. آنها به لیستی از اسامی افراد اشاره کردند که امروز صبح انتشار یافته و در آن ادعا شده است که افراد فوق مقادیر زیادی پول به خارج از کشور فرستاده اند. مأمور سفارت به آنها گفت که لیست مزبور ساختگی است و آنها عاقبت متقاعد شدند. در پاسخ سئوال ما آنها گفتند: «نطق ازهاری جملات خوبی داشت اما ما منتظر عمل او هستیم.»
4- بازاریان و رابط، دولت را به خاطر شکست در ایجاد حتی تماس اولیه با گروههای اجتماعی یا مقابله با وضعیتی که اساساً قابل کنترل است، محکوم کردند. به عنوان مثال «آخوند»های زیادی، (یا ناطقین مذهبی) از خمینی شهریه دریافت می کنند و در ماه محرم رژیم را مورد حمله قرار خواهند داد. کسان زیاد دیگری و حتی بعضی از افرادی که در حال حاضر از خمینی تبعیت می کنند اگر پول دریافت کنند صرفاً به نطق های مذهبی می پردازند. اسلامی نیا ده روز است که از دولت مصرانه می خواهد که این کار ساده را انجام دهد ولی کسی گوشش به این حرفها بدهکار نیست. او و سایر بازاریان نظیر او از جیب مبارک خودشان دارند این پول را می پردازند! همچنین وقتی رابط وقایع مشهد را شنید به ازهاری تلفن زد و از او مصرانه خواست که با آیت الله ها تماس بگیرد و تأسف خود را اظهار بدارد. ساواک و یا کس دیگری باید در این امر مداخله کرده باشد چرا که ازهاری هیچ تلفنی به آنها نزد. گروهی از اعضاء اتاق بازرگانی می خواهند که با شاه در مورد مسایل صحبت کنند ولی ساواک و دیگرانی که در اطراف شاه هستند مانع می شوند. ساواک می گوید که پیغامی به شاه خواهد رساند، ولی کسی نمی داند که آنها این کار را می کنند یا نه؟ شاه باید با تجار و رهبران مذهبی حداقل هر 6 ماه یک بار ملاقات کرده و به مسایل آنها اشراف پیدا کند.
5- در انتهای ملاقات رابط مأموران سفارت را به کناری کشیده و از آنها خواست که پرزیدنت کارتر این قدر خود را به شاه نبندد. درست است که باید از شاه حمایت کرد ولی نه به این شیوه. او شعاری را عنوان کرد که از هر گوشه شهر شنیده می شود. (شاه جنایت می کند، کارتر حمایت می کند.) سولیوان
قرارداد یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!