سند شماره 71

وضعیت سیاسی پاکستان

موضوع سند

انتخابات در پاکستان

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

محرمانه

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی

1358-07-16- 1979-10-08

متن سند

سند شماره (71)

تاریخ: 16 مهر 1358- 8 اکتبر 79

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در اسلام آباد

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی. سی.

موضوع: انتخابات سال 1979 (1358)؛ قرارداد اتحاد ملی پاکستان و حکومت نظامی این کشور در مورد انتخابات؛ اتحاد ملی پاکستان در انتخابات شرکت خواهد کرد، تاریخ آن نیز به تعویق خواهد افتاد

1- خلاصه: مفتی محمود، سرپرست اتحاد ملی پاکستان در تاریخ 15 مهر به مقام سفارت گفت که وی با رئیس جمهور ضیاءالحق معامله ای کرده است که طی آن اتحاد ملی پاکستان نیز، مجاز به شرکت در انتخابات عمومی خواهد بود. خبر مطبوعاتی دولت در تاریخ 15 مهر با تبلیغ پیرامون برنامه جدید ماقبل انتخابات، جزئیات این قرارداد را مورد تأیید قرار داده است. مفتی گفت: این توافق سبب می گردد که اتحاد ملی پاکستان بتواند از ثبت نام «غیردموکراتیک» تحمیلی ضیاء استفاده ننماید. احزابی که توانسته اند نیازهای مالی لازم را تأمین کنند، تنها با پاسخگویی به یک پرسشنامه ساده می توانند به انتخابات راه یابند. مفتی خاطرنشان ساخت که این قراردادها سبب خواهد شد که تأخیر ناچیزی در انتخابات روی دهد و با وجود اینکه می توان آن را در اواخر دسامبر برگزار کرد، وی ترجیح می دهد که انتخابات در مارس 1980 برگزار شود. «این قرارداد» برای حزب ممنوعه خلق پاکستان، حزب دموکراتیک ملی، و حزب ملی پاکستان نفعی در بر ندارد. (پایان خلاصه)

2- مقام سفارت در تاریخ 15 مهر با رئیس اتحاد ملی پاکستان مولانا مفتی محمود چند ساعت قبل از انتشار گزارش مطبوعاتی در مورد قرارداد بین اتحاد ملی پاکستان و حکومت نظامی که سبب می گردد، اتحاد ملی پاکستان به ثبت نرسیده، بتواند در انتخابات ماه نوامبر شرکت نماید، ملاقات کرد.

3- به گفته مفتی، اتحاد ملی پاکستان تصمیم گرفته است به پرسشنامه کمیسیون انتخاباتی پاسخ دهد.

ص: 464

این پرسشنامه که خود نوعی «ثبت نام» است اساس قرارداد یا توافق مفتی با رئیس جمهور را تشکیل می دهد. ضیاء که تلاش می کرد به طرقی مشارکت در انتخابات را گسترش دهد، در همان حال به حزب خلق پاکستان اجازه نداد که در آن شرکت جوید. پرسشنامه برای تمام احزابی که بیانیه مالیشان مورد تأیید دولت پاکستان قرار گرفته، ارسال خواهد شد (مرجع ح).

4- مفتی گفت که بین توافق جدید و روش ثبت نام پیشین یک تفاوت ظریف وجود دارد، و آن نیز اختلاف بین «تقاضا برای دریافت اجازه مشارکت از دولت» و صرفاً تسلیم سوابق اساسی حزبی می باشد.

وی گفت روش کسب «مجوز» غیردموکراتیک است، چون دولت هرگاه بخواهد، می تواند آن را لغو نماید.

لیکن روش پرسشنامه ای هر حزبی را که دارای حداقل شرایط باشد، مجاز به مشارکت می داند. مفتی گفت ضیاء به وی اطمینان داده است که هر پرسشنامه ای که دارای بیانیه مالی باشد، مورد تصویب قرار خواهد گرفت. ولی وی نتوانست بگوید که آیا این روش برای احزاب غیر از اتحاد ملی پاکستان نیز تأثیر خواهد بخشید یا خیر. تنها 16 حزب از 56 حزبی که خواستار ثبت نام شده بودند مورد تصویب قرار گرفته اند.

5- مفتی محمود گفت که ضیاء به وی قول داده است که دوران مبارزات انتخاباتی را به 60 روز افزایش دهد (که قبلاً 30 روز بوده است). مقام سفارت گفت این امر سبب خواهد شد که تاریخ انتخاباتی یعنی 17 نوامبر به قوت خود باقی نباشد.

مفتی گفت: «گرچه ضیاء در تئوری خواهد توانست انتخابات را در 17 نوامبر برگزار کند، لیکن احزاب چند روز دیگر نیز فرصت خواهند داشت که پرسشنامه ها را تکمیل نمایند، و بنابر این مقداری تأخیر پیش خواهد آمد.» مقام سفارت یادآور شد که مطبوعات اظهار داشتند که انتخابات در اواخر دسامبر ممکن است برگزار شود. مفتی گفت روند جدید و دوره 60 روزه مبارزات انتخاباتی می تواند در پایان دوره عزاداری ماه محرم (سومین هفته یا غیره) پایان یابد. وی پس از آن گفت به علت هوای سرد برگزاری انتخابات در ماه دسامبر کار درستی نیست. وی با تعمق گفت به نظر وی مارس 1980 بهترین موقع برای برگزاری انتخابات می باشد. مفتی گفت در تاریخ 8 یا 9 اکتبر رئیس جمهور ضیاء تاریخ دقیق انتخابات را اعلام خواهد کرد.

6- مقام سفارت سؤال کرد که آیا پیشنهاد مفتی مبنی بر اینکه کاندیداهای مستقل دارای اکثریت آراء نیز باید حق شرکت در انتخابات را داشته باشند، هنوز به قوت خود باقی است؟ وی گفت که ضیاء این بار به تعهدات پیشین خود عمل خواهد کرد. وی اضافه کرد که اعضای حزب خلق پاکستان (و یا هر حزب به ثبت نرسیده دیگر) در صورت تعلق داشتن به حزب دو ماه قبل از تصویب اصلاحیه از شرکت در انتخابات به طور مستقل ممنوع خواهند بود. (مرجع ط) لیکن وی گفت اگر آنها بخواهند حتی بعد از تصویب اصلاحیه با پیوستن به حزبی دیگر در انتخابات شرکت نمایند، مانعی برای آنها وجود ندارد. وی گفت به طور مثال اگر کاندیداهای حزب خلق پاکستان بخواهند به حزب مترقی خلق (کوثر نیازی) بپیوندند مانعی بر سر راه آنها وجود ندارد.

7- مقام سفارت سؤال کرد که آیا قرارداد مفتی با ضیاء برای حزب خلق پاکستان، حزب دموکراتیک ملی و حزب ملی پاکستان «ممنوعه» حقوق و امتیازاتی به همراه دارد؟ وی گفت: «بگذار خودشان نزد ضیاء بروند، دلیلی ندارد که من به جای آنها مبارزه کنم.» وی تأیید کرد که جماعت اسلامی از اتحاد ملی پاکستان جدا شده و بین آنها آشتی صورت نخواهد گرفت.

ص: 465

8- در تاریخ 16 مهر روزنامه های بامداد به نقل از خبر مطبوعاتی حکومت نظامی، مطالب مربوط به توافق مفتی - ضیاء را که دیروز به ما گفته شده بود گزارش کرده اند. متن پرسشنامه منتشر شده و شامل سؤالات ساده ای چون نام، تاریخ تشکیل حزب و فهرست مقامات حزبی و غیره می باشد. خبر مطبوعاتی حکومت نظامی 15 مهر نیز اعلام داشته است که انتخابات احتمالاً به تأخیر خواهد افتاد، لیکن «در سال 1358» برگزار خواهد شد.

9- اظهارنظر: ظاهرا ضیاء توانسته است به هدف خود یعنی مشمول نمودن اتحاد ملی پاکستان در انتخابات برسد. انجام این کار نیز به قیمت تأخیر در انتخابات تمام شده است و این تأخیر با انتقاد روبرو خواهد شد، ولی اقدامات خشونت باری به همراه نخواهد داشت. رهبران حزب دموکراتیک ملی پاکستان و حزب خلق پاکستان این قرارداد را که تنها به نفع اتحاد ملی پاکستان است، مورد انتقاد قرار داده اند.

برنامه تجدیدنظر شده به احزاب «اخراجی» وقت بیشتری می دهد، تا استراتژیهای خود را یا برای شرکت (مثلاً به طور مستقل) و یا بر هم زدن روند انتخابات پیش بینی کنند. ضیاء و حکومت نظامی نیز در این میان قدری از اعتبار خود را از دست داده اند، ولی تا به حال گویا مصمم هستند تا در صورت امکان، از طولانی شدن تأخیر در به راه انداختن انتخابات خودداری ورزند. (پایان اظهارنظر)

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 46 - کتاب 46 - صفحه 464